ارزهای دیجیتال صرافی غیر متمرکز - DEX

توکن‌ های غیرمتمرکز، توکن صرافی‌ غیرمتمرکز (Decentralized Exchange Token) یا به‌اختصار DEX Token نیز نامیده می‌شوند. این دست ارزهای دیجیتال ستون اصلی امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند و کاربردهای گسترده‌ای دارند.

DEX Token دارایی دیجیتالی است که توسط هیچ سازمان یا سرور مرکزی مدیریت نمی‌شود؛ بلکه وابسته به سیستم‌های غیرمتمرکزی است که گره یا نود (Node) نام دارند. این سیستم‌ها در کنار یکدیگر و به‌صورت غیرمتمرکز انجام تراکنش‌های شبکه بلاک چین را برعهده می‌گیرند.

چنین ساختاری نه‌تنها امنیت معاملات را به حداکثر می‌رساند؛ بلکه اجازه می‌دهد صاحبان دارایی کنترل بسیار بیشتری بر ارزهای خود داشته و مستقل‌تر باشند.

توکن غیرمتمرکز چیست؟

توکن غیرمتمرکز بدون اتکا به سیستم‌های کنترل‌گر و مرکزی ماهیت پیدا کرده و تبادل می‌شود. بر همین اساس می‌تواند مزایای متعددی برای معامله‌گران و شبکه‌های بلاک چینی داشته باشد.

در این حالت، دیگر نیازی نیست که معامله‌گران بابت میزان اعتبار، سپرده‌ها و سوابق سیستمی مرکزی نگرانی داشته باشند؛ زیرا تمام فرآیندها به‌صورت غیرمتمرکز انجام می‌شوند و پردازشگرها تنها در کنار یکدیگر تأثیرگذار هستند.

یکی دیگر از مزایای ارزهای این دسته داشتن شفافیت بالا در تمام فرآیندهای خریدوفروش است؛ به شکلی که نمی‌توان تاریخچه یا اطلاعات تراکنش‌ها را بدون اطلاع و توافق اعضای شبکه دچار تغییر کرد. بر همین اساس تقلب و کلاهبرداری در مبادلات رمزارزهایی ازاین‌دست به حداقل می‌رسد.

موارد استفاده توکن‌ های غیرمتمرکز

توکن‌ های غیرمتمرکز بیش از هر چیز در امور مالی غیرمتمرکز و صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchanges) کاربرد دارند؛ زیرا دارای ماهیتی هستند که برای فعالیت در این پلتفرم‌ها مناسب است.

ازآنجایی‌که این دست ارزهای دیجیتال در تبادل و نگهداری وابسته به سیستم‌های متمرکز نیستند، برای دیفای بسیار مناسب‌اند. امور مالی غیرمتمرکز بر پایه DEX Token شکل‌گرفته است. دیفای توسعه پیدا کرده تا امینت، سرعت، کارایی و دامنه حریم خصوصی را در امور مالی گسترش دهد.

صرافی‌ غیرمتمرکز نیز باهدف حفظ حداکثری حریم خصوصی کاربران ایجاد شده است. این دست صرافی‌ها در احراز هویت چندان سخت‌گیر نیستند و درعین‌حال به‌خوبی از دارایی‌ها محافظت می‌کنند. عملکرد این صرافی‌ها (مانند یونی سوآپ) تا حد زیادی وابسته به ارزهای غیرمتمرکز است؛ به همین دلیل است که یونی سوآپ یک توکن اختصاصی با همین نام و نماد UNI ارائه کرده است.

مزایا و معایب توکن‌ های غیرمتمرکز

مزایا:

امنیت: ازآنجایی‌که سرور مرکزی پردازش تراکنش این دست ارزها را برعهده ندارد، هک و نفوذ خرابکارانه به شبکه نمی‌تواند آسیب چندانی به آن‌ها وارد کند.

کنترل: کنترل دارایی‌ها در اختیار شخص دومی قرار نمی‌گیرد. دارنده ارز کنترل‌گر اصلی است.

