مفهوم ارز دیجیتال چیست؟
مبتدی
چکیده
اگر به دنبال سرمایه‌گذاری‌هایی آینده‌دار، پر سود و حرفه‌ای هستید احتمالاً ارزهای دیجیتال برایتان جذابیت خواهند داشت. این دست دارایی‌ها با ساختار غیرمتمرکز و دنیای گسترده خود فرصت‌های بسیاری در عرصه فناوری و امور مالی فراهم کرده‌اند.
اما بدون توجه به مفهوم ارز دیجیتال ورود به بازارهای معاملاتی آن چندان کار عاقلانه‌ای نیست. گرچه در صرافی ارز دیجیتال تبدیل مواردی مانند سبدهای برنده ایجاد شده‌اند تا کسب درآمد برای تازه‌واردان به این حوزه آسان باشد. به‌هرحال برای کسب سود حداکثری و جلوگیری از ضررهای مالی باید با مفاهیم این حوزه آشنایی کامل داشته باشید.
در ادامه ارزهای دیجیتال را در تمام ابعاد بررسی خواهیم کرد تا دیگر اصطلاح یا مفهومی در این حوزه برایتان گنگ نباشد.
تاریخچه ارزهای دیجیتال
رمزارزها یا همان کریپتوکارنسی‌ها (Cryptocurrencies) از کجا به دنیای معاملات وارد شدند؟ یکی از جریان‌سازترین ارزهای دیجیتال بیت کوین (Bitcoin) بود. امروزه بعید است که کسی نام این ارز را نشنیده باشد؛ اما در اوایل عرضه آن، یعنی سال ۲۰۰۹، کم‌تر کسی بود که از وجود آن خبر داشته باشد.
بیت کوین در همان ابتدا با شبکه بلاک چینی اختصاصی و نقشه راهی مشخص و مدون ارائه شد. کلیت این نقشه راه تقریباً به همان صورت ادامه پیدا کرده و تغییر چندانی نداشته است. BTC بر اساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری می‌شود. به همین دلیل الگوریتم آن به شکلی تنظیم شده که عرضه آن به‌مرورزمان کاهش پیدا کند. بدین شکل ارزش خود را حفظ می‌کند.
البته اولیه‌ترین ایده ساخت و ایجاد رمزارز به پیش از بیت کوین باز می‌گردد. اولین‌بار و در سال ۱۹۸۳ فردی به نام دیوید لی چاوم (David Lee Chaum) که یک دانشمند رمزنگار آمریکایی بود نوعی ارز الکترونیکی به نام ای‌کش (eCash) را توسعه داد. پس از مدتی شرکت توسعه‌دهنده ای‌کش ورشکست شد؛ اما ایده ساخت ارزهایی این چنینی را پایه‌ریزی کرد.
پس از آن و در سال ۱۹۹۶ ارز الکترونیکی دیگری به نام E-Gold عرضه شد که با داشتن نقاط ضعفی که برای پول‌شویی و فعالیت‌های غیرقانونی مورد استفاده بود با شکست مواجه شد. در سال ۱۹۹۸ ارزی با نام بیت گولد (Bit Gold) ارائه شد که تا حد زیادی به رمزارزهای امروزی شباهت داشت.
در نهایت و در سال ۲۰۰۸ ساتوشی ناکاموتو وایت پیپر (White Paper) بیت کوین را عرضه کرد. در سال ۲۰۰۹ ۵۰ بیت کوین اولیه توسط ساتوشی ناکاموتو استخراج شدند و پس از آن استخراج و معامله آن‌ها برای عموم آزاد شد. گفته می‌شود که اولین استفاده از BTC در سال ۲۰۱۰ بود که ۱۰ هزار واحد از این دارایی برای خرید دو عدد پیتزا پرداخت شدند. باگذشت زمان روزبه‌روز استفاده از BTC، تقاضا برای آن و در نهایت قیمت آن افزایش پیدا کرد؛ به صورتی که امروزه Bitcoin در میان سایر رمزارزها بزرگترین بازار را دارد.
