صرافی غیرمتمرکز چیست؟ هرچیزی که باید از صرافی متمرکز و غیرمتمرکز بدانید
امروزه صرافی‌ها نقش بسیار مهمی در بازار ارزهای دیجیتال دارند. اگر کسی تجربه یا اطلاعات اندکی در حوزه ارزهای دیجیتال داشته باشد، پیش خود تصور می‌کنند که صرافی‌ها اغلب به صورت متمرکز فعالیت دارند. در صورتی که ارزهای دیجیتال فعالیت خود را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهند. خب به نظر شما چه ارتباطی بین این ارزها و صرافی‌ها وجود دارد؟ آنها چگونه نقش‌ها و عملکردهای یکدیگر را تکمیل می‌کنند؟
برای پاسخ به این سوال‌ها باید ابتدا با مفاهیم و نقش‌های صرافی غیرمتمرکز و متمرکز آشنا شویم. هرکدام از این صرافی‌ها سبک و شیوه‌ی خاصی برای فعالیت داشته و سرمایه‌گذاران زیادی برای انجام معاملات ارزی خود از آنها استفاده کرده‌اند. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که فقط صرافی‌های غیرمتمرکز برای معاملات ارزی مناسب‌اند. برای قبول یا رد این عقیده قصد داریم مفهوم و عملکرد صرافی غیرمتمرکز را بررسی کنیم.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
عمده‌ترین فعالیت صرافی‌ها، ایجاد بستر مناسب برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است. درواقع اصلی‌ترین قابلیت و مزیت صرافی تبدیل ایجاد یک فضای مناسب برای کاربران است که بتوانند معاملات ارزی خود را در نهایت امنیت انجام دهند. همانطور که می‌دانید ارزهای دیجیتال فعالیت خود را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهند. به زبان ساده‌تر هیچ نهاد یا سازمان خاصی بر فعالیت ارزهای دیجیتال تسلط ندارد. این دقیقا همان اتفاقی است که درمورد نحوه فعالیت صرافی‌های غیرمتمرکز رخ می‌دهد. درواقع کاربرانی که برای انجام معاملات خود از صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده کنند، می‌توانند تمام خرید و فروش‌های ارزی خود را بدون نظارت هیچ نهاد یا سازمان خاصی به ثبت برسانند.
این صرافی‌ها که با نامDecentralized Exchange و علامت اختصاری DEX شناخته شده‌اند، به کاربران خود این اجازه را می‌دهند که بدون محدودیت و بدون نیاز به انجام فرایند احراز هویت، با اشخاص دیگر ارتباط برقرار کرده و ارزهای مختلف را خرید و فروش کنند. درواقع یکی از مثبت‌ترین ویژگی‌های این صرافی‌ها، کارکرد بسیار ساده و عملکرد خوب آن است.
ویژگی‌های صرافی غیرمتمرکز
همانطور که گفته شد صرافی‌ها نقش بزرگی در انجام معاملات ارزی دارند. اما هرکدام از این صرافی‌ها، چه متمرکز و چه غیرمتمرکز، باید ارائه‌دهنده قابلیت‌ها و مزیت‌های مناسب و کاربردی باشند. دقیقا همان اتفاقی که درمورد صرافی غیرمتمرکز رخ داد. این نوع از صرافی ارائه‌دهنده قابلیت‌های کاربردی و موردنیاز برای کاربران است. در قسمت زیر به معرفی برخی از این ویژگی‌های کاربردی اشاره خواهیم کرد:
عدم کنترل دارایی
بارزترین ویژگی صرافی‌های غیرمتمرکز عدم کنترل دارایی کاربران است. همانطور که گفته شد صرافی‌های متمرکز به صورت کلی نظارت و کنترل خاصی بر معاملات و دارایی کاربران دارند، اما صرافی غیرمتمرکز هیچگونه کنترل و تسلطی بر دارایی سرمایه‌گذاران نداشته و به آنها این امکان را می‌دهد که سرمایه خود را به صورت شخصی و بدون انتشار هیچ اطلاعات شخصی حفظ و نگه‌داری کند.
امنیت بالا
امنیت بالا در صرافی‌های متمرکز یکی دیگر از ویژگی‌های بسیار کاربردی این نوع از صرافی است. درواقع صرافی‌های غیرمتمرکز به سبب سیستم‌های امنیتی و اجزای درونی بسیار قوی که دارند، به هیچ هکر یا سیستم غیرمجازی اجازه دسترسی نمی‌دهند.
