توکن های لایه ۲ نشاندهنده تحول قابلتوجهی در حوزه داراییهای دیجیتال هستند. برخلاف همتایان لایه ۱ خود که مستقیما روی بلاک چین کار میکنند، ارزهای لایه ۲ با انجام تراکنشهای خارج از بلاک چین طراحی شدهاند. این لایه انتزاعی به حل محدودیتهای کلیدی مانند مقیاسپذیری، کارمزدهای بالا و کمکردن زمان پردازش تراکنشها میپردازد. این توکنها راهحل عملیتری برای پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال هستند. شناخت توکنهای لایه دو برای درک مسیر آینده ارزهای دیجیتال، فناوری بلاک چین و سرمایهگذاری بهتر ضروری است.
تعریف توکن های لایه ۲
توکن های لایه ۲ در بالای لایه بلاک چین موجود عمل میکنند تا مقیاسپذیری و عملکرد آنها را افزایش دهند. این توکنها بر روی راهحلهای لایه دوم؛ مانند شبکهها یا پروتکلهای جانبی ساخته میشوند. با این کار هم ازدحام در بلاک چین اصلی را به حداقل میرسانند و هم هزینههای پردازش تراکنش را کاهش میدهند. در اینجا پنج نمونه از توکنهای لایه دو آورده شده است:
- پالیگان (MATIC): پالیگان مقیاسپذیری و قابلیت استفاده اتریوم را با راهحلهای لایه ۲ افزایش میدهد. همچنین تراکنشهای سریعتر و هزینههای کمتری را برای انواع برنامه غیرمتمرکز فراهم میکند.
- منتل (MNT): توکن منتل راهحلهای لایه ۲ را با کارایی بالا را ارائه میدهد. بهطوریکه قابلیتهای اتریوم را با مقیاسپذیری کارآمد و ادغام یکپارچه با پروژههای مختلف بلاک چین بهینه میکند.
- آربیتروم (ARB): Arbitrum سرعت و کارایی اتریوم را با استفاده از رولآپها افزایش میدهد و عملیات قرارداد هوشمند مقرونبهصرفه، سریع و ایمن را برای توسعهدهندگان ممکن میسازد.
- ایمیوچبل اکس (IMX): رمزارز ایمیوچبل اکس شبکه اتریوم را با مقیاسپذیری لایه ۲ قدرت میدهد. ضمناً هزینههای گس صفر و تراکنشهای فوری را برای تجربههای یکپارچه داراییهای دیجیتال به همراه دارد.
موارد استفاده اصلی توکن های لایه ۲
انواع توکن های لایه ۲ نقش مهمی در افزایش مقیاسپذیری، کارایی و عملکرد بلاک چینهای لایه ۱ مانند اتریوم دارند.
- سرعت تراکنش: ارزهای L2 میتوانند مدت زمان تایید تراکنش را بسیار سریعتر از ارزهای L1 داشته باشند.
- هزینههای تراکنش کمتر: ارزهای L2 با تخلیه تراکنشها از شبکه اصلی، کارمزد تراکنشها را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهند.
- توکنهای پل: توکن های L2 اغلب بهعنوان پلی برای تسهیل تراکنشهای بین شبکهای عمل میکنند.
- لایههای امنیتی: توکن های L2 با اجرای تکنیکهای رمزنگاری پیشرفته به امنیت بیشتری لایه ۱ کمک میکنند.
- بهبود حریم خصوصی: برخی از ارزهای L2 بر حریم خصوصی کاربران تمرکز دارند.
- تامین نقدینگی: توکن های لایه ۲ در پروتکلهای DeFi برای تامین نقدینگی، تسهیل مبادلات و کسب پاداش استفاده میشوند.
- استیکینگ و ییلد فارمینگ: همچنین برای استیکینگ و ییلد فارمینگ در پلتفرمهای مختلف DeFi استفاده میشوند.
- بازی و NFT: توکن های لایه ۲ میتوانند داراییهای درون بازی ارز دیجیتال را نشان دهند. همچنین از ضربکردن، معامله و انتقال توکنهای غیر مثلی پشتیبانی میکنند.
- پرداختهای خرد: ارزهای دیجیتال لایه ۲ پرداختهای خرد مقرونبهصرفه را امکانپذیر میکنند و برای برنامههای تولید محتوا، پاداشدهی و خرید اشتراک مناسب هستند.
- پرداختهای جهانی: پرداختهای برونمرزی آنی و کمهزینه را تسهیل میکنند و شمول مالی را افزایش میدهند.
