آیا تابه‌حال عبارت بازیابی، Recovery Phrase یا Seed Phrase را شنیده‌اید؟ یکی از مهم‌ترین مواردی که در هنگام استفاده از یک کیف پول رمز ارزی باید به آن توجه کنید عبارت بازیابی یا ریکاوری است.
کیف پول‌های کریپتو وسیله یا جای امنی برای مدیریت و ذخیره‌ی ارزهای دیجیتال و NFTها هستند. دارایی‌های موجود در این کیف پول‌ها یکی از اهداف سارقین، کلاهبرداران و هکرها است. بنابراین باید روشی متفاوت و قوی برای تأمین امنیت آن‌ها در نظر گرفت.
همه کیف پول‌ها از یک ترکیب کلی و استاندارد شامل نام کاربری و رمز عبور برای دسترسی روزانه به اطلاعات موجود در والت‌ها استفاده می‌کنند. اما گم‌شدن رمز عبور، کیف پول دزدیده‌شده، واردات دارایی یا همگام‌سازی بین کیف پول‌ها، چیزی فراتر از رمز عبور یا حتی احراز هویت چندعاملی را می‌طلبد. به همین دلیل از عبارت بازیابی استفاده می‌شود.
در این مقاله، تعریف خواهیم کرد که عبارت بازیابی چیست، چرا و چه زمانی از آن‌ها استفاده می‌شود و چه روشی برای ذخیره آن‌ها مناسب‌تر است. در ادامه با ما همراه باشید تا با این عبارت و نحوه‌ی عملکرد آن بیشتر آشنا شوید.
در این مقاله می‌خوانید:
عبارت بازیابی چیست؟
تقریباً تمام کیف پول‌های برتر حوزه ارزهای دیجیتال در هنگام ثبت‌نام، یک سری از کلمات، حروف و اعداد را برای کاربر به نمایش می‌گذارند. این رشته کلمات و اعداد در واقع کد بازیابی یا عبارت بازیابی است و بدون آن نمی‌توان کیف پول ارز دیجیتال را روی دستگاه دیگری بازیابی کرد و به همین علت نوشتن و نگهداری دقیق این عبارات لازم است.
تا زمانی که عبارت بازیابی در دسترس باشد، به تمام رمز ارزهای مرتبط با کیف پولی که عبارت مذکور را ایجاد کرده است دسترسی وجود خواهد داشت. این دسترسی درباره‌ی رمز ارزهایی که حذف یا گم شده‌اند نیز صدق میکند.
برخلاف رمزهای عبور (که می‌توانند از طریق جریان تنظیم مجدد استاندارد بازنشانی شوند)، عبارات بازیابی، غیرقابل‌بازیابی هستند. این بدان معناست که اگر عبارت بازیابی را که کیف پول در هنگام ثبت‌نام برای شما تعریف کرده است را از دست بدهید، والت برای همیشه قفل خواهد شد.
شرکت سازنده‌ی کیف پولتان نیز نمی‌تواند آن را برای شما بازیابی کند. ازنظر فنی راهی برای دیدن آن وجود ندارد، زیرا در سرورهای آن‌ها ذخیره نمی‌شود. لازم به ذکر است که ترتیب کلمات در عبارت بازیابی اهمیت ویژه‌ای دارد. باید دقیقاً به ترتیبی که این عبارت را دریافت می‌کنید به همان شکل نیز بنویسید و در صورت لزوم از آن استفاده کنید.
چرا کیف پول‌ها از عبارات بازیابی استفاده می‌کنند؟
دلیل استفاده‌ی کیف پول‌ها از عبارت بازیابی، امنیت بیشتر است. عبارات بازیابی چندین مزیت و ویژگی نسبت به رمزهای عبور سنتی دارند:
- عبارات بازیابی به‌واسطه‌ی برنامه‌ی کیف پول مورداستفاده‌ی کاربر و فقط یک‌بار تولید می‌شوند؛ بنابراین هیچ‌گونه استفاده مجدد از رمز عبور نخواهد شد.
- عبارات بازیابی تصادفی هستند، بنابراین شکستن آن‌ها بسیار دشوار است. حتی با استفاده از رایانه‌های قدرتمند نیز این امکان وجود نخواهد داشت.
- عبارات بازیابی از سوی شرکت سازنده یا میزبان کیف پول‌ها ثبت نمی‌شوند، بنابراین خطر هک شدن اساساً صفر است.
- رمز عبورهای سنتی که کاربران می‌سازند، چندان قوی و باکیفیت نیستند، درحالی‌که عبارات بازیابی چنین نیستند.
