اگر سابقه فعالیت در بازار ارز دیجیتال را داشته باشید حتماً نام سایت اسکم (Scam)  را نیز شنیده‌اید. به عنوان کسی که مدت‌هاست در بازار خرید و فروش کنید یا کسی که به تازگی وارد این بازار شده است باید از وجود اسکم‌ها مطلع باشید و بتوانید سرمایه خود را از آنها در امان نگه دارید. در این راهنما از تبدیل همه چیز را در مورد اسکم‌ها و نحوه شناسایی آنها با شما در میان می‌گذاریم.

منظور از سایت‌ اسکم چیست؟

کلاه برداری یا اسکم در بازار ارز دیجیتال درست مانند دیگر بازارهای مالی رواج دارد. اگر در بازار سنتی کلاهبردارها به دنبال سرقت پول شما از بانک بودند اکنون آنها می‌خواهند ارزهای دیجیتال شما را از والت‌ها به سرقت ببرند. شما باید برای محافظت از ارزهای خود در مورد کلاه برداری‌های رایج اطلاعات داشته باشید و بتوانید کلاه برداری‌ها را شناسایی کنید. در غیر این صورت تنها تهیه والت برای حفاظت از ارزهای شما کافی نیست.

سایت اسکم معمولاً اطلاعات شخصی شما را هدف قرار می‌دهد حتی ممکن است با سایت‌هایی مواجه شوید که اصرار دارند یک ارز دیجیتال را به والت خود منتقل کنید.

هکرهایی که به این شیوه می‌خواهند دارایی شما را به سرقت ببرند از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. شما باید به دنبال شواهدی باشند که ماهیت واقعی سایت‌های اسکم را برملا می‌کنند. یادتان باشد که اسکم همیشه کلاه برداری نیست.

در برخی از موارد پروژه‌هایی که تازه کار خود را در بازار شروع کرده‌اند‌ قادر به ادامه مسیر نیستند و پس از مدت منحل می‌شوند. در این موارد بدون اینکه هدف کلاهبردانانه‌ای در میان باشد دارایی کاربرانی که در پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند از بین می‌رود.

به همین دلیل وقتی صحبت از شناسایی پروژه‌های اسکم به میان می‌آید مقصود تنها شناسایی سایت‌های کلاهبردار نیست؛ بلکه شما باید بتوانید پروژه‌هایی که قادر به ادامه مسیر هستند و در واقع پتانسیل کافی برای رشد دارند را نیز شناسایی کنید.

بزرگ‌ترین رویداد ارز دیجیتال ایران با شرکت در این رویداد و دعوت از دوستان خود می‌توانید بدون قرعه‌کشی BMW X3 برنده شوید.

شرکت در رویداد

سایت اسکم چطور کار می کند؟

سایت های اسکم معمولاً به روش‌های متفاوتی افراد را به دام می‌اندازند؛ اما معمولاً همه آنها ابتدا باید قربانی را پیدا کنند. معمولاً کسانی طعمه این سایت‌ها می‌شوند که به‌سرعت تحت تاثیر ترس یا طعم اقدام می‌کنند. این افراد را به‌راحتی می‌توان با تحریک ترس یا طعم فریب داد و به سمت موردنظر کشاند.

پس از شناسایی قربانی کلاهبردار باید قربانی را به انجام عملی وا دارد. در این مورد سایت اسکم معمولاً از فرد می‌خواهد که اطلاعات شخصی خود را وارد کند یا یک ارز دیجیتال را به والت خود انتقال دهد. در نهایت کلاهبردار اطلاعات موردنظر خود را به دست آورده و دارایی فرد را به سرقت می‌برد.

شرایطی را تصور کنید که سایت وعده‌های درخشانی را با شما در میان بگذارد. اگر سایت به شما وعده دستیابی به سود بالایی در مدت‌زمان کوتاهی را می‌دهد به احتمال زیاد با یک اسکم روبه‌رو هستید. درواقع هر گاه یک سایت در مدت‌زمان کوتاهی سعی در ترغیب یا ترساندن شما داشته باشد، باید به اصالت آن شک کنید در ادامه روش‌هایی را برای شناسایی سایت اسکم با شما در میان می‌گذاریم.

