شاخص ترس و طمع چیست؟
مبتدی
در دنیای کریپتو بسیاری از معامله‌گران بر اساس احساساتی مانند ترس و طمع تصمیم‌گیری می‌کنند. وقتی بازار درحال‌رشد است حریص می‌شوند و دچار نگرانی بابت از دست دادن فرصت سودآوری می‌شوند. به همین دلیل به نشانه‌های دیگر در بازار توجه نمی‌کنند و عجولانه خرید می‌کنند. همچنین، با دیدن چند کندل استیک قرمز در نمودار دچار ترس شدید می‌شوند و دارایی‌های خود را می‌فروشند. ترش شدید نشان‌دهنده نگرانی بیش از حد سرمایه‌گذاران است که می‌تواند یک فرصت خرید باشد. در مقابل وقتی سرمایه‌گذاران بیش از حد حریص می‌شوند، این عموما بدان معناست که بازار به زودی در یک روند اصلاح قرار می‌گیرد.
شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) برای اندازه‌گیری تمامی این احساسات و عواطف تعریف شده است و بررسی آن تأثیر زیادی روی خرید و فروش ارزهای دیجیتال می‌گذارد. در این مقاله از آکادمی تبدیل قرار است بررسی کنیم که شاخص ترس و طمع چیست و چگونه می‌توانیم از آن برای معاملات خود استفاده کنیم.
معرفی شاخص ترس و طمع
شاخص ترس و طمع اولین‌بار توسط “CNNMoney” برای اندازه‌گیری دو احساس اصلی تأثیرگذار بر میزان تمایل سرمایه‌گذاران برای خریدوفروش رمزارز ایجاد شد. این شاخص به اندازه‌گیری دو احساس ترس و طمع می‌پردازد و چگونگی تأثیرگذاری آن در بازار کریپتو را بررسی می‌کند. هر چقدر میزان ترس در بازاری بیشتر باشد به‌مراتب ارزش آن سهم کاهش پیدا می‌کند و به طبع هر چقدر میزان طمع برای سرمایه‌گذاری بیشتر شود، ارزش آن سهم به‌تدریج افزایش پیدا می‌کند.
شاخص ترس و طمع، یک شاخص تحلیلی است که عددی بین ۰ تا ۱۰۰ را نشان می‌دهد. در این اندازه‌گیری اعداد نزدیک به صفر نشان‌دهنده ترس شدید در بازار ارزهای دیجیتال هستند و نشان می‌دهند که معامله‌گران بازار در حال فروش دارایی‌های خود هستند. هر چقدر این عدد به ۱۰۰ نزدیک‌تر می‌شود، یعنی در بازار ترسی وجود ندارد و معامله‌گران درگیر طمع شده‌اند و در حال خرید رمزارز هستند. شاخص ترس و طمع به‌صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه اندازه‌گیری می‌شود و می‌توانید از آن برای پیداکردن زمان ورود و خروج مناسب به بازار استفاده کنید.
شاخص ترس و طمع چه کاربردی در بازار رمزارزها دارد؟
بسیاری از نظریه‌پردازان بر این باورند که ترس و طمع از غرایز اصلی در میان تمامی انسان‌ها هستند که در بسیاری از شرایط بر عملکرد منطقی ما تأثیرگذار هستند. هنگامی که صحبت از سرمایه‌گذاری و پول به میان می‌آید، ترس و طمع دو عنصر تحریک‌کننده‌ی بسیار قوی هستند. اما استفاده درست از این احساسات می‌تواند به نفع معامله‌گران باشد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران برای معاملات خود از هیچ استراتژی استفاده نمی‌کنند و بیشتر تابع هیجانات خود هستند. این مورد شاید به‌تنهایی تأثیری در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری ما نداشته باشد؛ اما با بررسی شاخص ترس و طمع می‌توانید تا حدودی وضعیت بازار را تخمین بزنید. زمانی که این شاخص ترس را در بازار نشان می‌دهد به معنای فرصت مناسبی برای خرید خواهد بود چرا که اکثر کاربران ترس از خرید دارند و بیشتر به سمت فروش رمزارزهای خود می‌روند. در این مواقع قیمت ارز دیجیتال بسیار پایین است و بهترین زمان برای خرید و سرمایه‌گذاری است. همچنین زمانی که در بازار طمع شدید وجود ندارد نباید اقدام به خرید رمزارز کنید، زیرا بازار به‌زودی در یک روند اصلاحی قرار می‌گیرد و قیمت آن کاهش پیدا می‌کند.