آشنایی با اصطلاحات ارزهای دیجیتال
قبل از این که تخصصی‌تر به مفهوم ارز دیجیتال بپردازیم بهتر است با اصطلاحات مربوط به آن آشنایی پیدا کنید. این دست دارایی‌ها کارایی‌هایی بیش از صرفاً پول الکترونیک پیدا کرده‌اند و همین مسئله تا حد زیادی مفاهیم خاص مربوط به آن‌ها را گسترده کرده است.
بلاک چین
یکی از پایه‌ای‌ترین اصطلاحات برای درک مفهوم ارز دیجیتال بلاک چین (Blockchain) است. بلاک چین در واقع پایه اصلی است که کریپتوکارنسی بر آن بنا می‌شود. انواع کریپتوکارنسی در ساختاری مرکزی نگه‌داری و پردازش نمی‌شوند؛ بنابراین به جایگزینی نیاز دارند که حداقل به همان اندازه ایمن و قابل‌اعتماد باشد.
بلاک چین نه‌تنها ایمنی بیشتری از سیستم‌های متمرکز فراهم می‌کند، بلکه قابل‌اعتمادتر بوده و حریم خصوصی کاربران را نقض نمی‌کند. ساختار غیرمتمرکز این فناوری با معادلات و فرمول‌های پیچیده رمزنگاری می‌شود. تقریباً امکان نفوذ به زنجیره برای تغییر کد مجموعه بلاک‌ها وجود ندارد.
در واقع هر یک از بلاک‌ها اطلاعات یک تراکنش مالی را در خود رمزنگاری کرده‌اند. این رمزنگاری بر مبنای الگوریتم هش (Hash) انجام می‌شود. هش تراکنش در کنار اطلاعات جدید اطلاعاتی از تراکنش قبلی را نیز در خود ذخیره می‌کند و به همین شکل زنجیره تشکیل می‌دهد.
حال درصورتی‌که فرد یا سیستمی قصد نفوذ به زنجیره را داشته باشد ابتدا باید یک بلاک را رمزگشایی کند. ازآنجایی‌که بلاک‌های زنجیره به یکدیگر اتصال دارند تغییر در یکی از آن‌ها منجر به بی‌اعتبارشدن بخشی از زنجیره می‌شود و دسترسی به بلاک‌های دیگر بی‌فایده خواهد شد. به همین دلیل است که معمولاً برای هک این زنجیره اقدامی نمی‌شود.
شبکه بلاک چین اطلاعات هویتی کاربران را ذخیره نمی‌کند و از این منظر به حفظ حداکثری حریم خصوصی کمک می‌کند. این زنجیره با ویژگی‌های خاصی که دارد در حوزه‌های مختلف کاربردی شده است.
کوین و توکن
یکی دیگر از پایه‌ای‌ترین موارد شایان توجه در مفهوم ارز دیجیتال توجه به تمایز کوین و توکن است؛ زیرا بسیاری از افراد به تمایز این دو واژه توجه نمی‌کنند.
کوین در واقع رمزارزی است که بلاک چین اختصاصی خود را دارد. ازآنجایی‌که طراحی و توسعه یک بلاک چین اختصاصی و بی‌نقص کار مشکل و هزینه‌بری است تنها برخی کریپتوکارنسی‌ها از آن بهره می‌برند. از جمله برترین کوین‌ها می‌توان به بیت کوین و اتریوم اشاره کرد.
توکن‌ها ساختار ساده‌تری داشته و بر پایه شبکه‌های بلاک چینی کوین‌هایی نظیر اتریوم ساخته می‌شوند. به همین دلیل ایجاد آن‌ها به‌مراتب آسان‌تر و رایج‌تر است. تتر (Tether) و آوه (AVVE) از توکن‌های محبوب هستند.
