روش های کلاهبرداری در ارز دیجیتال: چگونه در دام نیفتیم؟

چکیده

کلاهبرداری ارز دیجیتال در شکل‌های گوناگونی صورت می‌گیرد. هر چه زمان می‌گذرد، روش‌های جدیدتری برای کلاهبرداری ارز دیجیتال ابداع می‌شود. شما به‌عنوان فعال بازار ارز دیجیتال باید با مهم‌ترین روش‌های کلاهبرداری مانند پانزی، حساب اجاره‌ای، کلود ماینینگ، فیشینگ و … آشنا باشید. مطالعه این مطلب پیش‌نیاز ورود به بازار رمزارزهاست. آن را از دست ندهید.

بر اساس گزارش خبری crypto.news، در سال 2023 تعداد 464 حمله هکری و کلاهبرداری بزرگ به‌ارزش بیش از 2.5 میلیارد دلار در بازار کریپتوکارنسی صورت گرفته است. در این بین برنامه‌های دیفای  (DeFi) صرافی‌های ارز دیجیتال و کیف پول‌ها به‌عنوان بستر اصلی سوء استفاده کنندگان برای کلاهبرداری بوده‌اند.

ماهیت بازار کریپتوکارنسی به‌گونه‌ای است که دائما شاهد ظهور روش‌های جدیدی از کلاهبرداری هستیم. شما به‌عنوان یک فعال بازار رمزارزها، باید با روش های کلاهبرداری در ارز دیجیتال آشنایی کامل داشته باشید. تنها در این صورت است که می‌توانید سرمایه خود را ایمن نگه دارید. در ادامه قصد داریم به‌معرفی رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در بازار کریپتوکارنسی بپردازیم. حتما این مطلب را تا پایان دنبال کنید.

انواع روش های کلاهبرداری در ارز دیجیتال

روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال محدود به چند ترفند خاص نیستند. بعضا در طول سال روش‌های جدیدی مشاهده می‌شوند که همه را غافل‌گیر می‌کنند. با وجود این، برخی از بزرگ‌ترین کلاهبرداری ارز دیجیتال معمولا در قالب چند روش رایج صورت می‌گیرد که در سایر بازارهای مالی نیز بعضا استفاده می‌شوند. در اینجا قصد داریم به‌معرفی 6 مورد از رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال بپردازیم.

ثبت نام با موفقیت انجام شد

چکیده دنیای کریپتو در یک ایمیل

با عضویت در خبرنامه تبدیل از جدیدترین مقالات آموزشی و تاثیرگذارترین اتفاقات ارزهای دیجیتال در یک ایمیل مطلع شوید.

عضویت

1. کلاهبرداری ارزهای دیجیتال از طریق فیشینگ (Phishing)

فیشینگ (Phishing) یکی از محبوب‌ترین روش‌هایی است که کلاهبرداران برای به‌دام انداختن طعمه‌های خود استفاده می‌کنند. فیشینگ به‌روش‌های مختلفی اجرا می‌شود. گاهی اوقات کلاهبرداران در قالب حمله فیشینگ یک یا چند قربانی خاص را شناسایی کرده و هدف قرار می‌دهند. اما در بسیاری از اوقات هم دام را پهن می‌کنند تا افراد کم تجربه را گرفتار کنند.

رایج‌ترین شکل حملات فیشینگ، لینک‌های آلوده‌ای است که از طریق ایمیل یا پیامک در اختیار شما قرار می‌گیرند. با کلیک کردن روی این لینک‌ها راهی صفحات اینترنتی جعلی یا اپلیکیشن‌های موبایل تقلبی خواهید شد. در ادامه معمولا با ترفندهایی از کاربر خواسته می‌شود تا اطلاعات شخصی خود را در اختیار کلاهبرداران قرار دهد.

نمونه کلاهبرداری فیشینگ ارز دیجیتال

به‌عنوان مثال اخیرا برخی از کاربران سایت تریدینگ ویو (Tradingview)، یک ایمیل جعلی دریافت کردند. در این ایمیل از کاربران دعوت شد تا در ایردراپ ارز دیجیتال اختصاصی تریدینگ ویو شرکت کنند. با کلیک روی لینک موجود در ایمیل، کاربر وارد یک سایت اینترنتی می‌شد که کاملا شبیه به صفحه اول سایت تریدینگ ویو بود.