وارن بافت در مورد شاخص ترس و طمع نظر جالبی را ارائه کرده است: «بترسید زمانی که بازار طمعکار است».
معرفی حالات مختلف شاخص ترس و طمع
این شاخص ارز دیجیتال با گرفتن میانگین وزنی مناسب از عوامل تأثیرگذار روی آن محاسبه می‌شود. در شاخص ترس و طمع اعداد ببین ۱ تا ۱۰۰ نمایش داده می‌شوند که مقدار ۵۰ به‌عنوان شاخص خنثی محسوب می‌شود و بدین معناست که اتفاق خاصی در بازار رخ نداده است. هر مقداری بیشتر یا کمتر از این عدد نشان‌دهنده ترس و طمع در بازار است. این شاخص از چند بخش مهم تشکیل شده است که به تفکیک هر کدام از آنها را بررسی می‌کنیم.
- Extreme Fear: در این ناحیه ترس فزاینده‌ای بین کاربران و سرمایه‌گذاران بازار وجود دارد. اگر عدد شاخص زیر ۲۰ را نشان دهد؛ یعنی کاربران تمایل شدیدی به فروش سرمایه و خارج‌شدن از بازار را دارند.
- Fear: ناحیه ترس در بین اعداد ۲۰ تا ۴۰ قرار دارد که بیانگر حالت ترس برای معامله‌گران بازار است. تمایل بیشتر کاربران در این مواقع فروش و خروج از بازار است.
- Neutral: عدد ۴۰ تا ۵۰ در نمودار نشان‌دهنده حالت خنثی است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که اتفاق خاصی در بازار رخ نداده است و رفتار کاربران کاملاً خنثی است.
- Greed: زمانی که نمودار حالت Greed را نشان دهد یعنی کاربران تمایل به خرید و سرمایه‌گذاری در بازار هستند. عدد این حالت بین ۵۰ تا ۷۰ است و معمولاً بازار کریپتو در یک روند صعودی قرار دارد.
- Extreme Greed: ای حالت روی نمودار از عدد ۷۰ تا ۱۰۰ را شامل می‌دهد و نشان‌دهنده‌ی طمع شدید در بین کاربران است. در این مواقع بسیاری از کاربران بدون هیچ ترسی در حال خرید رمزارز هستند.
عوامل تأثیرگذار در شاخص ترس و طمع کریپتو
شاخص Fear and Greed به‌عنوان ابزاری برای سنجش وضعیت بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص ۵ عامل مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهد تا در نهایت به این نتیجه می‌رسد که چه میزان ترس یا طمعی در بازار وجود دارد.
نوسانات بازار
این شاخص برای مشاهده میزان تغییرات سهم در بازه‌های مشخص از نوسانات بازار کمک می‌گیرد. برای مثال، اگر بیت کوین در ۳ هفته اخیر قیمت ثابتی داشته باشد نوسان کمتری را ثبت می‌کند. در مقابل اگر در همین بازه زمانی دچار تغییرات قیمتی محسوسی شده باشد، نوسان بیشتری را ثبت می‌کند. اگر میزان این نوسانات زیاد باشد، شاخص Fear and Greed نیز تغییرات را نشان می‌دهد. نوسانات بازار تأثیر ۲۵ درصدی در نتیجه شاخص ترس و طمع دارند.