امور مالی غیرمتمرکز
برای درک مفهوم ارز دیجیتال باید با معنای امور مالی غیرمتمرکز که به‌اختصار دیفای یا DeFi نیز نامیده می‌شوند آشنایی داشت. دیفای در واقع حاصل ویژگی‌های شبکه بلاک چین است. اشاره کردیم که بلاک چین ساختاری غیرمتمرکز داشته و سیستمی مرکزی در آن معنا ندارد.
امور مالی غیرمتمرکز نیز از همین ویژگی حاصل شده‌اند و بر پایه زنجیره بلاک‌ها توسعه پیدا می‌کنند. در زمان خرید ارز دیجیتال یا فروش آن در واقع از تأیید سیستم‌های غیرمتمرکزی که در شبکه گسترش یافته‌اند استفاده می‌کنید.
نود
نود (Node) یا گره به کاربران یا سیستم‌هایی می‌گویند که به شبکه بلاک چین متصل هستند و در آن مشارکت دارند. نودها در واقع پردازنده‌های شبکه به‌حساب می‌آیند و وظایفی همچون صحت‌سنجی و رمزنگاری را بر عهده دارند. در حقیقت همین گره‌ها هستند که زنجیره را از سرورهای مرکزی بی‌نیاز کرده و به آن قدرت می‌دهند. به گره‌ها دفتر کل توزیع شده نیز می‌گویند.
کیف پول ارز دیجیتال
کیف پول ارز دیجیتال یکی دیگر از عوامل کلیدی در بررسی مفهوم ارز دیجیتال است. در واقع یکی از عناصری که امنیت رمزارزها تا این حد افزایش داده همین کیف پول‌ها هستند.
رمزارزها را می‌توان در دو نوع کیف پول گرم و کیف پول سرد نگه‌داری کرد. کیف پول‌های سرد شامل انواع کاغذی و سخت‌افزاری می‌شوند. در حالتی که کلید خصوصی تولید شده برای دسترسی به دارایی را روی کاغذ یا مثلاً یک فلز یادداشت کنید در واقع از کیف پول کاغذی استفاده کرده‌اید. کیف پول‌های سخت‌افزاری نیز نوع دیگری هستند که به اینترنت دسترسی ندارند. Ledger Nano X نمونه‌ای محبوب از این دسته است.
کیف پول نرم‌افزاری ابزار دیگری برای ذخیره ارزهای دیجیتال است و به اینترنت دسترسی دارد. از جمله محبوب‌ترین‌ها در این حوزه می‌توان به تراست والت (Trust Wallet) و متامسک (MetaMask) اشاره کرد.
کلید عمومی و خصوصی
کلید عمومی و خصوصی عواملی هستند که امکان کنترل دارایی‌ها را فراهم می‌کنند. ترکیب آن‌ها در کنار یکدیگر به شبکه امنیت می‌دهد و از به سرقت رفتن دارایی‌ها جلوگیری می‌کند.
کلید عمومی همانند شماره‌حساب است و می‌توان آن را با هر شخصی به اشتراک گذاشت. کدهای این کلید برای واریز دارایی از یک کیف پول یا صرافی دیگر به کیف پول کاربر لازم هستند. به عبارتی آدرس کیف پول را کلید عمومی می‌نامیم.
اما کلید خصوصی تنها باید در اختیار صاحب دارایی باشد و محرمانه بماند؛ زیرا این کلید رمز ورود به کیف پول و انتقال دارایی‌ها است.
عبارت بازیابی
اشاره کردیم که برای ورود به کیف پول و دسترسی به دارایی‌ها باید از کلید خصوصی استفاده کرد. خوشبختانه در صورت فراموشی این کلید نیز راهی برای ورود به کیف پول ارز دیجیتال وجود دارد و این راه استفاده از عبارت بازیابی یا Seed phrase است. این عبارت که از چند کلمه نامنظم تشکیل شده برای هر کاربر خاص است و نگه‌داری از آن به‌اندازه نگه‌داری کلید خصوصی اهمیت دارد؛ زیرا با دسترسی به آن نیز می‌توان کنترل دارایی‌ها را در دست گرفت.
