NFT چیست؟ | آشنایی با توکن‌های غیرمثلی

چکیده

چطور می‌شود یک توکن NFT را خرید؟

برای خرید NFT باید از بازارهای مخصوص استفاده کرد و این نوع توکن‌ها در بازارهای عمومی ارز دیجیتال در دسترس نیستند.

NFT روی کدام بلاک چین کار می‌کند؟

NFT ها روی بلاک چین اتریوم ساخته می‌شوند. تمام بازی‌های و برنامه‌های مبتنی بر ان‌اف‌تی نیز روی بستر اتریوم قرار دارند.

ان اف تی چیست؟

توکن‌های غیرمثلی یا NFT شکلی از دارایی دیجیتال بوده که ارزش منحصربه‌فردی داشته و قابل تعویض نیستند.

کاربردهای مختلف NFT

بسیاری از هنرمندان دیجیتال امروزه آثار خود را به NFT تبدیل کرده و سپس اقدام به فروش آن می‌کنند. در این حالت آنان علاوه بر تثبیت مالکیت خود روی اثر، دست واسطه‌ها و دلالان آثار را نیز کوتاه کرده و سود بیشتری از فروش آنها دریافت می‌کنند. کاربرد NFT تنها به آثار هنری محدود نشده و تقریبا تمام چیزهایی که ارزش خاصی دارند می‌توانند وارد این سیستم شده و ارزش آنها تثبیت شود.

Dynmaic NFT چیست؟

ان اف تی داینامیک در واقع حالتی از ان اف تی‌ها است که در آن مشخصات عکس یا فایل ضمیمه شده به NFT تغییر کرده و در نتیجه شرایط آن در قرارداد هوشمند نیز دستخوش تغییراتی می‌شود.

چرا باید روی NFT سرمایه‌گذاری کنیم؟

این بازار هر چند در سال‌های اخیر با رشد و توسعه بسیار زیادی همراه بوده، اما هنوز یک بازار نوپا است و می‌تواند جذابیت‌های سرمایه‌گذاری فوق‌العاده‌ای را در آینده‌ای نه چندان دور برای همه سرمایه‌گذاران امروز خود رقم بزند. اتفاقی که نباید از آن غافل شویم.

 

NFT و توکن‌های غیرمثلی بحث داغ این روزهای فعالان ارز دیجیتال است. توکن‌های غیرمثلی که به آنها غیر قابل تعویض نیز گفته می‌شوند، شکلی از دارایی دیجیتال هستند که قابلیت تعویض با توکن دیگری نداشته و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. در این مقاله از آکادمی تبدیل قصد داریم تا با NFT، مکانیزم عمل و کاربردهای آن آشنا شویم.

NFT یعنی چه؟

Non-Fungible Token که به اختصار NFT نامیده می‌شود، یک توکن غیرمثلی یا غیر قابل تعویض است. در علم اقتصاد به تمام دارایی‌هایی که قابلیت تعویض کردن بدون از دست رفتن ارزش آن را داشته باشند، قابل تعویض یا مثلی می‌گویند. برای مثال یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی، دقیقا ارزش برابری با اسکناس ده هزار تومانی دیگری داشته و می‌توان این دو را بدون اینکه ارزش آنها از دست رود باهم تعویض کرد. اما مفهوم برعکس مثال بالا نیز وجود دارد، یعنی نوعی از دارایی وجود دارد که امکان تعویض آن بدون از دست رفتن ارزش وجود ندارد.

به این مثال توجه کنید: شما نمی‌توانید یک خودروی پرشیا مدل سال ۱۳۹۸ از دوست خود قرض بگیرید و به‌جای آن خودروی دیگری با مدل جدیدتر یا قدیمی‌تر به او پس بدهید. در این صورت خودرو یک دارایی غیرمثلی است که ارزش آن مختص به خودش است. حالا اگر این مفهوم وارد دنیای دیجیتال شود، توکن غیرمثلی ایجاد می‌شود. توکن‌های غیرمثلی روی بلاک ‌چین ذخیره شده و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. توکن‌های NFT در دل خود اطلاعات مربوط به مالکیت و ویژگی‌های خود را ذخیره کرده و هرکدام را از دیگری متمایز می‌کنند.