سپس از کاربر درخواست می‌شد برای مشارکت در برنامه ایردراپ و دریافت توکن رایگان، کلید خصوصی کیف پول ارز دیجیتال خود را وارد کند. با انجام این کار عملا کلاهبرداران به موجودی کیف پول ارز دیجیتال کاربران دسترسی پیدا کرده و به‌راحتی آن‌ها را سرقت می‌کردند.

روش‌های دیگری هم برای فیشینگ ارز دیجیتال وجود دارند که اینجا به‌صورت تیتروار ذکر می‌کنیم:

• بارگذاری اپلیکیشن‌های جعلی برنامه‌های معروف و پرکاربرد در گوگل پلی یا اپ استور
• انتشار نسخه جعلی سایت‌های معتبر از طریق کمپین‌های تبلیغاتی گوگل
• عرضه گسترده لینک‌های آلوده از طریق تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی
• تشویق کاربران برای کلیک روی لینک‌های آلوده و به اشتراک گذاشتن اطلاعات شخصی از طریق جعل عنوان سلبریتی‌ها

2. حساب اجاره‌ای ارز دیجیتال

یکی از روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال که متاسفانه در کشور ما هم مشاهده شده، حساب اجاره ای ارز دیجیتال است. نمونه‌های تبلیغات این نوع کلاهبرداری را می‌توانید با جستجوی کلید واژه‌های “درآمدزایی در منزل” در برخی از سایت‌ها مانند دیوار و شیپور مشاهده کنید.

در این آگهی‌ها رو چند موضوع کلیدی تاکید می‌شود. اولا اینکه وعده روزانه بین 1 تا 3 میلیون تومان به کاربر داده می‌شود. در کنار آن تاکید می‌شود که مهارت خاصی برای این موقعیت شغلی لازم نیست؛ بلکه افراد صرفا با در اختیار داشتن یک موبایل هوشمند می‌توانند به درآمد بالا برسند.

داستان از این قرار است که کلاهبرداران از طمعه‌های خود می‌خواهند تا در یک صرافی ارز دیجیتال حساب کاربری ایجاد و احراز هویت کنند. سپس نام کاربری و رمز عبور حساب خود در صرافی را در اختیار آن‌ها بگذارند. کلاهبرداران از این حساب‌های اجاره‌ای برای پولشویی از طریق ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند.

البته تجربه نشان داده که کلاهبرداران حساب اجاره‌ای ارز دیجیتال، خوش حساب هم هستند و دستمزد وعده داده شده را به‌موقع پرداخت می‌کنند. مطابق ماده 9 قانون مبارزه با پولشویی، افرادی که در پولشویی مشارکت می‌کنند باید به‌جز اصل پول و عواید حاصل از آن، باید معادل 25 درصد سود حاصل از پولشویی را نیز به حساب درآمد عمومی بانک مرکزی واریز کنند.

علاوه بر آن به‌تشخیص قاضی امکان صدور حکم حبس نیز برای خاطیان وجود دارد. بنابراین تحت هیچ شرایطی نباید اطلاعات حساب کاربری خود در صرافی‌های ارز دیجیتال را در اختیار دیگران قرار دهید.

3. کلاهبرداری با ادعای استخراج ابری ارز دیجیتال

یکی دیگر از روش‌های محبوب کلاهبرداری در ارز دیجیتال، استخراج ابری (Cloud Mining) است. همان‌طور که می‌دانید تدارک دیدن زیرساخت لازم برای استخراج ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، نیازمند صرف هزینه قابل توجهی است.

در این بین برخی از شرکت‌ها هستند که این زیرساخت را فراهم کرده و اجاره می‌دهند. کاربران در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، در بخشی از سود حاصل از استخراج این شرکت‌ها یا مزارع ماینینگ شریک می‌شوند.

در ظاهر کلود ماینینگ، ایده جذاب و منطقی به‌نظر می‌رسد؛ اما متاسفانه کلاهبرداران از این روش برای سودجویی سوء استفاده می‌کنند. به‌طوری که پیدا کردن مجموعه‌های کلود ماینینگ قابل اعتماد در سال‌های اخیر به‌کار سختی تبدیل شده است.