نشانه‌های متداول سایت اسکم

اکثر این سایت‌ها راهکارهای سریع، ساده و بی‌خطری را تبلیغ می‌کنند. هرچه باشد کلاهبردار می‌خواهد سریع پول‌های شما را به سرقت ببرید و از صحنه حذف شود؛ بنابراین کلاهبرداران نمی‌توانند نقشه خود را در درازمدت اجرا کنند.

معمولاً این سایت از عبارت‌هایی مانند «تضمین شده» یا «ثابت شده» به فور استفاده می‌کنند. حتی ممکن است اظهارات دیگر کاربران را نیز جعل کنند تا نشان دهند که منبع معتبری هستند. درحالی‌که این اظهارات معمولاً از سوی کاربرانی درج شده‌اند که یا جزو گروه کلاهبردار هستند یا از سوی آنها برای ارسال نظرات مثبت استخدام شده‌اند.

در اینترنت به هیچ چیز اعتماد نکنید تا زمانی که خلاف آن ثابت شود. اگر در سایتی اظهارات و تأییدیه‌های مثبت متعددی را مشاهده می‌کنید بهتر است به اصالت آن مشکوک شوید.

از سوی دیگر این سایت‌ها معمولاً مملو از پیشنهاداتی هستند که بیش از اندازه خوب یا بیش از اندازه سودمند است. در این مواقع بدون شک با یک کلاهبردار طرف هستید.

 اگر به یک سایت اسکم مشکوک شدید

قبل از هر چیز تحقیق کنید. بدون تحقیق به هیچ سایتی اعتماد نکنید. اگر سایتی را پیدا کردید که مدام سعی دارد شما را سریع‌تر وارد چرخه موردنظر (پرداخت یا انتقال یا خرید ارز دیجیتال) کند، شما سرعت خود را کم کنید. به دنبال بررسی و ارزیابی‌های آنلاین در مورد نام سایت موردنظر باشید. در کنار سایت از عبارت‌هایی مانند «Scam» به معنی کلاه برداری یا «Complaint» به معنای شکایت استفاده کنید تا اگر سابقه‌ای دراین‌خصوص در اینترنت ثبت شده است از آن اطلاع پیدا کنید.

در قدم بعدی اطلاعاتی که به دست آورده‌اید را با یک مشاور در میان بگذارید. اگر به پروژه یا سایتی مشکوک هستید مسئله را با کارشناسان تبدیل در میان بگذارید و اجازه دهید آنها از صحبت موضوع اطلاع پیدا کنند.

در قدم بعدی همیشه در برابر فشار مضاعف ایستادگی کنید. یعنی اگر یک سایت مدام شما را به انجام کاری در مدت‌زمان محدود تشویق می‌کند از انجام این کار خودداری کنید. یادتان باشید که اگر پروژه موردنظر اصالت داشته باشد، با کمی تحقیق از غافله برندگان عقب نمی‌مانید پس شتاب‌زده عمل نکنید.

یک شرکت معتبر به شما اجازه می‌دهد به اندازه لازم تحقیق کنید و در ادامه برای همکاری تصمیم‌گیری کنید. درحالی‌که سایت اسکم سعی دارد با ایجاد یک پیشنهاد هیجان‌انگیز، خلاقانه و کوتاه‌مدت شما را به انجام اقدامات غیرمسئولانه تحریک کند و سرمایه شما را به سرقت ببرد.

انواع اسکم در بازار ارز دیجیتال

روی‌هم‌رفته اسکم در بازار ارز دیجیتال به دو دسته تقسیم می‌شود:

در روش اول کلاهبردار به دنبال دسترسی به ارزهایی است که در کیف پول خود نگهداری می‌کنید. به همین دلیل کلاهبردار سعی می‌کند به اطلاعات کافی برای ورود به والت شما دست پیدا کند. حتی ممکن است سعی داشته باشید به والت سخت‌افزاری، گوشی یا رایانه شما وارد شود.

در حالت دوم کلاهبردار به دنبال انتقال مستقیم ارز دیجیتال به والت شماست. در چنین شرایطی کلاهبردار با این توجیه که یک فرصت تجاری استثنایی را در اختیار شما قرار می‌دهد تور خود را پهن می‌کند. در ادامه با انواع اسکم در بازار ارز دیجیتال بیشتر آشنا می‌شوید.