ماینینگ
ماینینگ (Mining) یا استخراج فرایندی است که در آن پردازنده‌ها با حل معادلات ریاضی و ایجاد کدهای شبکه ارز استخراج می‌کنند. کوین‌هایی نظیر BTC به ماینرها وابسته هستند تا از طرفی عرضه را محدود نگه داشته و از طرفی مشارکت در شبکه خود را افزایش دهند.
افرادی که در فرایند ماین مشارکت کنند با کوین‌های پلتفرم پاداش می‌گیرند. بدین شکل انجام فرایند برایشان سودده خواهد بود. وجود ماینرها برای غیرمتمرکز ماندن، امنیت و به‌طورکلی تداوم کارکرد شبکه ضروری است.
پس از مدتی ممکن است استخراج کوین مشکل‌تر از پیش شود. برای مثال ماین BTC در حال حاضر بسیار پیچیده‌تر از ۵ سال پیش است. در این حالت کاربران توان پردازشی خود را با یکدیگر تقسیم کرده وارد یک استخر ماینینگ (Mining Pool) می‌شوند. در نهایت دارایی استخراج شده در استخر به نسبت میزان مشارکت اعضا تقسیم می‌شود.
استیکینگ
این مفهوم ارز دیجیتال معنایی مشابه با سپرده‌گذاری دارد. به این صورت که کاربر تعدادی از توکن یا کوین‌های خود را در پلتفرمی مشخص قفل می‌کند. این رمزارزهای قفل شده برای پیشبرد اهدافی به کار می‌روند و سوددهی دارند؛ مقداری از این سود به کاربرانی می‌رسد که با دارایی خود در استیکینگ (Staking) شرکت کرده‌اند.
صرافی ارز دیجیتال
همانند صرافی‌های معمول، یک صرافی ارز دیجیتال نیز پلتفرمی است که اجازه می‌دهد دارایی‌ها را به یکدیگر تبدیل کنید. در این دست صرافی‌ها امکانات متعددی در اختیار کاربر قرار می‌گیرد تا معاملات آگاهانه‌تر و آسان‌تر انجام شوند.
یک صرافی ارز دیجیتال ایرانی مانند تبدیل اجازه می‌دهد که دارایی تومانی به رمزارز تبدیل شود. از طرفی امکان فروش رمزارز و تبدیل آن به تومان نیز فراهم است. در تبدیل یک کیف پول اختصاصی نیز برای کاربران در نظر گرفته شده است. در این صورت دیگر الزامی برای انتقال دارایی‌های خریداری شده به یک کیف پول خارجی وجود ندارد؛ بنابراین دارایی‌ها به‌آسانی و در هر لحظه در دسترس هستند.
ارزهای دیجیتال چگونه کار می کنند؟
برای درک مفهوم ارز دیجیتال باید با نحوه کارکرد آن آشنایی کامل داشت. در بخش‌های قبلی به اصطلاحات رایج این حوزه اشاره کردیم. باتوجه‌به همان مفاهیم می‌توان سازوکار کریپتوکارنسی را تشریح کرد.
انواع این دسته ارزها در کنار تفاوت‌ها شباهت‌های متعددی نیز دارند. تمامی آن‌ها مبتنی بر شبکه بلاک چین هستند. برخی مانند کوین‌ها زنجیره اختصاصی دارند و برخی مانند انواع توکن بر پایه زنجیره‌های موجود طرح‌ریزی می‌شوند. این دسته ارزها وابسته به پردازشگرهای غیرمتمرکز هستند و سازمان یا ناظری مرکزی آن‌ها را رصد نمی‌کند.
کارکرد دارایی‌های رمزنگاری شده یا مستقیم و یا غیرمستقیم وابسته به نودها است. این پردازشگران غیرمتمرکز بر تراکنش‌ها و ایجاد بلاک چین‌ها نظارت می‌کنند. گره‌ها موتور اصلی تداوم روندهای این حوزه به‌حساب می‌آیند.
