آلت کوین (Altcoin) واژهای است که از ترکیب جایگزین (Alternative) و کوین (Coin) تشکیل شده. در کل به هر رمزارزی که به نحوی جایگزین بیت کوین باشد را Altcoin میگویند.
این دست ارز های دیجیتال عرضه شدهاند تا کمبودهای بیت کوین را جبران کرده و مکمل آن باشند. به همین دلیل غالب آنها بیش از صرفاً یک دارایی ارزشمند هستند و کاربردهایی گوناگونی دارند.
ازآنجاییکه این دستهبندی بسیار گسترده و کلی است، تمام ارزهای دیجیتال موجود بهجز BTC در آن قرار میگیرند. البته لازم به ذکر است که برخی اتریوم را نیز همسطح بیت کوین قرار داده و از دیگر رمزارزها جدا میکنند.
آلت کوین چیست؟
آلت کوین ها ارزهای دیجیتالی غالباً کاربردی هستند که عرضه میشوند تا فناوری بلاک چین را بهینهتر کنند. بیت کوین با وجود تمام ویژگیهای منحصربهفردی که داشت با مشکلاتی مانند مقیاسپذیری پایین مواجه بود؛ بهصورتیکه بلاک چین آن با ترافیک شدید تراکنشها مواجه میشد. از طرفی توسعه فناوریهای دیفای و پایهریزی قراردادهای هوشمند بر مبنای آن چندان ساده نبود.
آلت کوین هایی که بعدها عرضه شدند توانستند به اشکال مختلف این مشکلات را برطرف کنند. همچنین در هر زمانی که به شکلی کمبودی در فناوری بلاک چین حس شود آلت کوینی جدید پا به عرصه میگذارد تا آن کمبود یا مشکل را برطرف کند.
موارد استفاده آلت کوین ها
ازآنجاییکه آلت کوین ها در حوزههای بسیار متنوعی کاربرد دارند، دستهبندیهای متعددی برای آنها در نظر گرفته شده است. در ادامه به چندی از آنها اشاره میکنیم:
- استیبل کوین ها (Stablecoins): رمزارزهایی که با اتکا به یک دارایی با ارزش پایدار، قیمتی ثابت پیدا میکنند. مطرحترین استیبلکوین حال حاضر تتر (Tether) است.
- میم کوینها (Memecoins): این دست ارزهای دیجیتال معمولاً کاربرد خاصی ندارند و بر اساس ترندهای شبکههای اجتماعی عرضه و ارزشگذاری میشوند. از جمله مطرحترین این نوع میتوان به دوج کوین (Dogecoin) و شیبا اینو (Shiba Inu) اشاره کرد.
- استیکینگ کوین ها (Staking Coins): ارزهایی که میتوانند سپردهگذاری شوند تا از این طریق به شبکه خود کمک کنند. سپردهگذار به اشکال مختلف پاداش دریافت میکند. اتریوم (Ethereum) و کاردانو (Cardano) از برترینهای این دسته هستند.
- کوینهای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi Coins): ارزهایی که در امور مالی بیواسطه و غیرمتمرکز کاربرد دارند؛ مثل دای (DAI) و یونی سوآپ (UNI).
- کوینهای حریم خصوصی (Privacy Coins): این دست آلت کوین ها اطلاعات تراکنش کاربر را مخفی نگه میدارند.
مزایا و معایب آلت کوین ها
مزایا:
- تنوع بالا: هزاران آلت کوین وجود دارند که هر یک به نوبه خود منحصربهفرد هستند.
- رشد سریع: ازآنجاییکه غالب آنها حجم سرمایه چندان زیادی ندارند احتمال رشد بیشتر و سریعتری دارند.
- گسترش نوآوری در بلاک چین: توسعه و طرحریزی آلت کوین ها حد و مرزی ندارد؛ بر همین اساس خلاقیت و نوآوری در این حوزه جایگاه ویژهای دارد.
معایب:
- ناپایداری: اغلب آلت کوین ها (بهجز استیبلکوینها) نسبت به بیت کوین ناپایدارتر هستند.
- نقدینگی پایین: بیشتر ارزهای این دسته نقدینگی نسبتاً پایینی داشته و به همین دلیل با احتمال کاهش شدید و ناگهانی قیمت مواجهاند.
- پوچافزاری: برخی آلت کوین ها پوچافزار بهحساب میآیند؛ زیرا کاربرد خاصی ندارند و صرفاً با نیت تبلیغ، کسب سود موقت یا حتی کلاهبرداری عرضه میشوند.
نحوه عملکرد و مکانیسمهای کلیدی آلت کوین ها
بسیاری از آلت کوینها از شبکههای بلاک چینی بیت کوین و اتریوم استفاده میکنند و خود زنجیره مستقلی ندارند. بیشتر آنها با هدف توسعه دیفای، گسترش معاملات ایمن، حفظ حریم خصوصی، گسترش کاربری هوش مصنوعی و افزایش مقیاس پذیری عرضه میشوند؛ گرچه توسعه فناوری ممکن است در آینده این کاربردها را بیشتر، کمتر یا متفاوت کند.
به لطف اتریوم و بلاک چین آن، در حال حاضر قرارداد هوشمند به بخشی جداییناپذیر از دنیای کریپتوکارنسی تبدیل شده است. این دست قراردادها میتوانند سطح کاربری و امنیت شبکههای بلاک چینی را بیشتر کنند. پیشبینی میشود که در آینده با بهبود این دست قراردادها و رواج بیشتر آنها، استفاده و تعامل با شبکههای بلاک چینی آسانتر و ایمنتر شود.
روند فعلی و وضعیت آینده آلت کوین ها
در حال حاضر آلت کوین ها نقش مهمی در بازار کریپتوکارنسی و اقتصاد جهانی بازی میکنند. اتریوم با بهرهمندی از بلاک چین قدرتمند توانسته زمینه توسعه بسیاری از رمزارزهای دیگر را فراهم کند. استیبلکوینی مانند تتر پس از عرضه پایداری بسیار زیادی به معاملات ارزهای دیجیتال وارد کرد. دیگر کوینهای این دستهبندی نیز توانستهاند به اشکال مختلف محبوبیت و کاربری کریپتوکارنسی را افزایش دهند.
روزبهروز ارتباط ارزهایی این حوزه با دنیای حقیقی بیشتر میشود. از طرفی بسیاری از ارزهای دیجیتال توانستهاند با حل مشکلی در دنیای فناوری یا امور مالی، به جایگزینی جداییناپذیر از اقتصاد و جامعه تبدیل شوند. دور از انتظار نیست که چندی از آنها در آینده جایگزین ارزهای رایج و سنتی باشند.
نتیجه گیری
آلت کوین ها عرضه شدهاند تا جایگزینی برای بیت کوین باشند. بر همین اساس دارای ویژگیهایی هستند که غالباً تکمیلکننده قابلیتهای بیت کوین است. البته در سالهای اخیر سطح کاربری این دست ارزها از مکمل بودن فراتر رفته است. اغلب آنها قابلیتها و امکاناتی به دنیای اقتصاد و فناوری میافزایند که در نوع خود منحصربهفرد هستند.
در آینده، سطح کاربری و کیفیت خدماتی که توسط رمزارزهای این دسته ارائه میشود بیشتر خواهد شد. بهطورکلی، گسترش محبوبیت و مقبولیت کریپتوکارنسی با بیشترشدن کاربرد آلت کوین ها رابطهای مستقیم دارد.