استیکینگ چیست؟
امروزه بازار ارزهای دیجیتال به یکی از عرصه‌هایی تبدیل شده است که می‌توان با اطلاع از چگونگی کسب درآمد در آن، به سودهای خوبی دست یافت.
از جمله این روش‌ها، سرمایهگذاری در این بازار است. در این راستا می‌توان از فرایند استیکینگ یا همان سهام‌گذاری در بازار رمزارزها اشاره کرد. این مقاله را به بحث در این خصوص اختصاص داده‌ایم تا بتوانیم اطلاعات جامع و کاملی را در اختیار علاقه‌مندان به این حوزه قرار دهیم.
فرایند استیکینگ (Staking) چیست؟
اگر به زبانی ساده بخواهیم در مورد استیک ارزهای دیجیتال برای شما صحبت کنیم، باید بدانید که این فرآیند به معنای قفل و یا نگهداری دارایی‌ها در کیف‌های پول به جهت حفظ امنیت پلتفرم‌های مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام است. در حقیقت استیککردن در بازار ارزهای دیجیتال فعالیتی است که بواسطه‌ی آن کاربران برای مشارکت جهت حفظ یکپارچگی سیستم بلاک چین، دارایی خود را در کیف پول دیجیتال ذخیره و نگهداری می‌کنند.
کاربران حرفه‌ای بازار ارزهای دیجیتال می‌دانند که پروسه استیکینگ شباهت زیادی به استخراج رمز ارزها دارد. این شیوه نوعی کمک به شبکه است تا هم به کاربران پاداش داده شود و هم بتوانند به توافق برسند.
در فرایند استیکینگ اعتبار تراکنش‌های انجامگرفته بستگی به تعداد کوین‌های قفلشده در داخل کیف پول دارد و ذخیره‌کنندگان یا استیکرها (Stakers) جهت یافتن بلاک جدید و همچنین جهت افزودن تراکنش به بلاک چین، موردتشویق قرار می‌گیرند. علاوه بر این، این رویکرد باعث می‌شود که پلتفرم‌های بلاک چین اثبات سهام مقیاس‌پذیرتر شوند و تراکنش‌ها را با سرعت بالایی انجام دهند.
منظور از اثبات سهام چیست؟
اثبات سهام یک نوع مکانیزم اجماع است. سازوکار و الگوریتم‌هایی که باعث کار کردن بلاک چین می‌شوند در گرو اتفاق نظر اعضا هستند. یعنی تمام فعالین شبکه باید در مورد تغییرات و تصمیمات اظهار نظر کنند. برای این امر رای‌گیری انجام می‌شود.
این رای‌گیری باید اعتبارسنجی شود. برای اعتبارسنجی الگوریتم اثبات انجام کار یا اثبات سهام PoW یا PoS در پلتفرم‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند. وقتی الگوریتم اثبات سهام به کار گرفته می‌شود، اعتبار رای کاربر توسط سهام یا همان میزان دارایی که در شبکه دارد تأمین می‌شود..
گفتنی است که این مکانیزم باعث افزایش سرعت و همینطور باعث کاهش کارمزدها می‌شود. در الگوریتم اثبات سهام نیازی به فعالیت ماینرها نیست و به همین جهت هزینهها کاهش پیدا می‌کنند.
استیککردن بسیار شبیه به ماینینگ است چرا که شرکت‌کننده در شبکه برگزیده می‌شود تا آخرین معاملات را به بلاک چین اضافه کرده و در مقابل آن قدری سود دریافت کند.
ماینینگ چیست؟
در مورد ماینینگ هم باید بدانید که شاید اولین اصطلاحی محسوب شود که در بازار ارز دیجیتال به گوش کاربران می‌خورد و منظور از آن فرایند استخراج کردن ارزهای جدید است که ماینر در ازای اضافه کردن بلاک جدید و تایید تراکنش‌ها یک پاداش را در قالب آن رمز ارز دریافت میکند.
