چکیده

همان طور که هر یک از ما در زندگی بالا و پایین زیادی را تجربه می‌کنیم، بازارهای مالی نیز دائما تغییر وضعیت می‌دهند. گاهی اوقات در روند صعودی قرار می‌گیرند و بعضی مواقع نیز افت قیمت را تجربه می‌کنند. نه دوران رشد بازارها دائمی است و نه دوره افت قیمت برای همیشه پایدار باقی می‌ماند. مجموعه فرازها و فرودها مفهومی تحت عنوان مارکت سایکل، سیکل بازار یا چرخه بازار را شکل می‌دهند. 

شما به‌عنوان کسی قصد معامله در بازار ارزهای دیجیتال را دارید باید با فازهای مختلف چرخه بازار به‌خوبی آشنا باشید. در این صورت می‌توانید تحلیل و پیش‌بینی درستی از وضعیت فعلی و آینده بازار داشته باشید. در ادامه به این سؤال پاسخ خواهیم داد که مارکت سایکل چیست و از چند فاز تشکیل می‌شود؟ دعوت می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. 

مارکت سایکل چیست؟ 

به‌تجربه ثابت شده است که نمودار قیمت ارزهای دیجیتال در قالب یک چرخه حرکت می‌کنند. این چرخه از چهار بخش اصلی تشکیل می‌شود که البته دو بخش رالی صعودی و نزولی آن بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در عین حال، دو بخش دیگر هم در یک سیکل قیمت وجود دارند که در آن‌ها شاهد افزایش چشم‌گیر حجم معاملات و اصطلاحا دست به دست شدن رمزارزها بین سرمایه‌گذاران هستیم. این مفهوم تحت عنوان مارکت سایکل شناخته می‌شود. 

چرخه بازار ارتباط مستقیمی با عملکرد تیم‌های توسعه دهنده رمزارزها دارد. به عنوان مثال وقتی یک شرکت کریپتویی در زمینه سودآوری عملکرد مطلوبی را از خود به نمایش می‌گذارد یا نقشه راه توسعه اکوسیستم خود را به بهترین شکل ممکن پیاده می‌کند، احتمالا باید شاهد رشد ارزش ارز دیجیتال اختصاصی آن در بازار باشید. عکس این موضوع نیز صادق است. 

نباید فراموش کنید که دوره‌های بازار تحت تاثیر یک عامل شکل نمی‌گیرند یا به پایان نمی‌رسند؛ بلکه مجموعه‌ای از فاکتورهای اقتصادی و غیر اقتصادی در وقوع تغییر فازهای سیکل بازار موثر هستند. به عنوان مثال وقوع یک نوآوری در زمینه فناوری بلاک چین یا تغییر در قوانین بازار ممکن است باعث رونق گرفتن برخی رمزارزها و در مقابل ایجاد اختلال در فعالیت برخی دیگر از پروژه‌های کریپتویی شود. چنین وقایعی روندهای موجود در بازار را تغییر داده و معمولا منجر به شکل‌گیری روندهای جدیدی می‌شوند. 

فازهای تشکیل دهنده مارکت سایکل چیست؟

مهم نیست که درباره چه بازاری صحبت می‌کنید. تمام آن‌ها مراحل یکسانی را در برای پیمودن یک چرخه پشت سر می‌گذارند. در طول یک چرخه، دارایی‌ها رشد می‌کنند، به نقطه اوج می‌رسند، در مدار نزولی قرار می‌گیرند و بالاخره به پایین‌ترین سطح خود می‌رسند. به این ترتیب یک چرخه تمام شده و چرخه بعدی آغاز می‌شود. 

شاید کمی عجیب به نظر برسد؛ ولی با بررسی رفتار معامله‌گران این طور به نظر می‌رسد که بسیاری از آن‌ها از این قانون تغییر ناپذیر بی‌اطلاع هستند یا در هیاهوی بازار این اصل خدشه‌ناپذیر را از یاد می‌برند. بعضا در جریان افت قیمت آنقدر یاس و ناامیدی بر سرمایه‌گذاران حاکم می‌شود که گویی از نظر آن‌ها بازار به سمت نابودی حرکت می‌کند. همچنین در بازارهای صعودی نیز آنقدر سرخوش از کسب سودهای سرشار می‌شوند و فکر می‌کنند در همیشه روی یک پاشنه می‌چرخد. 

تجربه نشان می‌دهد که در بازار کریپتوکارنسی، بیت کوین نقش اصلی را در شکل‌دهی به مارکت سایکل دارد. در سال‌های اخیر، دامیننس بیت کوین معمولا بالاتر از ۵۰ درصد بوده است. به‌همین دلیل، افزایش یا کاهش قیمت بیت کوین روی سایر رمزارزها تاثیر مستقیم می‌گذارد. از سویی دیگر، رویداد مهمی به‌نام هاوینگ بیت کوین هم که هر ۴ سال یکبار رخ می‌دهد، روی شکل‌گیری چرخه بازار این ارز دیجیتال تاثیرگذار است. در ادامه این مطلب، تمرکز اصلی ما روی سیکل بازار بیت کوین است. 