توکن‌های غیرمثلی روی بلاک چین اتریوم کار کرده و اطلاعات صاحب توکن و ویژگی‌های آن را در تب مجزایی ذخیره می‌کنند. وجود این تب باعث می‌شود تا انواع آثار منحصربه‌فرد را بتوان به NFT ‌تبدیل کرد. این آثار منحصربه‌فرد می‌تواند در زمینه‌های مختلف مثل هنر، موسیقی، بازی و… باشند.

ویژگی‌های توکن NFT

• مالکیت NFT ها پس از ثبت در بلاک چین قابل تغییر نیست.
• NFT ها به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم نمی‌شوند. یا کل توکن فروخته می‌شود و یا اصلا فروخته نمی‌شود.
• توکن‌های NFT‌ کمیاب و منحصربه‌فرد هستند، همین موضوع باعث ارزش پیدا کردن آنها می‌شود.
• توکن‌های NFT در بازارهای خاصی خریدوفروش شده و در بازارهای اصلی ارز دیجیتال وجود ندارند.

کاربردهای NFT

NFT ها به حفظ مالکیت آثار کمک بسیاری می‌کنند. البته هنوز مراجع قضایی و حقوقی بین‌المللی آن را به رسمیت نمی‌شناسند، اما پیشرفت روزافزون این توکن و همچنین نفوذ تکنولوژی در زندگی روزانه، احتمال قانونی شدن این توکن‌ها را بیش‌ از پیش کرده است. اما کاربرد توکن‌های غیرمثلی در کدام جنبه‌هاست؟

آثار هنری

آثار هنری دیجیتال را در نظر بگیرید، این‌گونه آثار همیشه در معرض خطر دزدی و کپی شدن بوده‌اند. حالا NFT راهکاری را در اختیار هنرمندان دیجیتال قرار داده است. هنرمندان می‌توانند با تبدیل آثار خود به NFT از مالکیت خود دفاع کرده و برای فروش آنها اقدام کنند. در این صورت دست دلالان آثار هنری نیز کوتاه شده و بیشتر عواید فروش آثار به دست هنرمند می‌رسد.

آثار کلکسیونی

حتما در زندگی کلکسیونرهایی را دیده‌اید که حاضرند مبلغ بسیار زیادی را برای تکمیل کردن کلکسیون‌های خود بپردازند. دارندگان آثار کلکسیونی مثل تمبر، پول و… می‌توانند دارایی خود را به توکن تبدیل کرده و آن را به کلکسیونرها بفروشند. از طرفی خود کلکسیونرها نیز می‌توانند دارایی خود را به توکن غیرمثلی تبدیل کرده و مالکیت خود را روی آثار تثبیت کنند.

بازی‌ها

آیتم‌هایی از بازی‌ها هستند که منحصربه‌فرد هستند. برای مثال یک ماشین خاص و یا یک اسلحه بسیار پیشرفته. این آیتم‌ها می‌توانند به NFT تبدیل شده و مالکیت آن به فرد دیگری فروخته شود. این سویه از کاربرد توکن‌های غیرمثلی بسیار روبه‌رشد بوده و روزانه افراد زیادی به این بخش از NFT روی می‌آورند.

تشخیص هویت

فرض کنید که بلیت ال‌کلاسیکو را برای بهترین جای استادیوم دارید و به دلیلی نمی‌توانید به تماشای بازی بروید. مشخص است که این بلیت ارزش زیادی داشته و از طرفی منحصربه‌فرد نیز هست. شما می‌توانید با تبدیل آن به NFT آن را به شخص دیگری بفروشید، در واقع این حق مالکیت بلیت است که در امن‌ترین حالت به فرد خریدار منتقل می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای توکن‌های غیرمثلی مقابله و جلوگیری از جعل هویت است.

دارایی مجازی

دارایی‌های مجازی می‌تواند بسیار گسترده باشد. از دامنه‌های وب‌سایت خاص و آی‌دی‌های شبکه اجتماعی خاص گرفته تا اولین توییت و اولین پست فیس‌بوک. این موارد از ارزش بسیار بالایی برخوردار بوده و درعین‌حال یکتا نیز هستند. صاحبان آنها می‌توانند با تبدیل به NFT علاوه بر تثبیت مالکیت خود، امکان معامله آسان را برای خود فراهم کنند.