حجم معاملات در یک بازه مشخص
میزان حجم معاملات را بر اساس مقدار پول معامله‌شده در بازار می‌سنجند. چنانچه در یک بازه زمانی مشخص مقدار کمی رمزارز خریداری شده باشد، مشخصاً حجم بازار کاهش پیدا می‌کند. همچنین افزایش خریدوفروش یک رمزارز در بازار نشان‌دهنده حجم معاملات بالا است. حجم معاملات رمزارز نیز سهم ۲۵ درصدی از شاخص ترس و طمع به‌دست‌آمده دارد.
فعالیت رسانه‌ها
شبکه‌های اجتماعی تأثیر بسیاری در ارزش‌گذاری روی بازار رمزارزها را دارند. با بررسی وقایع سال ۲۰۲۱ به‌سادگی می‌توانید تأثیر شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر را روی رمزارزها مشاهده کنید. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی حدود ۱۵ درصد در نتیجه‌ی شاخص ترس و طمع نمایش داده شده سهیم هستند.
دامیننس بازار
زمانی که یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین بیشترین سهم بازار را در خریدوفروش را داشته باشد، تسلط آن در بازار بیشتر خواهد بود. چنانچه بیت کوین روند صعودی داشته باشد، دیگر آلت‌کوین‌ها حجم کمتری از معاملات را خواهند داشت. این تسلط موجب حرکت شاخص به سمت ترسو بودن می‌شود زیرا سرمایه‌گذاران بر این باورند که بیت کوین گزینه مناسب‌تر و امن‌تری برای سرمایه‌گذاری است. تسلط یا دامیننس بازار سهم ۲۵ درصدی از شاخص ترس و طمع دارد.
تمایل یا ترند
با یک جستجو ساده در فضای اینترنت می‌توانید میزان تمایل به سرمایه‌گذاری ارزی خاص و یا موضوعی را پیدا کنید. برای مثال اگر ارز بیت کوین حجم زیادی از جست‌وجو در فضای مجاری را داشته باشد، شاخص ترس و طمع به سمت طمعکار بودن معامله‌گران نسبت به این رمزارز خواهد بود. درصد تأثیرگذاری تمایل روی شاخص ترس و طمع حدود ۱۰ درصد است.
نمونه ای از شاخص ترس و طمع در بازار کریپتو
این ابزار یکی از محبوب‌ترین شاخص‌ها برای سنجش احساسات بازار ارزهای دیجیتال است. در زمان شیوع بیماری کرونا این شاخص به عدد ۸ رسیده بود و نشان‌دهنده ترس شدید حاکم بر بازار بود. همچنین در سال ۲۰۲۲ این ترس در بازار مشهود بود. برخی از نظریه‌پردازان بر این باورند ترس حاکم بر بازار، نشان‌دهنده فرصت خرید است؛ چرا که در این زمان همه در حال فروش رمزارز هستند و قیمت‌ها در حال ریزش است.
ترس شدید در بازار اغلب از همان ابتدای سقوط بازار شروع می‌شود و طمع شدید نیز کمی قبل از پایان صعود قیمت‌ها شروع می‌شود. همچنین تحلیل میانگین‌های متحرک داده‌های تاریخی شاخص ترس و طمع نشان می‌دهد که پایان ریزش قیمت در این شاخص، نشان‌دهنده شروع روند صعودی بازار نیست و از زمان ریزش‌های سنگین بازار چند ماه طول می‌کشد تا شاخص صعود قیمت‌ها را نشان دهد. در این مواقع، بازار معمولاً روند مشخصی ندارد و اصطلاحاً رنج است.
معرفی وب سایت های شاخص ترس و طمع
اندیکاتور ترس و طمع بر اساس این فرضیه کار می‌کند که ترس مفرط می‌تواند قیمت را به پایین‌تر از حد واقعی خود برساند و طمع زیاد قیمت رمزارز را به بالاتر از ارزش واقعی افزایش می‌دهد. فاکتورهای ترس و طمع در وب‌سایت‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. در ادامه برخی از این پلتفرم‌های کاربردی را معرفی می‌کنیم.