عبارت بازیابی در کجا و چگونه ذخیره شود؟
عبارت بازیابی به‌طورکلی فهرستی از ۱۲ تا ۲۴ کلمه است که کیف پول رمزنگاری به‌طور تصادفی آن را تولید میکند و به ترتیب خاصی نیز ارائه می‌شود. برای نگهداری از این رمز بهتر است آن را به‌صورت دستی بنویسید و در جایی امن قرار دهید. برای نگهداری آن نیز جایی را انتخاب کنید که در صورت لزوم به آن دسترسی فوری داشته باشید. درهرصورت این شما هستید که درباره نحوه‌ی ذخیره‌ی این عبارت تصمیم می‌گیرید.
فراموش نکنید که این عبارت را فقط یک‌بار در حین راه‌اندازی حساب کاربری از طرف کیف پول منتخب خود خواهید دید و دیگر هرگز آن را نمی‌بینید. بنابراین حتماً آن را بلافاصله قبل از اتمام نصب کیف پول یادداشت کنید.
این رمز این امکان را به شما می‌دهد تا در صورت گم‌شدن یا آسیب دیدن کیف پول، بتوانید ادعای مالکیت روی آن داشته باشید و اطلاعات خود را بازیابی کنید. فراموش نکنید تمام دارایی ارزی و اطلاعات شما در کیف پولتان محفوظ است بنابراین نوشتن و نگهداری این رمز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بهتر است این عبارت را در کامپیوتر، لپ‌تاپ، موبایل و لوازم الکترونیکیِ دیگر ننویسید؛ زیرا امکان سرقت، هک شدن، خرابی و مشکلاتی از این قبیل برای دستگاه‌های مذکور وجود دارد. بهترین روش، نوشتن به‌صورت دستی است.
برخی از کاربران عبارت بازیابی خود را روی تکه‌ای کاغذ می‌نویسند و آن را در یک صندوق امانات نگهداری می‌کنند. بعضی از افراد حتی رمز خود را روی یک قطعه فلز حک کرده سپس دفن می‌کنند. هر راهی را که انتخاب می‌کنید، مطمئن باشید که از دو اصل که پیش‌تر نیز ذکر کردیم پیروی میکند؛ اول اینکه از دست دیگران در امان باشد و دوم اینکه در مکانی مطمئن با دسترسی آسان و سریع قرار داشته باشد.
عبارت بازیابی در مقابل کلید خصوصی
با وجود مرتبط بودن عبارت بازیابی و کلید خصوصی با یکدیگر، تفاوت‌هایی نیز مشاهده می‌شود. در اینکه هر دو برای تأمین امنیت کیف پول‌های ارزهای دیجیتال استفاده می‌شوند، شکی نیست.
عبارت بازیابی یک رمز عبور بازیابی برای کیف پول‌ها است. عبارت بازیابی برای بازیابی کیف پول ارزهای دیجیتال درصورتی‌که مالک، رمز عبور خود را فراموش کرده باشد، استفاده می‌شود. این عبارت در واقع به یک آدرس واحد اشاره میکند که همان آدرس کیف پول است و مجموعه دارایی‌ها در این آدرس ثبت شده است. از سوی دیگر، یک کلید خصوصی به آدرس بلاکچین تک تک دارایی‌های رمزارزی شما اشاره میکند و محل این دارایی‌ها را بر روی بلاکچین مربوطه نشان می‌دهد، ازاین‌رو تراکنش‌ها را ایمن‌تر می‌سازد. همچنین کلید خصوصی برای اثبات مالکیت دارایی‌های ارز دیجیتال استفاده می‌شود.
به‌طور خلاصه، عبارت بازیابی، کلید اصلی برای تمام حساب‌های رمزنگاری متعلق به کاربر است. این کلمات به تمام کلیدهای خصوصی ذخیره‌شده در کیف پول اصلی دسترسی پیدا می‌کنند. هدف، کنترل کامل بر دارایی‌های دیجیتال است.
داشتن عبارت بازیابی به کاربران این امکان را می‌دهد تا حتی در صورت از دست دادن یا آسیب رساندن به دستگاه سخت‌افزاری فیزیکی بازهم به دارایی‌های بلاکچین دسترسی داشته باشند. به زبان ساده، کاربران می‌توانند از هر کیف پولی که انتخاب می‌کنند به حساب‌های رمزنگاری خود دسترسی داشته باشند.
آیا می‌توان عبارت بازیابی را هک کرد؟
در دنیای کریپتو، از دست دادن ارز دیجیتال یک کابوس برای همه‌ی فعالان حوزه‌ی کریپتو است. از دست دادن عبارت بازیابی برای کاربران بازار به این معنی است که وجوه رمزنگاری‌شده قابل بازیابی نیستند.
با حضور در دنیای دیجیتال، دزدان و هکرهای رمز ارز به‌طور پیوسته و خستگی‌ناپذیر تلاش می‌کنند تا آنچه کاربران برایش زحمت کشیده‌اند، به‌راحتی و یک‌شبه به دست آورند. همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، عبارت seed یا عبارت بازیابی، کلید اصلی دسترسی به کیف پول ارزهای دیجیتال است.