دارایی دنیای واقعی

اما این مورد یکی از جذاب‌ترین کاربردهای توکن‌های غیرمثلی است. تصور کنید که خانه، ملک و یا ماشین خود را به NFT تبدیل کرده و مالکیت خود را روی بلاک چین ثبت کنید. این اتفاق بسیار جذاب بوده و می‌تواند تغییرات قانونی زیادی را در جوامع به وجود آورد. البته همان‌طور اشاره کردیم استفاده از این تکنولوژی هنوز از نظر قانونی به رسمیت شناخته نشده است و احتمالا برای عملی شدن این کاربرد NFT‌ باید سال‌ها منتظر بمانیم.

راه‌های به‌دست‌آوردن NFT

روش‌های مختلفی برای به‌دست‌آوردن NFT وجود دارد. در ادامه با مهم‌ترین روش‌های آن آشنا خواهیم شد.

• خرید از طریق بازارهای موجود: بازار NFT ها مختص به خود آنها بوده و در تمام بازارهای ارز دیجیتال در دسترس نیستند. برای خرید توکن غیرمثلی می‌توانید به صرافی‌های NFT مراجعه کرده و از آنها خرید کنید. از معروف‌ترین صرافی‌های NFT موجود باید به OpenSea، Rarible و RareBits اشاره کرد.
• معامله: یکی دیگر از روش‌های به‌دست‌آوردن NFT معامله و ترید آن با اشخاص حقیقی است. البته مثل هر اثر هنری و باارزش که امکان کپی‌کردن دارد شما نیز باید مواظب توکن‌های ایجاد شده از کپی اثر باشید. ریسک این نوع معامله بالا بوده ولی عملا کارمزد صرافی حذف می‌شود.
• از طریق بازی: فرض کنید از یک برنامه و یا بازی استفاده می‌کنید و در عوض NFT پاداش می‌گیرید. در این حالت زمانی که برای بازی می‌گذارید آن دارایی باارزش محسوب می‌شود. البته در بیشتر این بازی‌ها و برنامه‌ها زمانی که به یک جایگاه خاص و یا یک ابزار خاص دسترسی پیدا می‌کنید، با فروش آن ابزار یا جایگاه می‌توانید کسب درآمد کنید.

معروف‌ترین پروژه‌های NFT

بازی‌ها و برنامه‌های مختلفی مبتنی بر NFT هستند که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

کریپتوکیتیز (CryptoKitties):

کریپتوکیتیز، اولین و مطرح‌ترین بازی مبتنی بر NFT‌ است که در سال ۲۰۱۷ و روی بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شد. در این بازی شرکت‌کنندگان صاحب گربه‌های مجازی بوده و پس از رسیدگی به آنها می‌توانند گربه‌های خود را با هم معامله کنند.

دسنترالند (Decentraland):

این بازی نیز مبتنی بر NFT و روی بلاک چین اتریوم است. این بازی به‌گونه‌ای طراحی شده که شرکت‌کنندگان در جهان موازی زندگی می‌کنند. کاربران با جمع‌آوری دارایی‌های دیجیتال از قبیل لباس و اشیای دیگر آنها را معامله می‌کنند.

آثار هنری دیجیتال:

پلتفرم‌های مختلفی برای معامله آثار هنری با توکن NFT وجود دارند. علاقمندان به هنر و کلکسیونرها می‌توانند اثر هنری را خریداری و توکن آن را به کیف‌پول خود منتقل کنند. از معروف‌ترین پلتفرم‌ها در این زمینه باید Rarible و SuperRare‌ را نام برد.