کاربردهای ارز دیجیتال
با شناخت مفهوم ارز دیجیتال می‌توان انتظار کاربردهای متعددی از آن داشت. برای مثال BTC یک دارایی ارزشمند است که بر اساس عرضه و تقاضا ارزش‌گذاری می‌شود؛ گرچه از بلاک چین آن نیز استفاده‌های متعددی می‌شود.
ازآنجایی‌که بلاک چین فرصت‌های متعددی برای توسعه فناوری‌های مختلف فراهم کرده است بسیاری از توکن‌هایی که وارد بازار می‌شوند کاربردهایی فراتر از صرفاً یک ارز دارند. برای مثال می‌توان به تتر اشاره کرد. این استیبل کوین که قیمتی برابر با دلار امریکا دارد ارائه شده است تا به معاملات ارز دیجیتال ثبات دهد. یا TAO که توکن پلتفرمی است که هوش مصنوعی غیرمتمرکز در آن توسعه پیدا می‌کند.
انواع مختلف ارز دیجیتال
باتوجه‌به مفهوم ارز دیجیتال، این دسته دارایی‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- بیت کوین: بیت کوین محبوب‌ترین، شناخته‌شده‌ترین و تا این لحظه مهم‌ترین رمزارز به‌حساب می‌آید. گستردگی کاربران، حجم معاملات بالا و شبکه بلاک چینی خاص و قدرتمند عواملی هستند آن را از سایر دارایی‌های رمزنگاری شده مجزا کرده‌اند.
- آلت کوین: به‌طورکلی به هرگونه ارز دیجیتال دیگری به‌جز بیت کوین آلت کوین می‌گوییم. آلت کوین‌ها خود به چندین دسته تقسیم می‌شوند. برخی از این دسته‌بندی‌ها شامل میم کوین‌ها (Memecoins) و استیبل کوین‌ها (Stablecoins) می‌شوند.
مهم ترین ارزهای دیجیتال کدامند؟
برای دسته‌بندی مهم‌ترین ارزهای دیجیتال باید میزان تأثیرگذاری آن‌ها بر بازار و قدرت شبکه را معیار قرارداد. براین‌اساس می‌توان مهم‌ترین‌ها در این میان را به ترتیب بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، تتر (USDT) و بایننس کوین (BNB) دانست.
چرا باید ارز دیجیتال خریداری کرد؟
شناخت مفهوم ارز دیجیتال پیش از هر کس برای اشخاصی اهمیت پیدا می‌کند که به سرمایه‌گذاری در بازار این حوزه فکر می‌کنند.
درصورتی‌که آگاهی از این بازار به حد کافی برسد، می‌توان در آن فرصت‌هایی را یافت که در کم‌تر بازار دیگری مشاهده می‌شود. در موارد متعددی پیش آمده که یک ارز دیجیتال پس از مدتی حتی کوتاه چندصد درصد رشد قیمتی داشته است. یکی از بارزترین نمونه رشدهای قیمتی در این بازار نیز مربوط به BTC می‌شود. این ارز در ابتدا تقریباً هیچ قیمتی نداشت و پس از سالیان توانست هزاران دلار، برابر با هزاران درصد رشد داشته باشد.
بر همین اساس می‌توان با تخصیص هوشمندانه سرمایه به دارایی‌های این حوزه به سودهای مالی قابل‌توجهی دست پیدا کرد.
از طرفی تحلیل‌گران متعددی وجود دارند که با دلایل قانع‌کننده می‌گویند کریپتوکارنسی می‌تواند ارز رایج آینده باشد. در واقع پیش‌بینی می‌شود که این دارایی‌های الکترونیکی جایگزین ارزهای رایجی مانند دلار و یورو خواهند بود.