استیککردن در شبکه‌هایی که نیاز به ماینینگ ندارند رواج بیشتری دارد و جایگزین ماینینگ است که روند کار آنها شبیه به هم است. کسانی که حق استیککردن را دارند در واقع همان کار ماینرها را انجام می‌دهند، از جمله بلاک جدید اضافه می‌کنند، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند و وقتی بلاک اضافه شد در قبال آن پاداش دریافت می‌کنند.
به صورت خلاصه در این الگوریتم به شکل تصادفی یک نود انتخاب شده تا بلاک بعدی بلاک چین را پیشنهاد دهد. زمانی که نودی انتخاب می‌شود، آن نود وظیفه‌ی تایید اعتبار تراکنش‌های درون بلاک و همچنین پیشنهاد بلاک بعدی را بر عهده دارد. منظور از نود یا گره افرادی است که در شبکه حضور دارند و یک نسخه از بلاک چین را روی سیستم خود نگهداری می‌کنند.
گفتنی است که این الگوریتم در مقایسه با الگوریتم اثبات کار جهت تامین امنیت بلاک چین برای انجام فعالیت نیازمند برق نیست. به همین علت هم هزینهها در این الگوریتم پایین است. الگوریتم اثبات کار در واقع اعتبار و ارزش و پشتوانه حق رای رای‌دهنده است. یعنی میزان فعالیت اعضا در شبکه و نه میزان دارایی آنها دارای اهمیت است.
شبکه‌هایی که بر اساس الگوریتم کار هستند برای مشارکتکننده‌ها و رای آنها بر اساس میزان فعالیت و مشارکت آنها در شبکه ارزش‌گذاری می‌کنند. اما در الگوریتم اثبات سهام میزان دارایی برای حق رای اعضا دارای اهمیت است.
استیکینگ ارزهای دیجیتال چگونه است؟
همانطور که اشاره شده، استیکینگ یعنی: قفل کردن ارزهای دیجیتال در بلاک چین اثبات سهام برای یک مدت زمان مشخص.
باید بدانید که قفل کردن ارزهای دیجیتال یا همان استیکینگ شباهت زیادی به سپرده‌گذاری در بانک‌ها دارد. یعنی همانطور که پول در قالب سپرده‌گذاری بلندمدت در بانک سپرده‌گذاری می‌شود و بر اساس ارزش آن سپرده یک سری مزایا از بانک دریافت می‌کنید، در ارزهای دیجیتال هم همین اتفاق می‌افتد. یعنی ارز دیجیتال قفل می‌شود و در واقع کاربر تضمین میکند که در یک بازه زمانی آن را برداشت نکند و در ازای آن یک‌سری حقوق و مزایا دریافت میکند که جهت امنیت شبکه و همچنین برای اطمینان از اعتبار هر تراکنش جدید در بلاک چین مورد نیاز هستند.
افرادی که دارایی خود را در بلاکچین اثبات سهام استیک می‌کنند، به نام اعتبارسنج شهرت دارند. اعتبارسنج‌ها بابت قفل کردن ارزهای دیجیتال خود و همچنین ارائه خدمات به بلاک چین، از شبکه با دریافت کوین جدید پاداش می‌گیرند.
اعتبارسنج‌ها برای بهبود عملکرد بلاکچین، ملزم به ارائه خدماتی ایمن و پایدار هستند. آنها جهت اجرای موفقیت‌آمیز یک نود اعتبارسنج می‌بایست متعهد به بلاکچین بوده و یک زیرساخت در دسترس و امن شکل دهند.