عدم نیاز به احراز هویت
یکی از رایج‌ترین موضوعاتی که کاربران در سال‌های اخیر با آن درگیر بودند، انجام فرایند احراز هویت بود. اما این مشکل در صرافی غیرمتمرکز به سادگی حل شد. سیستم و ساختار درونی این صرافی‌ها به صورتی است که کاربران برای خرید و فروش ارز تنها به یک کیف پول نیاز دارند، علاوه بر آن می‌توانند کیف پول خود را تنها با اطلاعات شخصی که در ابتدای ورود به صرافی ثبت کرده‌اند دریافت کنند. نکته لازم به ذکر این است که تمام این اطلاعات به صورت کاملا محرمانه ذخیره شده و برای هیچکس قابل‌دسترسی نیست.
قابلیت متن باز
درمورد قابلیت متن باز چه می‌دانید؟ این ویژگی یکی از طلایی‌ترین مزیت‌های است که در صرافی‌های غیرمتمرکز وجود دارد. به زبان ساده‌تر کاربران با استفاده از این قابلیت می‌توانند تمام کدهای صرافی و قراردادهای هوشمند را به صورت دقیق و شفاف مشاهده کنند. این امر باعث می‌شود که کاربران به صرافی مورد نظر اعتماد کرده و دید واضحی از معاملات خود و چگونگی ثبت آنها داشته باشند.
عدم محدودیت در معامله
عدم محدودیت در معاملات صرافی‌های غیرمتمرکز یکی دیگر از مزیت‌های بسیار خوب این صرافی است. در بسیاری از صرافی‌های متمرکز برای کاربران سقف معاملات وجود دارد، و بیشتر از حد مجاز قادر به انجام معاملات نیستند، اما صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ محدودیتی برای معاملات خود درنظر نداشته و کاربران می‌توانند هر میزان از معامله را به ثبت برسانند.
ریسک‌ها و معایب صرافی غیرمتمرکز
همانطور که می‌دانید تمام بخش‌ها و ارگان‌های که در زمینه ارزهای دیجیتال فعالیت دارند، دارای برخی مزایا و معایب و حتی ریسک‌های بزرگ و کوچک هستند. برای مثال، یکی از ریسک‌های که در صرافی‌های غیرمتمرکز وجود دارد عدم جبران اشتباه یا برگشت‌پذیری آن است. به عبارت دیگر، هنگامی که یک کاربر معامله ارزی خود را سهوا و به صورت نادرست ثبت کند، هیچ راه برگشتی برای او وجود ندارد. به همین سبب ممکن است در بسیاری از خرید و فروش‌های سنگین و هنگفت، بسیاری از دارایی سرمایه‌گذاران به اشتباه در معاملات دیگری صرف شود.
یکی دیگر از معایب و ریسک‌های که در این بازار وجود دارد این است که صرافی‌های غیرمتمرکز از ارزهای محدودی پشتیبانی می‌کنند. اگر کاربری قصد فعالیت از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز را داشت، باید از بین معدود ارزهای موجود خرید خود را ثبت می‌کرد. این امر گاهی باعث شده که سودهای چندان چشم‌گیری برای کاربران ایجاد نشود.
یکی از معایب این صرافی‌های غیرمتمرکز، کارمزد اندک و سرعت پایین آن بود. شاید با خود تصور کنید که کارمزد اندک یکی از مزایای صرافی غیرمترکز است، بله، اما این مزیت نتایج چندان خوشایندی ندارد. هنگامی که کارمزد صرافی‌های غیرمتمرکز اندک باشد، سرمایه‌گذاران زیادی قصد استفاده از آن را دارند، به همین سبب میزان معاملات ارزی همزمان آن بسیار بالا خواهد بود. همین امر باعث می‌شود که سرعت سیستم شبکه کاهش یافته و معاملات ارزی طی مدت بیشتری به ثبت برسند.
مشکل دیگر صرافی غیرمتمرکز محدودیت ابزار ترید است. درواقع این صرافی‌ها چندان ابزار مختلفی برای ترید به کاربران ارائه نمی‌دهند. به همین سبب سرمایه‌گذاران مجبورند که از ابزارهای محدودی استفاده کنند.
صرافی متمرکز چیست؟
مفهوم و عملکرد صرافی متمرکز دقیقا نقطه مقابل صرافی غیرمتمرکز است. درواقع همانطور که از نام این نوع صرافی پیداست، به صورت متمرکز و دقیق بر روی معاملات و خرید و فروش ارزهای دیجیتال نظارت دارد. سیستم و ساختار این صرافی به صورتی است که حد و مرز و چهارچوب بیشتری برای کاربران خود در نظر دارد. علاوه بر آن بر تمام اطلاعات ارسال شده و خرید و فروش‌های انجام‌شده هم نظارت دارد.