آینده ان اف تی

درخشان، جذاب و امیدوارکننده کلماتی هستند که می‌توانند آینده ان اف تی را به‌خوبی برای ما تشریح کنند. البته نظریه‌ها و فرضیات درباره آینده بازار NFT در جهان متفاوت است. وقتی برخی‌ها روی خود بیت کوین نیز تردید دارند و بر این بارو هستند که بیت کوین در آینده‌ای نه چندان دور تبدیل به یک پروژه هرمی و کلاهبرداری خواهد شد، از این رو خیلی نمی‌توانیم چنین دیدگاهی را از بازار ان اف تی ها دور بدانیم. اما برای اینکه یک تحلیل کامل و دقیق روی آینده NFT و البته چشم‌انداز آن در سال 2023 که در آن هستیم داشته‌باشیم، سناریوهای مختلف ممکن را با هم بررسی می‌کنیم. هر کدام از این سناریوها می‌توانند دلایل و مدارکی داشته‌باشند که با استفاده از این مدارک می‌توانیم قدرت یکی را بیشتر بدانیم.

سناریو اول: تثبیت در سال 2023 و رونق در 2024

اولین سناریویی که درباره آینده ان اف تی می‌توانیم بررسی کنیم، تثبیت این بازار در سال جاری و رونق آن در سال‌های آتی است. در سال‌های گذشته این بازار با تمام جذابیت‌ها و سودهای‌ی که ایجاد کرده، یک بازار پر نوسان بوده و این موضوع غیرقابل کتمان است. با توجه به اینکه سال جاری برای بازار ارز دیجیتال یک سال با ثبات‌تر پیش‌بینی می‌شود، از این رو می‌توانیم چنین فرضیه‌ای را برای NFTها نیز در نظر بگیریم. متعاقباً با رشد قیمت‌ها در بازار رمز ارزها در سال‌های آتی می‌توانیم همین انتظار را برای بازار ان اف تی نیز متصور باشیم.

سناریو دوم: شکوفایی در کوتاه‌مدت

همین چندی پیش بود که NFT متعلق به رئیس‌جمهور سابق آمریکا یعنی دونالد ترامپ با سروصدای زیاد وارد بازار شد. جالب‌تر اینکه حتی بعد از وارد شدن اتهامات دادگاهی به ترامپ باز هم شاهد رونق قابل توجه NFTهای وی در بازار بودیم. گویا تمام این اتفاقات از قبل برنامه‌ریزی شده بود. این واقعیت‌ها نشانه‌هایی بر شکوفایی زودهنگام این بازار می‌دهند که این موضوع این سناریو نیز را تقویت می‌نماید.

سناریو سوم: شکوفایی بزرگ و شکست

سناریو سومی که برای این بازار می‌توانیم تعریف کنیم، همان سناریویی است که برای بسیاری از رمز ارزهای موجود در بازار نیز وجود دارد. پروژه بسیاری از شت‌کوین‌ها و میم‌کوین‌ها بعد از یک دوره شکوفایی بزرگ، به شکست منجر شده و برای همیشه از بین می‌روند. این اتفاق را نمی‌توانیم به‌صورت کلی برای بازار NFT منطقی تعریف کنیم؛ زیرا این بازار و اتفاقات آن دارای پشتوانه هنری و گرافیکی است که خود این موضوع می‌تواند دلیلی بر رونق آن در آینده باشد؛ اما منطقی است که چنین شرایطی را برای برخی از پروژه‌های NFT در آینده محتمل بدانیم. اتفاقی که هوش سرمایه‌گذاران در این بازار را برای انتخاب گزینه‌های بهتر برای سرمایه‌گذاری به چالش می‌کشد.

سناریو چهارم: شکست مطلق

سناریو چهارم همان دیدگاه افراد شکاک به بازارهای مالی مانند بازار ارز دیجیتال است. اگر قرار بر از بین رفتن NFTها باشد، احتمالاً اتفاق مشابهی را نیز باید برای بازار ارز دیجیتال و در رأس آنها بیت کوین متصور باشیم. اتفاقی که هر چند غیرممکن نیست، اما بسیار نامحتمل است.

4 سناریو اصلی برای آینده ان اف تی و همچنین چشم‌انداز آن در سال جاری را با هم مرور کردیم. واقعیت این است که این بازار جدای از بحث سرمایه‌گذاری در حال تبدیل شدن به یک ابزار کاربردی نیز است. در حال حاضر در حوزه گیمینگ از NFTها استفاده زیادی می‌شود. سایر کاربرهای این فناوری را هم با هم مرور کردیم. این موارد نشان‌می‌دهد که سناریوهای اول و دوم را باید محتمل‌تر بدانیم. هر چند شکست برای برخی از پروژه‌های تعریف شده در این حوزه کاملاً امر طبیعی خواهد بود.