اکثر کسانی که صاحب دارایی دیجیتال هستند، تمایل دارند تا کوین‌ها خود را به یک اعتبارسنج بسپارند که اداره‌کننده استخر سهام است. استخر سهام جایی است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد که به جای این به تنهایی وارد معاملات شوند و به تنهایی سرمایهگذاری کنند، گروهی سرمایهگذاری کرده و مدیریت آن را به یک فرد مسلط‌تر به شرایط بازار واگذار کنند. بعضی از بلاک چین‌ها از قبیل تزوس Tezos دارای مکانیزم داخلی هستند که به هر کسی که تمایل ندارد اعتبارسنج باشد، این اجازه را می‌دهد که دارایی دیجیتال خود را به یک اعتبارسنج درون شبکه ارائه دهد.
در ادامه اعتبارسنج استخر کارها را انجام می‌دهد و در نهایت پاداش را در بین اعضا تقسیم میکند. هر بلاک چین دارای مجموعه‌ای از قوانین برای اعتبارسنج‌های خود است. این قوانین شامل الزامات مالی و فنی برای تبدیل به یک نود اعتبارسنج است.
پاداش‌ها بر اساس میزان مشارکت واقعی اعضا در سازوکارهای اجماع و همچنین بر اساس میزان سهام آنها تقسیم می‌شود.
تفاوت هولد و استیکینگ در چیست؟
در ادامه این مقاله قصد داریم تا در مورد تفاوت بین فرایند هولد کردن و فرایند استیکینگ ارزهای دیجیتال بیشتر صحبت کنیم.
استراتژی هولد کردن ارز دیجیتال چگونه است؟
کلمه هولد با معادل انگلیسی Hold به معنای نگه داشتن است. منظور آن است که کاربران که در اصطلاح به آنها هولدر گفته می‌شود، با امید به افزایش قیمت دارایی دیجیتال خود، آنها را در کیف پول دیجیتال‌شان نگهداری می‌کنند. در اصطلاح با هولد کردن یا نگهداری ارز دیجیتال وارد یک سرمایهگذاری بلندمدت می‌شوند.
فرایند هولد کردن ارز دیجیتال بر اساس تحلیل صورت می‌گیرد اما باید دانست که این روش انتخاب افراد تازه‌وارد به عرصه بازار ارزهای دیجیتال هست. یعنی کسانی که دانش یا زمان کافی برای نوسان‌گیری و ترید ندارند و صرفا در مشاوره با اطرافیان و شنیدن اخبار مربوط به سرمایهگذاری ارزهای دیجیتال، اقدام به خرید و نگهداری رمز ارزها با هدف فروش آنها در موقعیت بهتر می‌کنند.
اما در یک نگاه کلی به نظر می‌رسد این فرایند شباهت زیادی با استیککردن ارزهای دیجیتال دارد. ولی باید دانست که در عمل آنها مشابه هم نیستند و دارای تفاوت هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
استرتژی استیک ارز دیجیتال چگونه است؟
استیکینگ ارزهای دیجیتال یک شیوه جایگزین برای استخراج ارزهای دیجیتال است. در نخستین ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و… برای انجام فعالیت در شبکه و همچنین جهت کمک به پردازش و تایید تراکنش‌ها، به یک دستگاه با توان محاسباتی بالا نیاز بود.
در اصطلاح به کسانی که به چنین دستگاه‌های قدرتمند و به چنین کامپیوترهای با توان‌ها محاسباتی بالا دسترسی دارند، استخراجکننده یا ماینر می‌گویند. دستگاه‌های مورد استفاده ماینرها هم مصرف برق بالا و هم قیمت بالایی دارند و باعث ایجاد صدای زیاد و گرمای شدید می‌شوند.
محیط زیست در اثر مصرف بالای انرژی ناشی از استفاده از آنها دچار آسیب شده و این آسیب زمانی بیشتر می‌شود که از سوخت‌های فسیلی برای تامین انرژی استفاده شود.
در شبکه رمزارزها فرایند ماینینگ با فرایند استیکینگ جایگزین شده است. استیک کردن ارزهای دیجیتال از نظر برخی یک روش پرسودتر و بهتر در مقایسه با هولد رمز ارزها به شمار میرود. ولی باید دانست که این قضیه همیشه صحت نداشته و گاهی استثناهایی هم وجود دارد.