کلاه برداری در فضای سوشیال

در این حالت کلاهبردار با روان فرد بازی می‌کند و کاری می‌کند که قربانی بی‌اختیار اطلاعات ارزشمند خود را در اختیار او قرار بدهد. یک کلاهبردار حرفه‌ای قربانی را متقاعد می‌کند که در حال مذاکره با یک منبع معتبر است. حتی ممکن است خود را به عنوان عضوی از یک صرافی ارز دیجیتال معتبر معرفی کرده و به این شکل سعی در جلب اعتماد قربانی داشته باشد.

در نهایت پس از اینکه اعتماد قربانی جلب شد، کلید شخصی او را به دست آورده و ارز دیجیتال را از والت او جابه‌جا می‌کنند.

اهدای ارز به چهره های سرشناس

کلاهبردار ممکن است خود رابه عنوان یک فرد شناخته‌شده معرفی کند تا توجه قربانی را جلب کرده و دارایی او را به سرقت ببرد. در این حالت آنها قربانی را مجاب می‌کنند که داوطلبانه بخشی از ارز دیجیتال خود را به آنها اهدا کند و در ازای این کار چند برابر ارز خود را دریافت کنند. معمولاً از پیام‌های تأثیرگذاری نیز برای این کار استفاده می‌کنند تا هیجان کافی را در قربانی ایجاد کنند. شعارهایی مانند «شانس یک بار در خانه شما را می‌زند» در این حالت قربانی نمی‌خواهد بازنده باشد و فریب می‌خورد.

فیشینگ (Phishing)

در این حالت کلاهبردار سعی می‌کند سایتی مشابه با یک صرافی، بانک، درگاه بانکی یا غیره را راه‌اندازی کند. در قدم بعدی کاربرانی که به صورت متداول از این درگاه‌ها استفاده می‌کنند به دام می‌افتند. کاربران معمولاً توجهی به آدرس صفحات ندارند و بیشتر درگیر طراحی ظاهری سایت بانکی یا صرافی موردنظر خود هستند. در این شیوه از کلاه برداری، قربانی درحالی‌که تصور می‌کند در سایت موردنظر است درواقع مستقیماً در حال واریز ارز دیجیتال یا ارائه اطلاعات حیاتی حساب خود به کلاهبرداران است.

اسکم در سایت های خرید آنلاین

در این حالت کلاهبردار در قالب یک فروشگاه ظاهر می‌شود و قربانیانی که در حال خرید آنلاین هستند را به دام می‌اندازد. در چنین شرایطی فرد وارد فروشگاه شده و برای خرید محصول موردنظر اقدام می‌کند. اما پس از پرداخت کالایی برای او ارسال نمی‌شود یا در سایت از اطلاعاتی که برای پرداخت وارد شده است برای کلاه برداری‌های بعدی استفاده می‌کند.

اسکم ترس افزار

برخی از کلاهبردارها از ترس تغذیه می‌کنند و با ارسال یک نوتیفیکیشن آلوده قربانی را به دام می‌اندازند. معمولاً نوتیفیکیشن حاوی اطلاعاتی در مورد دانلود و نصب یک بدافزار است. قربانی که تصور می‌کند برنامه موردنظر به او کمک خواهد کرد آن را نصب کرده و به دام می‌افتد. در این حالت بدافزار سیستم را آلوده و اطلاعات قربانی را به سرقت می‌برد.

ICO یا NFT های جدید

اگر پروژه جدیدی در بازار معرفی شود سروصدای زیادی در بازار به راه می‌افتد و عده زیادی می‌خواهند جزو اولین سرمایه‌گذاران باشند. عرضه اولیه سکه یا NFTها فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری هستند؛ اما همیشه اخبار مرتبط با آنها صحت ندارد. سایت اسکم در این حالت پلتفرمی را برای عرضه اولیه سکه راه‌اندازی می‌کند و با تبلیغ یک پروژه جدید توجه سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند. در قدم بعدی توکن‌های غیرواقعی توزیع شده و سرمایه قربانیان به سرقت می‌رود.

اسکم راگ پول (Rug Pulls)

راگ پول زمانی اتفاق می‌افتد که اعضای یک پروژه پس از اینکه سرمایه هنگفتی را جمع‌آوری کردند تمام نقدینگی را سرقت ببرند. در این حالت مؤسسان همراه با دارایی سرمایه‌گذاران ناپدید می‌شوند.