شرکت‌های کلاهبرداری معمولا با وعده سود سنگین از محل استخراج ابری، سعی در جلب توجه علاقه‌مندان دارند. معمولا در ماه‌های ابتدایی نیز سود وعده داده شده را پرداخت می‌کنند تا به‌نوعی فضای اعتماد را به‌وجود بیاورند.

غافل از اینکه عضوگیری این شرکت‌ها بی‌شباهت به کلاهبرداری‌های هرمی نیست. در واقع سود کاربران قبلی از محل جذب سرمایه جدید پرداخت می‌شود. هیچ خبری هم از مزرعه استخراج تحت مدیریت شرکت‌ نیست. به‌همین راحتی بعد از مدتی سرمایه کاربران را به تاراج می‌برند و ناپدید می‌شوند.

نمونه کلاهبرداری استخراج ابری ارز دیجیتال

نمونه بارز این شیوه کلاهبرداری که متاسفانه در سال 1401 دامن‌گیر تعدادی از هموطنان ما هم شده، پروژه‌ای تحت عنوان کلودماین پرو (CloudMine Pro) است. جالب است بدانید که مدیران این شرکت حتی چند کافه هم در شهرهای مختلف ایران افتتاح کردند.

این مجموعه وعده سود ماهانه 14 درصد را به‌کاربران می‌داد. در حالی که معتبرترین پلتفرم‌های کلود ماینینگ در دنیا، تنها سالانه حدود 3 درصد سود می‌پردازند. این شرکت در ابتدای سال 1402، پرداخت سود کاربران را متوقف کرد.

نمونه شکایت کلاهبرداری ارز دیجیتال ثبت شده نزد پلیس فتا پیرامون این پروژه وجود دارد؛‌ اما متاسفانه تاکنون هیچ نتیجه‌ای به‌همراه نداشته است. پیشنهاد می‌کنیم در انتخاب شرکت کلود ماینینگ نهایت حساسیت را به‌خرج دهید تا از گرفتاری‌های احتمالی جلوگیری کنید.

4. کلاهبرداری پامپ و دامپ ارز دیجیتال

پامپ و دامپ (Pump & Dump) یکی از قدیمی‌ترین روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال و سایر بازارهای مالی است. جالب است بدانید که بر اساس آمار سایت Chain Analysis، چیزی در حدود 25 درصد مجموع توکن‌های عرضه شده در سال 2022 در بازار کریپتوکارنسی، هدفی جز پامپ و دامپ را دنبال نمی‌کردند. توکن‌هایی که خیلی زود پس از محقق شدن اهداف کلاهبرداران به‌کلی نابود می‌شوند.

در این شیوه کلاهبرداری، افراد سودجو با ایجاد معاملات صوری روی یک توکن، قیمت آن را در مدت زمان کوتاهی از چند دقیقه تا چند روز به‌صورت انفجاری بالا می‌برند. در ادامه تبلیغات گسترده‌ای هم در شبکه‌های اجتماعی به‌راه می‌اندازند. این موضوع باعث می‌شود که برخی از افراد به‌طمع کسب سود هنگفت در کوتاه مدت برای خرید توکن‌ دست به‌کار شوند. غافل از اینکه در حال خرید توکن از کلاهبرداران هستند. سپس خیلی زود قیمت توکن افت شدیدی پیدا می‌کند. معمولا پس از مدتی هم به‌کلی نابود می‌شوند.

پروژه‌های پامپ و دامپ روی رمزارزهای بدون شناسنامه صورت می‌گیرد. این توکن‌ها نه وایت پیپر (White paper) مشخصی دارند و نه هویت توسعه دهندگان آن‌ها روشن است. از سویی دیگر دستکاری در حجم معاملات آن‌ها با کمی تامل در سفارش‌های خرید و فروش صرافی‌ها کاملا مشهود است.

متاسفانه بعضا کانال‌های تلگرام یا صفحاتی در شبکه‌های اجتماعی هم دیده می‌شوند که در زمینه صدور سیگنال پامپ ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند. شگرد این کانال‌ها به‌صورتی است که با عضوگیری تلاش می‌کنند هر روز راس ساعت مشخصی، سیگنال خرید یک توکن را منتشر کنند.

سپس این توکن در عرض یک دقیقه رشد چند 100 درصدی ساختگی را تجربه می‌کند. این اتفاق آنقدر سریع رخ می‌دهد که کاربران فرصت فروش توکن را قبل از افت قیمت آن پیدا نمی‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم به‌هیچ عنوان فریب وعده سودهای چند هزار درصدی پامپ و دامپ ارز دیجیتال را نخورید.