بااین‌حال، داشتن تعداد زیادی کلمه در یک عبارت بازیابی، هک کردن آن را به‌مراتب دشوارتر خواهد کرد. برای دسترسی به عبارت بازیابی، فیشینگ (Phishing) روش اصلی مورداستفاده است. یکی از راه‌هایی که کلاهبرداران سعی می‌کنند یک عبارت اولیه را دریافت کنند، ارسال ایمیل‌هایی است که تظاهر به پشتیبانی مشتری می‌کنند و درخواست عبارت بازیابی یا کلید خصوصی را دارند.
هنگامی‌که عبارت بازیابی به دست کلاهبرداران و هکرها رسید، می‌توانند به یک کیف پول رمزنگاری دسترسی داشته باشند و همه‌چیز را سرقت کنند. همیشه توصیه می‌شود که عبارت بازیابی را به‌صورت خصوصی حفظ کنید و هرگز آن را به اختیار خود یا سهواً با دیگران به اشتراک نگذارید.
مهم‌ترین راهکارهای نگهداری و پیشگیری از سرقت عبارت بازایابی عبارتند از:
- نوشتن عبارت بازیابی و نگهداری آن در جای امن مقاوم در برابر رطوبت و آتش
- مخفی نگه‌داشتن عبارت بازیابی از دیگران و مراقبت هنگام استفاده از آن‌ها
- اعتماد نکردن به ایمیل‌هایی با محتوای وارد کردن عبارت بازیابی
- بررسی چندباره آدرس اینترنتی وب‌سایت صرافی یا کیف پول پیش از وارد کردن عبارت بازیابی
اگر عبارت بازیابی را گم کنید چه اتفاقی می‌افتد؟
از دست دادن عبارت بازیابی بدترین اتفاق است که امکان دارد برای صاحبان ارزهای دیجیتال رخ دهد. در صورت گم‌شدن یا فراموش کردن عبارت بازیابی کیف پول نمی‌توان آن را بازیابی کرد.
مثلاً، هنگامی‌که یک کیف پول سخت‌افزاری و یک کیف پول نرم‌افزاری گم یا حذف می‌شوند، به‌راحتی می‌توان کیف پول جدیدی ایجاد کرد و از عبارت بازیابی استفاده نمود. زیرا این عبارت، ارزهای رمزنگاری‌شده موجود در کیف پول را بازیابی میکند. اما درصورتی‌که این عبارت موجود نباشد، کاری از دست کسی برنمی‌آید.
دادن عبارت اولیه خود به اشخاص یا واردکردن آن در وب سایت‌ها هیچ مزیت عملی برای شما نخواهد داشت، زیرا ممکن است منجر به از دست دادن دارایی‌های رمزنگاری‌شده‌ی موجود در کیف پول شود. علاوه بر این، از نوشتن عبارت بازیابی در کنار آن خودداری کنید. زیرا ممکن است شخصی به‌صورت اتفاقیRecovery Phrase را بیابد. درصورتی‌که کنار رمز کلمات «عبارت اولیه» را به زبان فارسی یا انگلیسی نوشته باشید، ممکن است آن شخص، عبارت بازیابی کیف پول شما را بدزدد.
بهترین راه برای اطمینان از ایمنی عبارت بازیابی، یادداشت کردن و ایمن نگه‌داشتن آن است. علاوه بر این، توصیه می‌شود یک کپی از عبارت بازیابی را در جایی امن نگهداری کنید که به‌هیچ‌وجه از بین نرود.
انواع کیف پول‌های ارز دیجیتال
کیف پول ارزهای دیجیتال انواع مختلفی دارد. هرکدام از کاربران با توجه به نیازهای خود باید یکی از آن‌ها را انتخاب کنند. هرکدام از کیف پول‌های بازار ارزهای دیجیتال ویژگی‌ها و قابلیت‌های متعددی دارند. رابط کاربری، امنیت، شرایط دسترسی، پشتیبانی از ارزهای مختلف اصلی‌ترین مواردی هستند که کیف پول‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کنند. کیف پول‌های ارز دیجیتال را می‌توان به ۲ دسته کلی تقسیم کرد.
کیف پول گرم (Hot Wallet) یا نرم‌افزاری
کیف پول‌های گرم یا والت‌های نرم‌افزاری از انواع کیف پول‌هایی است که روی سیستم‌های رایانه‌ای و تلفن‌های هوشمند قابل‌نصب هستند، مثل تراست والت (Trust Wallet). این کیف پول‌ها تمام اطلاعات کاربران را به‌صورت آنلاین ذخیره می‌کنند. البته فراموش نکنید که ذخیره‌سازی آنلاین اطلاعات کمی خطرناک است.