باید دانست که هم هولد کردن و هم استیک کردن به معنای نگهداری ارزهای دیجیتال در کیف پول دیجیتال یا در حساب‌های صرافی ارزهای دیجیتال است. اما تفاوت در آن است که در پروسه استیکینگ، ارزهای دیجیتال برای مدت زمانی خاص قفل می‌شوند و دارنده شبیه به هولد کردن رمزارزها نمی‌تواند دارایی خود را در هر زمان به فروش برساند و یا انتقال دهد.
این سوال برای شما هم ممکن است پیش بیاید که چرا بواسطه قفل شدن سرمایه به کاربر سود تعلق می‌گیرد؟
در پاسخ باید گفت که علت این کار، نحوه فعالیت و الگوریتم اجماع متفاوت در شبکه ارزهای دیجیتال جدید است.
مزایا و معایب استیک ارز دیجیتال
حال که با چگونگی فرایند استیک کردن ارزهای دیجیتال آشنا شده‌اید، خوب است که در مورد مزایا و معایب آن هم اطلاعاتی در دست داشته باشید.
مزایای استیکینگ ارزهای دیجیتال
استیک کردن ارزهای دیجیتال که یک شیوه ساده برای کسب سود در بازار ارزهای دیجیتال به شمار میرود، دارای مزایایی به شرح زیر است:
- برای استیک کردن نیازی به داشتن تجهیزات سخت‌افزاری خاصی نیست. اما برای ماینینگ کریپتو به چنین تجهیزاتی نیاز دارید.
- با استیک کردن دارایی دیجیتال خود، به افزایش کارایی و همچنین به حفظ امنیت شبکه بلاک چین کمک می‌کنید.
- استیک ارزهای دیجیتال در مقایسه با استخراج دارای سازگاری بیشتری با محیط زیست است.
معایب استیکینگ ارزهای دیجیتال
همچنان که استیک کردن دارایی‌های دیجیتال با سود و مزایا همراه است، اما معایبی را نیز به همراه دارد.
نوسان در بازار رمز ارزها مانند هر عرصه اقتصادی دیگر یک واقعیت انکارناپذیر است. بنابراین این احتمال بعید نیست که ارزش دارایی دیجیتال شما در این نوسانات با افت شدید همراه شود و اگر این اتفاق برای ارزهای دیجیتال استیک شده شما رخ دهد، دریافت پاداش برای شما یک واقعیت دست نیافتنی خواهد بود.
عیب دیگر استیک کردن ارزهای دیجیتال آن است که چون دارایی فرد برای مدت زمان مشخصی قفل می‌شود، بنابراین در طول دوره سرمایهگذاری حق فروش و یا انتقال دارایی خود را ندارد.
کدام یکی از استراتژی های هولد و استیک ارز دیجیتال بهتر است؟
احتمالا تا به حال دریافته‌اید که هم استیک کردن و هم هولد کردن، هر دو با هدف افزایش قیمت ارز دیجیتال صورت می‌گیرند که ممکن است در آیند‌ه‌ای دور یا نزدیک اتفاق بیفتد و در نهایت به کسب سود منجر شود.
در انتخاب یکی از دو روش استیک یا هولد، باید این نکته را مد نظر داشت که در هولد، آزادی عمل دارید و در شرایط مد نظر اقدام به فروش و یا نقد کردن دارایی خود کرده و این امکان هم وجود دارد که در همان زمان یا در شرایط و زمان دیگر، همان دارایی با امید به افزایش قیمت مجدد هولد شود.
اما این را هم باید بدانید که برعکس استیک کردن ارز دیجیتال، با هولد کردن چیزی به میزان دارایی شما اضافه نخواهد شد. این در حالی است که می‌توان با نگهداری یک ارز دیجیتال با این دیدگاه که افزایش قیمت پیدا خواهد کرد، می‌توان کسب سود هم داشت.