ریسک‌های خرید رمزارز
به جز استیبل کوین‌ها، سایر کوین‌ها و توکن‌ها همواره با نوسانات قیمتی مواجه هستند. از طرفی در این بازار نیز پلتفرم‌هایی ضعیف وجود دارند که نباید بر آن‌ها سرمایه‌گذاری چندانی کرد. بر همین اساس تخصیص منابع مالی به این حوزه باید با آگاهی و علم کامل انجام شود.
سرمایه‌گذاری بدون درنظرگرفتن ریسک‌ها و چالش‌های موجود در بازار کریپتوکارنسی می‌تواند به ضررهای مالی منجر شود. آموزش‌دیدن از منابع معتبر، تمرین و نظاره‌کردن عملکردهای بازار در طولانی‌مدت کمک می‌کند که به سرمایه‌گذاری حرفه‌ای تبدیل شوید.
نحوه خرید ارز دیجیتال
اگر پس از درک اولیه مفهوم ارز دیجیتال تمایل به خرید گزینه‌ای از میان آن‌ها پیدا کرده‌اید مسیر بسیار ساده‌ای در پیش دارید. صرافی تبدیل شرایطی را فراهم کرده که انواع کاربران مبتدی و حرفه‌ای توانایی کسب سود را داشته باشند.
یکی از بهترین شیوه‌ها برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال استفاده از گزینه خرید یا فروش آسان در تبدیل است. این بخش که به‌صورت مجزا در صرافی تعریف شده و دسترسی بسیار آسانی دارد اجازه می‌دهد که در لحظه و بدون کارمزد رمزارز خریداری کرده یا بفروشید.
می‌توان به‌طور مستقیم از تومان، تتر یا ارزهای دیگر پشتیبانی شده در صرافی برای خرید آسان ارز دیجیتال استفاده کرد. در زمان فروش نیز می‌توان هر ارزی را با ارز دیگر مبادله کرد. این تبادل در لحظه انجام می‌شود.
حتی اگر تمایلی به معامله مستقیم ارزهای دیجیتال ندارید می‌توانید از بازار آن‌ها کسب سود کنید. سبد برنده و ربات‌های برتر صرافی تبدیل اجازه می‌دهند که صرفاً با تخصیص مقدار مشخصی از دارایی، سرمایه خود وارد بازار کنید تا به‌صورت خودکار معامله شود. استفاده از این گزینه‌ها آسان‌ترین شیوه کسب درآمد از بازار کریپتوکارنسی است.
پس از به‌دست آوردن تجربه کافی می‌توانید از معامله اهرم دار نیز استفاده کنید. در این دست معاملات می‌توان با ضریب سرمایه‌گذاری کرد و در صورت پیش‌بینی صحیح روند بازار، چندین برابر سود کرد. البته پیش‌بینی غلط نیز منجر به ضرر چندبرابری خواهد شد.
درک مفهوم ارز دیجیتال، کلید ورود به بازار پرسود کریپتوکارنسی
ارزهای دیجیتال ده‌ها سال است که وارد عرصه شده‌اند؛ اما دنیای آن‌ها پس از معرفی بیت کوین دچار دگرگونی قابل‌توجهی شد. عرضه BTC نقطه عطف مهمی در بازارهای مالی به‌حساب می‌آید.
کریپتوکارنسی تا حد بسیار زیادی وابسته به فناوری بلاک چین است. این زنجیره رمزنگاری شده ساختاری غیرمتمرکز دارد و با هش اعتبار پیدا کرده و ایمن می‌شود. بلاک چین مفهومی به نام امور مالی غیرمتمرکز را ایجاد کرده که خود تحولی بزرگ در معادلات مالی سرتاسر جهان به وجود آورده.
پس از شناخت مفهوم ارز دیجیتال زمان آشنایی تخصصی و کسب تجربه در معاملات آن است. پس از کسب دانش و تجربه کافی می‌توان با سرمایه‌گذاری در این بازار به سودهای مالی قابل‌توجهی دست پیدا کرد.
منابع:
دیدگاه‌ها