Dynamic NFT

یک تقسیم‌بندی جدید و عجیب هم وارد حوزه NFT شده که باید درباره آن نیز صحبت کنیم. تا چند وقت پیش تمام ان اف تی‌ها به‌حالت ایستا طراحی و موجود بودند. به این معنی که بعد از تنظیم قرارداد هوشمند مرتبط با آنها و مینت شدن، عملاً یک آدرس ثابت برای توکن آنها تعریف می‌شد که به‌سادگی قابل ردیابی بود و امکان جعل و یا ایجاد آدرس مشابه برای سایر توکن‌ها وجود نداشت. همین موضوع تبدیل به یک مزیت شده بود تا هنرمندان می‌توانند از آن برای کپی رایت هر چه بهتر آثار هنری خود در این بازار استفاده‌کنند.

اکنون نوع دیگری از NFT در بازار تعریف شده که به Dynamic NFT معروف است. ان اف تی داینامیک در واقع حالتی از ان اف تی‌ها است که در آن مشخصات عکس یا فایل ضمیمه شده به NFT تغییر کرده و در نتیجه شرایط آن در قرارداد هوشمند نیز دستخوش تغییراتی می‌شود. البته در نگاه اول این موضوع می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد و تمام تصورات ذهنی ما را نسبت به این بازار به‌هم بریزد. اما وقتی به‌دلایل تشکیل و مزیت‌های Dynamic NFT نگاه می‌کنیم، همه‌چیز دوباره به‌حالت اولیه بر خواهد گشت.

کاربرد Dynamic NFT

این دست از ان اف تی‌ها بیشتر برای مواردی کاربرد دارند که تغییر در آنها چه در دنیای واقعی و چه در دنیای مجازی محتمل و نیاز است. به‌عنوان مثال اگر شخصیت یک بازی کامپیوتری تبدیل به NFT شده باشد، با قوی‌تر شدن شخصیت مورد نظر در بازی باید تغییراتی هم روی ان اف تی آن اعمال کنیم که Dynamic NFT می‌تواند این کاربرد را داشته‌باشد. موارد مشابهی هم در دنیای واقعی وجود دارد. املاک و مستغلات و خودروها به‌مرور زمان کیفیت و ساختار اولیه خود را از دست می‌دهند و سن می‌تواند روی آنها تأثیر منفی داشته‌باشد. موضوعی که با استفاده از Dynamic NFT می‌توان آن را نیز پیاده‌سازی کرد.

چرا باید در حوزه ان اف تی سرمایه‌گذاری کنیم؟

چرا باید یک روش سرمایه‌گذاری ساده و با سود بسیار بالا را از دست بدهیم؟ پاسخ این سؤال دقیقاً همان پاسخی است که به سرمایه‌گذاری نکردن در حوزه NFT باید داد. این بازار هر چند در سال‌های اخیر با رشد و توسعه بسیار زیادی همراه بوده، اما هنوز یک بازار نوپا است و می‌تواند جذابیت‌های سرمایه‌گذاری فوق‌العاده‌ای را در آینده‌ای نه چندان دور برای همه سرمایه‌گذاران امروز خود رقم بزند. اتفاقی که نباید از آن غافل شویم.

کلام آخر

دانستیم که توکن‌های غیرمثلی یا NFT شکلی از دارایی دیجیتال بوده که ارزش منحصربه‌فردی داشته و قابل تعویض نیستند. بسیاری از هنرمندان دیجیتال امروزه آثار خود را به NFT تبدیل کرده و سپس اقدام به فروش آن می‌کنند. در این حالت آنان علاوه بر تثبیت مالکیت خود روی اثر، دست واسطه‌ها و دلالان آثار را نیز کوتاه کرده و سود بیشتری از فروش آنها دریافت می‌کنند. کاربرد NFT تنها به آثار هنری محدود نشده و تقریبا تمام چیزهایی که ارزش خاصی دارند می‌توانند وارد این سیستم شده و ارزش آنها تثبیت شود.