هر مارکت سایکل از ۴ فاز اصلی تشکیل می‌شود که عبارت‌اند از: 

• فاز انباشت 
• فاز صعودی 
• فاز توزیع 
• فاز نزولی

۱. فاز انباشت (Accumulation Phase)

وقتی یک مارکت سایکل به پایان خود نزدیک می‌شود، سرمایه‌گذاران باتجربه حقیقی و حقوقی شروع به خرید می‌کنند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا قیمت‌ها در پایان یک سیکل به پایین‌ترین سطح ممکن برسد. به این ترتیب از طریق بازی با احساسات عموم معامله‌گران بازار، دارایی‌های آن‌ها را با قیمت ناچیز خریداری می‌کنند. بازار در طول مدت خرید سرمایه‌گذاران حرفه‌ای همچنان به روند نزولی خود ادامه می‌دهد. اوضاع به‌گونه‌ای پیش می‌رود که حتی کسانی که مدت‌ها شرایط نزولی بازار را تحمل کرده‌اند، دست از مقاومت می‌کشند و دارایی خود را با ضرر و زیان سنگین به فروش می‌رسانند. 

فاز انباشت در مارکت سایکل

این مرحله با نام فاز تجمع، تراکم یا انباشت ارز دیجیتال شناخته می‌شود. یک ویژگی اساسی فاز تجمع را از سایر مراحل متمایز می‌کند. در این فاز به ازای هر فروشنده‌ای که در بازار دست به فروش دارایی خود می‌زند، خریداری وجود دارد. این مرحله تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بسیاری از فروشندگان در کف قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، دارایی خود را به‌فروش می‌رسانند. به این ترتیب آرام آرام احساسات منفی در بازار به سمت شرایط خنثی تغییر وضعیت می‌دهد تا رفته‌رفته فازی بعدی مارکت سایکل شکل بگیرد. 

بررسی دفترچه سفارش و نمودار عمق بازار در یک صرافی ارز دیجیتال با حجم معاملات قابل توجه در تشخیص فاز انباشت و بررسی رفتار خریداران و فروشندگان در بازار بسیار مفید است. چراکه می‌توانید نقاطی را که بیشترین تقاضا برای خرید ارز دیجیتال وجود دارد را شناسایی کنید.

۲. فاز صعودی (Mark-Up Phase) 

در پایان فاز انباشت، روند نزولی در بازار متوقف می‌شود و به نوعی می‌توان گفت که بیت کوین در کف قیمت به‌ثبات می‌رسد. پس از آن روند صعودی آغاز می‌شود. در ابتدای این فاز، تحلیل‌گران تکنیکال با بررسی نمودار قیمت ارز دیجیتال، متوجه تشکیل کف‌ قیمت و همچنین تغییر احساسات در بازار می‌شوند. به این ترتیب آن‌ها نیز دست به کار خرید می‌شوند. 

مهم‌ترین اتفاقی که در ابتدای فاز صعودی مارکت سایکل رخ می‌دهد این است که ترس از حضور در بازار، جای خود را به ترس از دست دادن فرصت‌های خرید (فومو) در کف قیمت می‌دهد. بنابراین در ابتدای این فاز با ورود تعداد معامله‌گران بیشتر به بازار عملا شاهد افزایش حجم معاملات هستیم. 

فاز صعودی در مارکت سایکل

بعد از مدتی بازار از حالت طبیعی خارج می‌شود. به گونه‌ای که قیمت‌ها به سطوحی بالاتر از ارزش واقعی دارایی‌ها حرکت می‌کنند. بعضا با مشاهده رفتار معامله‌گران این طور به نظر می‌رسد که رعایت اصول تحلیل تکنیکال و فاندامنتال در خرید ارز دیجیتال جای خود را به طمع داده است. برای تشخیص این موضوع کافیست شاخص ترس و طمع بیت کوین را مشاهده کنید که در چنین شرایطی به محدوده طمع شدید وارد می‌شود. این در حالی است که پول‌های هوشمند در پایان این فاز شروع به خروج از بازار می‌کنند. 

وقتی سرعت رشد بازار کاهش پیدا می‌کند، آن دسته از معامله‌گران تازه‌کار که از بازار عقب مانده‌اند، به طمع استفاده از فرصت‌های خرید به وجود آمده، وارد بازار می‌شوند. این در حالی است که نتایج تحلیل فاندامنتال و تکنیکال از رسیدن به سقف قیمت در بازار خبر می‌دهد. در پایان این فاز احساسات وارد شرایط سرخوشی کامل و مفرط می‌شود. 