5. کلاهبرداری ارز دیجیتال به‌روش پانزی (Ponzi Scheme)

کلاهبرداری پانزی بر یک ایده ساده استوار است. در ازای وعده سود کلان در کوتاه مدت، سرمایه افراد جذب می‌شود. به‌منظور اعتمادسازی در ماه‌های ابتدایی سود وعده داده شده پرداخت می‌گردد؛ اما خیلی زود کلاهبرداران با سرمایه‌های جمع شده پا به فرار می‌گذارند. این شیوه کلاهبرداری مختص بازار کریپتوکارنسی نیست و نمونه‌های فراوانی از آن در کشورهای مختلف به چشم می‌خورند.

نمونه کلاهبرداری به ‌روش پانزی

یکی از نمونه‌های مشکوک طرح پانزی در بازار کریپتوکارنسی، شرکت سرمایه‌گذاری ترینوست (Treenvest) است. براساس بررسی‌های صورت گرفته، متاسفانه تعداد قابل توجهی از هموطنان ما در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

ترینوست خود را یک شرکت فعال در زمینه ترید ارز دیجیتال معرفی می‌کند. این شرکت در ازای 6 ماه سرمایه‌گذاری به‌کاربران وعده سود تضمین شده 5 درصد در ماه را می‌دهد. اولین نکته شک برانگیز، همین وعده سود تضمینی است. هیچ شرکت سرمایه‌گذاری معتبر در دنیا به جز صندوق‌های درآمد ثابت، وعده سود تضمین شده به سرمایه‌گذاران نمی‌دهد.

نکته ابهام برانگیز دیگر آن است که ترینوست، سود کاربران را در قالب توکن اختصاصی پلتفرم خود عرضه می‌کند. توکنی ناشناس که در هیچ صرافی داخلی و خارجی تاکنون فهرست نشده است. بنابراین عملا سود دریافتی ارزش خارجی ندارد. هویت گردانندگان این سایت نیز روشن نیست. همه این‌ها را باید به‌عنوان نشانه‌های جدی برای تشخیص کلاهبرداری پانزی در بازار کریپتوکارنسی در نظر بگیرید.

نمونه دیگری از کلاهبرداری پانزی در سال 1402، پروژه‌ای با نام “کربلا کوین” بود. این پروژه قصد داشت با سوء استفاده از احساسات مذهبی مردم ایران از آن‌ها کلاهبرداری کند. به‌طوری که وعده سود 3 هزار درصدی در ازای خرید توکن کربلا کوین بدون ارائه هیچ توضیح قانع‌کننده‌ای را می‌داد. انجمن بلاک‌چین ایران، خیلی زود نسبت به این پروژه کلاهبرداری به کاربران هشدار داد تا از جلوی آسیب دیدن سرمایه‌گذاران را بگیرد.

6. کلاهبرداری با توکن فیک (Fake Token)

یکی دیگر از روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال، عرضه توکن فیک است. شاید باور نکنید ولی ساخت یک توکن فیک در بستر شبکه بلاک‌چین بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain) تنها چند دقیقه زمان می‌برد و زیر 100 دلار هزینه دارد. به‌همین دلیل کلاهبرداران از کنار این روش ساده به‌راحتی عبور نمی‌کنند.

ارز دیجیتال پرکاربرد مانند تتر همواره یکی از هدف‌های اصلی کلاهبرداری به روش توکن فیک است. در این حالت کلاهبرداران اقدام به ساخت یک توکن مشابه توکن اصلی می‌کنند که حتی نام و لوگوی شبیه به هم دارند. سپس تلاش می‌کنند تا از این طریق افراد را فریب دهند.

برای شناسایی توکن فیک یک راه مطمئن پیش روی شماست. ابتدا شبکه بلاک چین توکن مد نظر را شناسایی کنید. سپس به مرورگر اختصاصی آن بلاک‌چین مراجعه کنید. آدرس قرارداد هوشمند توکن را در مرورگر جستجو کنید. در صورتی که توکن فیک باشد، با بررسی اطلاعاتی مانند حجم معاملات، قیمت، تعداد کیف پول‌های دارای آن و مواردی از این دست به‌راحتی متوجه کلاهبرداری خواهید شد. بدون چک کردن آدرس قرارداد هوشمند توکن‌ها از معامله کردن یا انتقال آن‌ها بپرهیزید.