مزایا و معایب توکن های لایه ۲
توکن های لایه ۲ چندین مزایا و معایب دارند که نشاندهنده نقش مهم آنها در اکوسیستم گستردهتر بلاک چین است.
مزایا:
- بالابردن مقیاس پذیری در بلاکچین
- افزایش توان عملیاتی شبکه
- تراکنشهای سریعتر
- کارمزدهای تراکنش کمتر
- قابلیت همکاری بین بلاک چینی
- سازگاری با زنجیرههای متقابل
- حفظ حریم خصوصی و امنیت پیشرفته
- بهبود تجربه کاربری و دسترسپذیری بیشتر
- انعطافپذیری برای توسعهدهندگان
- کاربرد در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و بازی برای کسب درآمد
معایب:
- افزایش پیچیدگی
- آسیبپذیریهای قرارداد هوشمند
- نیازمند اعتماد به اپراتورها و اعتبارسنجها
- تقسیم نقدینگی در بین ارزهای متعدد
- چالشهای قابلیت همکاری با برخی بلاک چینها
- چالش سازگاری فنی بین ارزهای L2 و بلاک چینهای L1
- نرخ پذیرش کمتر و آگاهی اندک کاربران درباره ارزهای L2
- وابستگی و اتکا به امنیت لایه ۱
- تأثیرپذیری از ازدحام بیشتر روی بلاک چین اصلی
درحالیکه توکن های لایه ۲ مزایای قابلتوجهی را از نظر مقیاسپذیری، کارایی هزینهها و تجربه کاربران ارائه میدهند. اما با چالشهای مربوط به پیچیدگی، امنیت، تقسیم نقدینگی و مسائل نظارتی همراه هستند. ایجاد تعادل بین این مزایا و معایب برای اجرای موفق و افزایش خرید ارزهای L2 بسیار مهم است.
نحوه عملکرد توکن های لایه ۲
ارزهای لایه ۲ با استفاده از پروتکلهای ثانویه یا راهحلهای ساخته شده در بالای یک بلاک چین اولیه (لایه ۱) مانند اتریوم عمل میکنند. هدف این راهحلها افزایش مقیاسپذیری و عملکرد با پردازش تراکنشهای خارج از زنجیره یا به روشی است که بار روی بلاک چین اصلی را کاهش دهد.
ارزهای لایه ۲ معمولا از طریق مکانیسمهایی مانند شبکههای جانبی یا رولآپها ایجاد میشوند، جایی که تراکنشها در بلاک چین لایه ۱ تسویه میشوند، اما بیشتر پردازش خارج از شبکه لایه ۱ رخ میدهد. این رویکرد امکان تایید سریعتر تراکنشها و کارمزدهای کمتر را در مقایسه با تعامل مستقیم با بلاک چین لایه ۱ فراهم میکند.
توکن های لایه ۲ برای اطمینان از امنیت و اعتماد، ارتباط با بلاک چین لایه ۱ را حفظ میکنند و اغلب از قراردادهای هوشمند برای مدیریت تعامل بین دو لایه بهره میبرند. آنها برنامههای مختلفی ازجمله امور مالی غیرمتمرکز، توکن های غیر مثلی (NFT) و بازیهای با توان بالا را فعال میکنند؛ بنابراین قابلیتها و کارایی فناوری بلاک چین را گسترش میدهند.
آینده و روندهای توکن های لایه ۲
آینده ارزهای دیجیتال لایه ۲ در صورت پیشرفتهای مداوم در افزایش مقیاسپذیری، کاهش هزینهها و بهبود تجربیات کاربران در اکوسیستمهای بلاک چین امیدوارکننده به نظر میرسد. با افزایش پذیرش بلاک چین، انتظار میرود ارزهای لایه ۲ نقش مهمتری در کاهش تراکم شبکههای لایه ۱ مانند اتریوم ایفا کنند.
روندها حاکی از افزایش قابلیت همکاری بین ارزهای لایه ۲ و بین بلاک چینهای لایه ۲ و لایه ۱ است که باعث ایجاد چشمانداز به هم پیوستهتر ارزهای دیجیتال میشود. نوآوریها در فناوریهای حفظ حریم خصوصی و تکنیکهای رمزنگاری پیشرفته هم احتمالا امنیت و حریم خصوصی کاربران ارزهای لایه ۲ را افزایش میدهند.
جمع بندی
همانطور که اکوسیستمهای بلاک چین تکامل مییابند، توکن های لایه ۲ نقش مهمتری در همکاری بین شبکهها و پشتیبانی از برنامههای کاربردی متنوع مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بازی و راهحلهای سازمانی خواهند داشت.