حریم خصوصی: اطلاعات در سرور مرکزی تجمع نمی‌کنند. از طرفی امکان استفاده از این ارزها در صرافی‌های غیرمتمرکز به حفظ هرچه بیشتر حریم خصوصی کمک می‌کند.

دسترسی‌پذیری: توکن‌ های غیرمتمرکز در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و تمام روزهای هفته در دسترس هستند.

کارمزد پایین: به نسبت ارزهای متمرکز، کارمزد تراکنش این دسته ارزها کم‌تر است.

معایب:

نوسان قیمتی: ارزهای این دسته تحت‌تأثیر عوامل مختلف، دائماً در حال نوسان قیمتی هستند (به‌جز استیبل کوین ها).

چالش با نقدینگی: برخی ارزهای این دسته‌بندی (مانند ITP و ESH) حجم بازار (Market Capitalization) چندان بالایی نداشته و به همین دلیل ممکن است با نوسانات قیمتی شدید مواجه شوند.

امکان سوءاستفاده: ارزها و صرافی‌های غیرمتمرکز فرصت‌ پول‌شویی و جرائم مالی را بیشتر می‌کنند.

نحوه عملکرد و مکانیسم‌ های کلیدی توکن‌ های غیرمتمرکز

ساختار توکن ‌های غیرمتمرکز به شکلی است که باید از سازوکارهایی ویژه برای حفظ امنیت و صحت تراکنش‌ آن‌ها استفاده شود. در این میان بهره‌مندی از قراردادهای هوشمند می‌تواند بسیار مفید باشد.

ارزهای نامتمرکز می‌توانند در ابعاد مختلف دیفای، از جمله برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) نیز کاربردی گسترده داشته باشند. در این دست برنامه‌ها قرارداد هوشمند نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کند؛ به شکلی که اجازه می‌دهد تبادلات و مبادلات درون برنامه‌ای با حداکثر امنیت و کارایی به انجام برسند.

روند فعلی و وضعیت آینده توکن ‌های غیرمتمرکز

در حال حاضر، بسیاری از ارزها و پلتفرم‌های این حوزه کاربردی گسترده‌ای دارند. از جمله مطرح‌ترین آن‌ها می‌توان به یونی سوآپ (Uniswap)، استلار (Staller) و تور چین (THORChain) اشاره کرد. هر یک از این رمزارزها با کاربرد در ابعاد مختلف می‌توانند برای تکنولوژی بلاک چین، معاملات و بیش از هر چیز امور دیفای مفید باشند.

از ابتدا، یکی از رسالت‌های اصلی ارز های دیجیتال خارج‌کردن نظارت و تسلط اشخاص حقیقی و حقوقی خاص بر دارایی‌ها بود. بیش از هر چیز رمزارزهای غیرمتمرکز هستند که به این رسالت پایبند بوده‌اند. در کل بسیاری از افراد برای استفاده از این‌ دست توکن‌ها وارد معاملات کریپتوکارنسی می‌شوند. از طرفی توسعه بسیاری از فناوری‌ها در حوزه بلاک چین و جذب مخاطب وابسته به فراهم‌کردن حریم خصوصی و امنیت بالا است؛ بنابراینDEX Tokenها می‌توانند تعدادی از محبوب‌ترین ارزهای مناسب سرمایه‌گذاری آینده را فراهم کنند.

جمع بندی

توکن‌ های غیرمتمرکز با خارج‌کردن انحصار کنترل دارایی از سیستم‌های مرکزی، تسلط و توزیع اطلاعات تراکنش‌ها را غیرمتمرکز می‌کنند؛ به این شکل حریم خصوصی و امنیت به حداکثر می‌رسند.

می‌توان DEX Tokenها را برای توسعه دیفای و صرافی‌های غیرمتمرکز ضروری دانست. این ارزها وابسته به پردازنده‌های توزیع‌شده‌ای هستند که اصطلاحاً نود نامیده می‌شوند. نودها پایه اصلی تداوم تراکنش‌ها هستند و ازآنجایی‌که ساختاری متمرکز ندارند، به‌راحتی هک نمی‌شوند. از طرفی تداوم فعالیت صحیح شبکه نیز با وجود نودهای کافی با هیچ اختلالی مواجه نمی‌شود.