با این تفاسیر کیف پول‌های آنلاین قابلیت دسترسی آسانی دارند. برای انتخاب این نوع والت‌ها تحقیقات لازم را انجام دهید و بهترین مورد را برگزینید. انواع کیف پول‌های گرم عبارت‌اند از کیف پول دسکتاپ، کیف پول موبایل و کیف پول تحت وب. توجه داشته باشید که در هنگام ثبت‌نام در کیف پول‌های گرم باید عبارت بازیابی را در جایی ثبت نمایید.
کیف پول سرد (Cold Wallet) یا سخت‌افزاری
برخلاف کیف پول‌های گرم، کیف پول‌های سخت‌افزاری دارایی و اطلاعات کاربران را به‌صورت آفلاین ذخیره می‌کنند؛ بنابراین برای ذخیره‌سازی نیازی به اینترنت ندارد. کیف پول‌های سخت‌افزاری، وسیله‌ای فیزیکی و به شکل فلش مموری هستند. از جمله بهترین کیف پول‌های سرد موجود در بازار می‌توان لجر نانو ایکس (Ledger Nano X) و ترزور مدل تی (Trezor Model T) را نام برد.
این کیف پول‌ها یکی از مطمئن‌ترین و امن‌ترین روش‌های ذخیره‌سازی رمز ارزها به‌حساب می‌آیند. دستگاه‌های کیف پول سخت‌افزاری تنها درصورتی‌که نیاز به انتقال وجه وجود داشته باشد به اینترنت متصل می‌شوند. تنها عیبی که این کیف پول‌ها دارند، گران بودن آن‌ها است.
فراموش نکنید که پس از روشن کردن دستگاه‌هایی که به‌عنوان کیف پول سرد استفاده می‌کنید، برای ثبت عبارت بازیابی در این نوع کیف پول‌ها اقدام نمایید. سپس می‌توانید معاملات ارزی خود را آغاز کنید.
سخن پایانی
وجود عبارت بازیابی کیف پول‌ها در بازار کریپتو در دستان اشتباه می‌تواند آسیب‌های جدی به کاربر وارد کند، بنابراین توصیه می‌شود همیشه از ایمن بودن آن اطمینان حاصل فرمایید. در زیر چند نکته برای اطمینان از ایمن بودن عبارت seed آورده شده است.
هرگز عبارت بازیابی را با شخص دیگر حتی اطرافیان مورداطمینان خود به اشتراک نگذارید. تأکید می‌کنیم بسیار مهم است که هرگز عبارت بازیابی را برای کسی فاش نکنید. چرا؟ به این دلیل که اگر شخص دیگری عبارت بازیابی را پیدا کند، می‌تواند به تمام وجوه رمزنگاری موجود در کیف پول شما دسترسی داشته باشد و درنتیجه آن‌ها کنترل کند. در این صورت هیچ کاری از دست شما برنمی‌آید.
این عبارت را روی کاغذ یادداشت کنید و در مکانی امن نگه‌دارید؛ این قدیمی‌ترین روش برای ذخیره عبارت بازیابی است، اما یک گزینه‌ی کاملاً معتبر است. می‌توان آن را به‌صورت دست‌نوشته یا چاپ کرد. یک گاوصندوق ضد حریق و ضد آب برای ذخیره کپی عبارت بازیابی شما گزینه‌ی کاملاً ایده آلی خواهد بود.
ذخیره‌سازی در Password Manager یکی از روش‌های دیگر برای حفظ عبارت بازیابی است. Password Manager یا مدیر رمز عبور یک انبار دیجیتال رمزگذاری شده است که می‌تواند اطلاعات حساسی مانند نام کاربری، رمز عبور و عبارات بازیابی را ذخیره کند.
به‌این‌ترتیب، کاربر به‌جای ده‌ها یا صدها رمز عبور مختلف، فقط باید یک رمز عبور (رمز حساب کاربری/ Password Manager) را به خاطر بسپارد. برخی از نمونه‌های مدیریت رمز عبور عبارت‌اند از وان پسورد (One password) و لَست پَس (Last pass).
ذخیره‌ی یک عبارت بازیابی در پسورد منیجر چندین مزیت دارد که یکی از آن‌ها امنیت بیشتر است. با افزودن رمز عبور ثانویه – که به‌عنوان عبارت عبور شناخته می‌شود – کاربران می‌توانند یک نسخه پشتیبان حتی قوی‌تر و ایمن‌تر ایجاد کنند.
همان‌طور که می‌بینید عبارت بازیابی، Recovery Phrase یا Seed Phrase از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. به همین منظور در تیم تبدیل (Tabdeal) تصمیم گرفتیم تا یک مقاله‌ی اختصاصی در این مورد برای شما ارائه دهیم. از اینکه تا پایان با ما همراه بودید، کمال تشکر را داریم.