توصیه های پلیس فتا + کارشناسان امنیت سایبری برای جلوگیری از کلاهبرداری ارز دیجیتال

تا اینجا با 6 مورد از رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال آشنا شدیم. پلیس فتا و کارشناسان امنیت سایبری برای جلوگیری از گرفتار شدن کاربران به دام کلاهبرداران بازار کریپتوکارنسی، همواره نکات مهمی را گوشزد می‌کنند که در اینجا برخی از مهم‌ترین موارد را ذکر می‌کنیم.

• اطلاعات حساب کاربری صرافی‌، کلید خصوصی و عبارت بازیابی کیف پول خود را در اختیار دیگران نگذارید.
• روی لینک‌هایی که از طریق ایمیل، پیامک و شبکه‌های اجتماعی در اختیارتان قرار می‌گیرند، چشم بسته کلیک نکنید.
• اپلیکیشن ارز دیجیتال را تنها از سایت رسمی پروژه‌ها دانلود کنید.
• قبل از وارد کردن اطلاعات کاربری در سایت‌های اینترنتی، از صحت و سقم نشانی (URL) آن‌ها مطمئن شوید.
• بدون در نظر گرفتن جوانب احتیاط کیف پول ارز دیجیتال خود را به برنامه‌های دیگر متصل نکنید.
• بخش اصلی سرمایه ارز دیجیتال خود را به کیف پول‌های سخت افزاری انتقال دهید.
• قبل از خرید ارز دیجیتال، حتما وایت پیپر آن را مطالعه و ارزیابی کنید.
• هویت تیم توسعه دهنده پروژه‌های کریپتوکارنسی را به‌دقت بررسی کنید.
• بر مبنای تبلیغات سلبریتی‌ها اقدام به خرید و فروش ارزهای دیجیتال نکنید.
• سوابق پروژه‌های رمزارزی را با بررسی نظرات سایر کاربران و کارشناسان ارزیابی کنید.
• فریب وعده‌ سودهای کلان و تضمین شده را نخورید.
• احراز دو عاملی، ارسال پیامک یا ایمیل تایید برای حساب‌های کاربری ارز دیجیتال خود را فعال کنید.

کلام پایانی

در این مطلب به معرفی مهم‌ترین روش‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال پرداختیم. واقعیت این است که شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، قبل از آنکه به‌دنبال سود باشید، نسبت به حفاظت از اصل سرمایه خود وظیفه دارید. برای انجام این وظیفه تنها داشتن دانش تحلیل تکنیکال و بنیادی کافی نیست. بلکه باید با چگونگی تشخیص پروژه‌های ارز دیجیتال آشنایی داشته باشید تا از کلاهبرداری‌های احتمالی در امان بمانید. کار کردن با یک صرافی معتبر مانند تبدیل به ‌شما کمک می‌کند تا حد زیادی خود را در برابر کلاهبرداری‌ها ایمن کنید.

سوالات متداول

1. انواع روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال چیست؟

فیشینگ، حساب اجاره‌ای، کلود ماینینگ، طرح پانزی، توکن‌های فیک، پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال و … از جمله رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال هستند.

2. مجازات حساب اجاره‌ای ارز دیجیتال چیست؟

مطابق ماده 9 قانون مبارزه با پولشویی، افرادی که در پولشویی مشارکت می‌کنند باید به‌جز اصل پول و عواید حاصل از آن، باید معادل 25 درصد سود حاصل از پولشویی را نیز به حساب درآمد عمومی بانک مرکزی واریز کنند. علاوه بر آن امکان تعیین حبس به‌تشخیص مقام قضایی برای افراد وجود دارد.

3. فیشینگ ارز دیجیتال چیست؟

فیشینگ یک شیوه کلاهبرداری است که در آن از طریق لینک‌های آلوده افراد را به صفحات اینترنتی و اپلیکشن‌های فیک هدایت می‌کنند و از طریق دسترسی به اطلاعات شخصی مانند کلید خصوصی کیف پول یا رمز عبور صرافی‌های ارز دیجیتال، اموال آن‌ها را به سرقت می‌برند.

منابع:

cointelegraph.com

consumer.ftc.gov

investopedia.com

usa.kaspersky.com