نکته قابل‌ذکر دیگر هم پایین بودن نرخ سود استیک است. البته استثناهایی هم در این مورد وجود دارد و ممکن است که برخی از ارزهای دیجیتال دارای نرخ سود بالاتری باشند اما تعداد محدودی چنین هستند.
منظور از استخر استیکینگ چیست؟
استخر استیکینگ یا Staking Pool، یک محیط مجازی است که به افرادی که استیک می‌کنند و به اصطلاح سهام‌دار هستند، اجازه می‌دهد تا شانس بیشتری جهت دریافت پاداش داشته باشند.
به صورت ساده سهام‌داران قدرت سهام خود را طی پروسه تأیید شدن و به اعتبار رسیدن بلوک‌های جدید با یکدیگر ادغام می‌کنند تا بدین طریق شانس بالاتری برای کسب پاداش داشته باشند.
ماهیت استخر استیکینگ شباهت زیادی به استخر استخراج دارد که در این استخرها ماینرها برای دریافت پاداش بیشتر، دستگاه‌های خود را به اشتراک گذاشته تا به این هدف برسند. اما باید به این نکته هم اشاره کرد که داشتن استخر استیکینگ صرفا در بلاک‌چین‌هایی امکان‌پذیر است که به شیوه مدل اثبات سهام مدیریت می‌شوند.
روش کار در این استخرها هم به این صورت است که، کاربرانی که قصد دارند در استخر عضو شوند، می‌بایست میزانی مشخص دارایی دیجیتال را در یک آدرس مشخص قفل کنند. استخر هم بوسیله یک اپراتور مدیریت می‌شود.
روش های استیکینگ ارزهای دیجیتال
برای استیک کردن رمزارزها روش‌های مختلفی وجود دارد که در قالب سه دسته آنها را در ادامه شرح داده‌ایم:
استیکینگ قفلشده (Locked Staking)
در فرایند استیکینگ قفلشده ارزهای دیجیتال برای یک دوره زمانی مشخص در کیف پول قفل شده و در عوض سود به آنها تعلق می‌گیرد. میزان سود و مدت زمان قفل دارایی کاربران با هم متفاوت است.
استیکینگ سرد (Cold Staking)
لاکد استیک ارزهای دیجیتال همراه با مزایایی است اما بدون نقص هم نیست. بزرگترین خطر در این شیوه آن است که استیک ارزهای دیجیتال در کیف پول نرم‌افزاری انجام می‌شود.
در حقیقت دارایی‌های کاربران در کیف‌های پول گرم صرافی قفل می‌شوند و همین امر هم باعث می‌شود که خطر به سرقت رفتن دارایی‌ها بالا رود. به این دلیل هم در سال‌های اخیر روشی به نام استیکینگ سرد شکل گرفت.
استیکینگ سرد یعنی ارزهای دیجیتال در کیف‌های پول آفلاین قفل می‌شوند. این کار باعث بالا رفتن امنیت دارایی‌های دیجیتال می‌شوند چرا که خطر هک‌شدن در آن بسیار پایین است.
این روش استیک کردن ارزهای دیجیتال برای زمانی مناسب است که کاربر قصد استیکینگ حجم زیادی از دارایی‌های دیجیتال خود را داشته و به اصطلاح سرمایه سنگینی استیک می‌شود.
استیکینگ منعطف (Flexible Staking)
روش استیکینگ سرد ایرادات لاکد استیکینگ را برطرف کرد اما کماکان دارای ایراداتی بود که نیاز به برطرف شدن‌شان وجود داشت. ایراد اصلی هر دو روش گفته‌شده استیک کردن ارزهای دیجیتال، قفل شدن رمز ارزها برای یک دوره زمانی مشخص به خواب رفتن سرمایه افراد در این دوره بود. برای رفع این مشکل، استیکینگ منعطف به وجود آمد.