معرفی سایت BTCTools
در این وب‌سایت شاخص ترس و طمع بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال هر ۸ ساعت یکبار به‌روزرسانی می‌شود. این آپدیت در ساعت‌های ۴:۳۰ صبح، ۱۲:۳۰ ظهر و ۲۰:۳۰ انجام می‌شود. برای محاسبه این اندیکاتور وب‌سایت BTCTools دیتاها را از ۴ منبع مختلف جمع‌آوری می‌کند. هر کدام از این منبع‌ها وزن مشخصی دارند و نشان‌دهنده اهمیت تخمین احساسات بازار هستند.
معرفی سایت Alternative
فاکتورهای مورد بررسی در وب‌سایت آلترنیتیو متفاوت هستند. این پلتفرم داده‌ها را از ۵ منبع مختلف جمع‌آوری می‌کند که هر کدام دیتاهای روز قبل را نشان می‌دهند. اندیکاتور Fear And Greed که در این وب‌سایت نمایش داده می‌شود، فقط مختص بیت کوین است و در حال حاضر آلت‌کوین‌ها اضافه نشده‌اند. تأثیر فاکتورها در این پلتفرم به‌صورت درصد نمایش داده می‌شوند.
بررسی شاخص ترس و طمع ارز بیت کوین
بر اساس داده‌های سایت “Alternative” در زمان نگارش این مقاله، شاخص ترس و طمع عدد ۵۲ را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده روند خنثی یا Neutral در بازار است. در قسمت “Historical Values” می‌توانید شاخص ترس و طمع دیروز، هفته و ماه گذشته را مشاهده کنید. این شاخص روزی یکبار به‌روزرسانی می‌شود و زمان آپدیت آن را می‌توانید در قسمت “Next Update” مشاهده کنید.
در یک سال گذشته فقط یکبار این شاخص به ۶۰ نزدیک شده است و بیشتر مواقع در حالت ترس و ترس شدید قرار داشته است.
مثالی از کاربرد واقعی شاخص ترس و طمع
در شکل زیر نمودار قیمتی بیت کوین به همراه شاخص ترس و طمع نشان داده شده است. همانطور که در شکل مشخص است هر گاه شاخص ترس و طمع از محدوده ترس ( قرمز) وارد محدوده طمع ( سبز) شده است، بیت کوین رشد زیادی را تجربه کرده است و بالعکس هرگاه شاخص ترس و طمع از محدوده طمع وارد محدوده ترس شده است، بیت کوین ریزش کرده است. همچنین در اغلب موارد کف بازار در زمانی رخ داده است که شاخص ترس و طمع در حالت ترس شدید قرار داشته و مقادیر زیر ۱۰ را تجربه کرده است و سقف بازار در زمانی رخ داده است که شاخص ترس و طمع در حالت طمع شدید قرار داشته و مقادیر بالای ۸۰ را تجربه کرده است. می توان از این الگو ها در شناسایی تغییر روند قیمت بیت کوین در آینده نیز استفاده کرد.
جمع بندی نهایی
در این مقاله از آکادمی تبدیل به پاسخ این سؤال پرداختیم که شاخص ترس و طمع چیست، چگونه کار می‌کند و کار با آن را آموزش دادیم. به‌طورکلی اندیکاتور ترس و طمع یک ابزار کاربردی است که دو احساس قدرتمند انسانی را می‌سنجد. از این شاخص می‌توانید هم برای مقابله این احساسات و هم به‌عنوان یک تأییدیه استفاده کنید. چنانچه مشاهده کردید که اندیکاتور طمع شدید را نشان می‌دهد برای کاهش میزان ریسک می‌توانید اندازه پوزیشن خود را تغییر دهید. در مقابل اگر دیدید که شاخص ترس زیاد است و همه در حال فروش هستند، منتظر تأیید بمانید و در یک فرصت مناسب خرید کنید.
نظر شما درباره شاخص ترس و طمع چیست؟ آیا می‌توان برای تحلیلی بازار کریپتو روی این شاخص حساب کرد؟
خوب بود ممنون