استخراج ابری (Cloud Mining)

چنین پلتفرم‌هایی قربانی را مجاب می‌کنند که سرمایه‌ای را برای ادامه استخراج در اختیار سایت بگذارد. این پلتفرم به‌خودی‌خود هش ریتی در اختیار ندارد و پاداشی نیز در انتظار سرمایه‌گذاران نیست.

 سایت‌های پانزی (Ponzi)

اسکم پانزی در تمام بازارهای مالی رایج است. در این حالت سایت اسکم ادعا می‌کند که با سرمایه شما وارد معامله می‌شود درحالی‌که سرمایه شما به عنوان سود به فرد بعدی داده می‌شود و این زنجیره ادامه خواهد داشت.

چطور سایت اسکم را شناسایی کنیم؟

برای شناسایی کلاهبردارها قدم‌به‌قدم با ما باشید:

اوراق سفید را بخوانید

در قدم اول هر پروژه‌ای که به شما توصیه می‌شود را به‌دقت بشناسید. اوراق سفید (White Paper) را مطالعه کنید و یادتان باشید که اوراق سفید معتبر اوراقی است که شما را در جریان تمام جزئیات پروژه، پروتکل‌ها، بلاک‌چین و دورنمای پروژه قرار دهد. اگر یک اوراق سفید بیش از اندازه کلی‌گویی می‌کند بی‌شک کلاهبرداری است. برای درک بهتر حتماً اوراق سفید بیت کوین را مطالعه کنید.

از سوی دیگر اوراق سفید نباید دارایی غلط املایی باشد، هرچه باشد این اوراق سند شروع به کار یک پروژه ارزشمند هستند و اگر به اندازه کافی برای مؤسسان ارزشمند باشد، عاری از غلط خواهد بود.

اعضای تیم را بشناسید

معمولاً نام مؤسسان یک ارز یا یک پروژه در اوراق سفید درج می‌شود. سابقه فعالیت هر یک را بررسی کنید و با جستجوی بیشتر از حضور آنها در پروژه اطمینان حاصل کنید. از سوی دیگر در بازار ارز دیجیتال رایج شده است که مؤسسان ناشناس باشند و این به نفع کلاهبرداران تمام شده است؛ بنابراین باید تحقیقات بیشتری انجام دهید.

هدیه رایگان یک طعمه است

اگر یک سایت اسکم سکه‌های رایگان را به شما تقدیم می‌کند به یاد داشته باشید که هیچ چیز -مخصوصاً پول و ارز دیجیتال- رایگان به دست نمی‌آید. پس اگر قیمت ارز دیجیتال صفر دلار است، باید به اصالت پروژه شک کنید.

این ۲ نکته را به یاد داشته باشید:

•         تنها کلاهبرداران از شما می‌خواهند که در همان آغاز ارز دیجیتال واریز کنید.
•         تنها کلاهبرداران سود یا بازگشت سرمایه را تضمین می‌کنند.

در آخر

بسیاری از مردم به دنبال پیداکردن فرصتی برای سرمایه‌گذاری هستند و زمانی که یک پروژه جدید به آنها معرفی می‌شوند بدون انجام تحقیقات لازم شتاب‌زده وارد عمل می‌شوند. به یاد داشته باشید که بازار ارز دیجیتال درحال‌رشد است و روش‌های جدیدی برای کلاهبرداری روی کار می‌آیند. هکرها و سایت‌های اسکم به دنبال سرقت اطلاعات ارزشمند شما هستند. زمانی که رفتار کلاهبردارها را بشناسید آنها در هر لباسی که باشند تشخیص خواهید داد.

بازار ارز دیجیتال بازار پر نوسان و پر مخاطره‌ای است، اگر بدون تحقیق وارد سرمایه‌گذاری شوید، درواقع روی دارایی خود قمار کرده‌اید؛ بنابراین همیشه قبل از هر نوع سرمایه‌گذاری از چندوچون پروژه و مؤسسان آن اطلاع پیدا کنید و بدون شناخت هرگز ارزی را خریداری نکنید.

منبع

Investopedia.com

Consumer.ftc.gov

Fortune.com