البته نکته قابل‌توجهی که درمورد ارزهای دیجیتال و صرافی‌های متمرکز وجود دارد دقیقا همین است. همانطور که می‌دانید ارزهای دیجیتال فعالیت خود را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهند. بدین معنا که هیچ نهاد یا سازمان خاصی بر آن نظارت ندارد. به همین سبب معامله چنین ارزهای در صرافی‌های متمرکز کمی دشوار است.
تفاوت صرافی غیرمتمرکز و متمرکز
صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز از لحاظ زیادی با یکدیگر تفاوت دارند. هرچند که ماهیت اصلی هردوی آنها مبادله ارزهای مختلف و افزایش سود سرمایه‌گذاران است، اما روند کار آنها در جزئیات تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارد. برای مثال اولین تفاوت این دو صرافی در میزان کارمزد آنها است. میزان کارمزد صرافی‌های غیرمتمرکز بسیار اندک بوده و از میزان ارزهای معامله قابل کسر است. اما در مقابل میزان کارمزد صرافی متمرکز بیشتر بوده و باید پس از معامله به صرافی پرداخت شود.
یکی دیگر از جنبه‌های تفاوتی این دو صرافی در نحوه عملکرد آنها است. عملکرد صرافی غیرمتمرکز به صورتی است که هیچ نظارتی بر معاملات ارزی نداشته و فقط امنیت معاملات را تامین میکند. اما صرافی‌های متمرکز به صورت مستقیم بر نحوه معامله و خرید و فروش ارزهای دیجیتال تسلط دارد. علاوه بر آن، صرافی‌های متمرکز چهارچوب‌های امنیتی بیشتری برای ورود سرمایه‌گذاران در نظر گرفته است. در صورتی که صرافی غیرمتمرکز تنها با استفاده از برخی اطلاعات شخصی و بدون احراز هویت، اجازه خرید و فروش ارزهای دیجیتال را به کاربران خود می‌دهد.
چرا باید از صرافی ها کمک بگیریم؟
بازار ارزهای دیجیتال مانند یک دهکده بسیار وسیع جهانی است که پر از هیاهو و هیجان است. درواقع اگر کسی تجربه چندانی در خرید و فروش ارزهای دیجیتال نداشته باشد، گاهی دچار ضررها و مشکلات مختلفی می‌شود. به همین سبب ورود و انجام معاملات مختلف در این بازار نیازمند حضور یک راهنما است. صرافی‌های دیجیتال مانند همان راهنما عمل می‌کنند. این صرافی‌ها ارائه‌دهنده بهترین پلتفرم‌ها و ارزهای دیجیتال بوده و سرمایه‌گذاران نوپا را در حوزه خرید ارزهای دیجیتال راهنمایی می‌کنند.
البته نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که امروزه بیشترین میزان معاملات ارزهای دیجیتال به صورت متمرکز و توسط همین صرافی‌های متمرکز انجام می‌شود. صرافی‌های متمرکز در مقایسه با غیرمتمرکز از میزان نقدشوندگی بیشتری برخوردار‌ند، به همین سبب بیشتر در معرض آسیب و تقلب قرار دارند. هرچند که این صرافی‌ها تمام موارد امنیتی را رعایت کرده و کاربران خود را ملزم به انجام احراز هویت می‌کنند، اما به صورت کلی در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز آسیب‌پذیر‌تر هستند.
به همین سبب بازار ارزهای دیجیتال نیازمند صرافی است که مقاومت بیشتری در برابر خطراتی مانند هک و مواردی از این دست داشته باشد. صرافی‌های غیرمتمرکز با اینکه میزان نقدشوندگی و سرعت کمتری دارند، اما مقاومت بیشتری در برابر آسیب‌های مختلف دارند.
سخن پایانی
همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد، صرافی‌ها بخش مهمی از بازار ارزهای دیجیتال هستند. به همین سبب ارتقای آنها نقش عظیمی در بهبود روند بازار ارزهای دیجیتال دارد. با ارائه قابلیت‌های جدید در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز و افزایش آگاهی و شناخت کاربران نسبت به این صرافی‌ها، انتظار می‌رود که در آینده نقش و ظرفیت صرافی‌ها بیشتر شود.
بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که صرافی‌ها می‌توانند حجم وسیعی از معاملات ارزی را بدون هیچ حد و مرزی به ثبت رسانده و رونق بیشتری را برای کاربران و بازار ارزهای دیجیتال به ارمغان بیاورند. اگر بخواهیم صادقانه به نقش صرافی‌ها در بازار ارزهای دیجیتال نگاه کنیم، باید بگوییم که حجم وسیعی از مسئولیت معاملات ارزی بر دوش صرافی ها است. به همین سبب قابل‌اطمینان‌ترین شیوه برای دسترسی به ارزهای دیجیتال، مراجعه به انواع صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز است.
منابع