۳. فاز توزیع (Distribution Phase) 

در ادامه بررسی فازهای مارکت سایکل، نوبت به مرحله سوم یعنی فاز توزیع می‌رسد. فروشندگان در این مرحله ابتکار عمل را در دست می‌گیرند و به نوعی بر بازار مسلط می‌شوند. تشخیص احساسات واقعی معامله‌گران در این شرایط بسیار دشوار است؛ چرا که عده‌ای از معامله‌گران هنوز در سرخوشی کامل به سر می‌برند و احساس ترس نیز عده‌ای را در بر می‌گیرد. قیمت‌ها نیز معمولا در محدوده رنج بین چند روز، هفته یا ماه نوسان می‌کنند. 

فاز توزیع ممکن است خیلی کوتاه یا خیلی طولانی باشد. با نزدیک شدن به پایان این فاز، بازار وارد روند نزولی می‌شوند. معمولا هیجانات در فاز توزیع در بالاترین سطح ممکن قرار دارند. بازنده اصلی در بازارهای مالی کسانی هستند که در این مرحله نمی‌توانند اسب سرکش طمع خود را مهار کنند و با فروش دارایی از بازار خارج شوند. اخبار در چنین بازاری می‌توانند حکم سوخت را برای موتور تغییر فازهای چرخه بازار کنند. بنابراین باید حتما به دقت اخبار مهم را نیز تحت نظر داشته باشید. 

۴. فاز نزولی (Mark-Down Phase) 

چهارمین و آخرین مرحله از مارکت سایکل، فاز نزولی نام دارد. کسانی که هنوز در بازار حضور دارند، سخت‌ترین روزها را در این مرحله تجربه می‌کنند. بسیاری در بازار باقی می‌مانند؛ چرا که اصطلاحا هنوز در سود هستند. بسیاری دیگر نیز در فکر فروش دارایی خود هستند؛ اما تقاضا برای خرید آنقدر کم است که صف‌های فروش طولانی در صرافی‌ها تشکیل می‌شود. 

فاز نزولی در مارکت سایکل

هر چه به سمت انتهای فاز نزولی نزدیک می‌شویم، سرمایه‌گذاران بیشتری تسلیم می‌شوند و دست به رفتارهای هیجانی عجیب و غریب می‌زنند. چنین رخدادی نخستین سیگنال‌ها را برای سرمایه‌گذاران باتجربه صادر می‌کند. به این ترتیب یک سیکل در بازار به پایان رسیده و چرخه بعدی آغاز می‌شود. 

مدت زمان کامل شدن سیکل بازار 

سوال اساسی این است که چگونه می‌توان فازهای چهارگانه مارکت سایکل را تشخیص داد؟ شاید کمی عجیب به نظر برسد ولی تعیین دقیق اینکه در شرایط فعلی سیکل بازار در کدام دوره قرار دارد، آنقدرها هم ساده نیست. شاید حتی خیلی از کارشناسان در این زمینه به توافق نرسند؛ چرا که اساسا فاکتورهای مشخص و ثابتی برای تعیین وضعیت سیکل بازار وجود ندارد. 

از آن گذشته مرز مشخص و روشنی نیز بین دوره‌های یک سیکل نمی‌توان ترسیم کرد. بنابراین تعیین اینکه یک دوره دقیقا از چه زمانی شروع شده و تا چه زمانی ادامه دارد نیز چالش برانگیز است. نکته بعدی اینکه سیکل بازار با محدودیت زمانی نیز روبه‌رو نیست. به عنوان مثال می‌توان سیکل‌هایی را پیدا کرد که ظرف چند روز به طور کامل تمام فازها را پشت سر می‌گذارند. همچنین می‌توان چرخه‌های را یافت که حتی چند سال به طول انجامیده‌اند. 

نوع بازار نیز در تعیین دوره‌های مختلف در آن اثرگذار است. به عنوان مثال در بازاری مانند ارزهای دیجیتال ممکن است یک سیکل در عرض چند هفته رخ دهد. این موضوع به دلیل ماهیت پرنوسان قیمت‌ها در این بازار است. مجموعه این عوامل باعث می‌شود که نه تنها شناسایی دوره‌های فعلی از سیکل بازار دشوار باشد. 

کلام پایانی 

در این مطلب بررسی کردیم که مارکت سایکل چیست و از چه مراحلی تشکیل می‌شود. قبل از پایان، بد نیست یک ابزار تحلیلی بسیار مفید برای تشخیص چرخه بازار را معرفی کنیم. امواج الیوت به‌عنوان یک ابزار کاربردی نزد بسیاری از تحلیل‌گران بازارهای مالی شناخته می‌شود. افرادی که به‌دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت در بازار ارزهای دیجیتال هستند، می‌توانند به‌کمک امواج الیوت با دقت نسبتا مناسبی، فازهای چهارگانه در سیکل بازار یک رمزارز را تشخیص دهند. به‌این‌ترتیب بهترین زمان برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال را بیابند.