در روش منعطف، قفل رمز ارزها برای یک دوره مشخص نبوده و کاربران می‌توانند حتی پیش از اتمام دوره استیک، دارایی خود را بردارند. به این ترتیب میزان سود در این شیوه، کمتر از دو روش لاکد و کولد است.
استیکینگ ارزهای دیجیتال سودآور است؟
شاید تا به اینجای مقاله به شکل کامل متوجه شده باشید که سود دریافتی کاربران با استفاده از استیک کردن رمز ارزها ناشی از کارمزد دریافتشده از شبکه است و در مقایسه با میزان دارایی قفلشده در شبکه بین کاربران تقسیم می‌شود.
مطابق با نظر کارشناسان، فرایند استیکینگ در مقایسه با استخراج با سود بیشتری همراه است. علت آن هم عدم نیاز به داشتن تجهیزات خاص است. به صورت کلی ریسک استیک کردن از ریسک روش‌های دیگر سرمایهگذاری بسیار پایین‌تر است. پس استیک کردن ارزهای دیجیتال سودآور است.
منظور از پس انداز قفل شده یا Locked Saving چیست؟
پسانداز قفلشده از نظر کسب سود شباهت زیادی با استیکینگ دارد و در کنار آن دارای یک تفاوت مهم هم است. در استیک کردن کاربر باعث بالا رفتن امنیت شبکه و حمایت از آن می‌شود اما در سیوینگ کاربر ارز یا ارزهای دیجیتال خود را در اختیار یک صرافی گذاشته و در ازای این که باعث نقدینگی استخرها می‌شود، موفق به دریافت پاداش می‌شود. در این شیوه زمان قفل دارایی در مقایسه با استیکینگ ثابت کمتر است.
سود استیکینگ ثابت بوسیله بلاکچین مشخص می‌شود و سود سیوینگ هم بوسیله صرافی تعیین می‌شود. شاید بتوان این‌گونه فرض کرد که در سیوینگ، فرض آن است که کاربر به صرافی وام می‌دهد.
دیفای استیکینگ (DeFi Staking) چیست؟
در همه روش‌های استیک کردن ارزهای دیجیتال که در این مقاله به آنها اشاره شده است، کاربر باید دارایی خود را در پلتفرم‌های متمرکز استیک کند. اما در دیفای استیکینگ کاربر دارایی خود را در پلتفرم‌های غیرمتمرکز استیک میکند.
در روش استیکینگ دیفای کاربران می‌توانند برای کسب سود به طیف دارایی بیشتری دسترسی داشته باشند. مفهوم کسب سود در حیطه دیفای با ارائه شدن پروژه یرن فایننس YFI معنی جدی‌تری یافته است و سرمایه‌گذاران هم در این حوزه موفق شدند تا رمزارزهای خود را استیک کنند.
کاربران با استفاده از یک قرارداد هوشمند می‌توانند توکن‌های اثبات سهام و همچنین توکن‌های غیرمثلی را در این شرایط استیک کنند و با ایجاد نقدینگی به کسب سود هم برسند. بعد از محقق شدن شرایط قرارداد هوشمند، دارایی‌ها به شکل خودکار به کیف پول مشتری ارسال می‌شوند.
سخن آخر
اگر از جمله افرادی هستید که در عرصه بازار ارزهای دیجیتال فعالیت دارید و می‌خواهید یک درآمد غیرفعال در این فضا داشته باشید، استیک کردن ارزهای دیجیتال بهترین روش است. شما حتی این امکان را دارید که در کنار سایر فعالیت‌های خود، اقدام به استیک ارزهای دیجیتال کنید تا هم در ایجاد بلوک‌های جدید در بلاک چین مشارکت داشته باشید و هم به شکل سالانه سود دریافت کنید. ما در این مقاله به تفصیل در مورد استیک کردن ارزهای دیجیتال، مزایا و معایب و انواع آن صحبت کردیم.
منابع
fool.com
