در دنیای محبوب ارزهای دیجیتال، بیت کوین برترین رمز ارز موجود است. اما با توجه به ماهیت نامشهود و نوسانات قیمت، بسیاری تعجب می‌کنند که چرا بیت کوین ارزشمند است؟ برخلاف ارزهای سنتی که توسط دولت‌ها یا فلزات گرانبها مانند طلا حمایت می‌شوند، ارزش بیت کوین از ترکیب منحصر به فردی از فناوری، اقتصاد و ادراک انسانی ناشی می‌شود. در این مقاله به دلایلی می‌پردازیم که چرا این نوآوری دیجیتال، بسیاری از سرمایه گذاران را به خود جلب کرده و همچنان ارزش خود را حفظ کرده است. در ابتدا به توضیحی راجع به بیت کوین می‌پردازیم، سپس در خصوص پول، ارزش ذاتی و… می‌پردازیم و در نهایت این موارد را به هم مرتبط می‌کنیم و متوجه می‌شویم که چرا بیت کوین ارزشمند است.

ویژگی‌های منحصر به فرد بیت کوین

بیت کوین ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

کمیابی و نادر بودن

یکی از ارکان ارزش بیت کوین، کمیاب بودن آن است. برخلاف ارزهای فیات که بانک‌های مرکزی می‌توانند بی‌پایان آن‌ها را چاپ کنند، عرضه بیت‌کوین به ۲۱ میلیون کوین یا واحد محدود شده است. این مقدار محدود که در پروتکل اصلی بیت کوین نوشته شده است، از فلزات گرانبهایی مانند طلا تقلید می‌کند. این مورد باعث می‌شود اعتماد سرمایه گذاران را تقویت کند. همانطور که تقاضا برای بیت کوین افزایش می‌یابد، عرضه محدود آن باعث افزایش قیمت‌ها در طول زمان می‌شود.

تمرکززدایی: قدرتی برای مردم

بیت کوین در یک شبکه غیرمتمرکز عمل می‌کند، به این معنی که هیچ نهاد واحدی آن را کنترل نمی‌کند. تراکنش‌ها توسط یک شبکه توزیع شده از رایانه‌ها در سراسر جهان ایمن و تأیید می‌شوند و نیاز به بانک مرکزی یا واسطه را از بین می‌برند. این مورد به کاربران با ارائه کنترل بیشتر بر امور مالی آنها و تقویت اعتماد به یک سیستم شفاف، قدرت می‌بخشد. همچنین تمرکززدایی، بیت کوین را در برابر سانسور یا دستکاری توسط دولت‌ها یا موسسات مالی مقاوم می‌کند.

امنیت

تراکنش‌های بیت‌کوین با رمزنگاری، شکل پیچیده‌ای از ریاضیات که آنها را عملاً ضد دستکاری می‌کند، ایمن می‌شوند. این سیستم امنیتی قوی وابسته به فناوری بلاک چین است، یک دفتر کل عمومی که هر تراکنش بیت کوین انجام شده را ثبت می‌کند. این دفتر کل توزیع شده صحت و تغییر ناپذیری تراکنش‌ها را تضمین می‌کند و سطح امنیتی بی‌نظیری را با سیستم‌های مالی سنتی ارائه می‌دهد.

نحوه تامین امنیت توسط نودها در شبکه بیت کوین

نودهای بیت کوین مانند یک نیروی امنیتی غیرمتمرکز برای شبکه عمل می‌کنند. در این بخش نحوه مشارکت آنها را خدمت شما بیان می‌کنیم:

تأیید تراکنش‌ها

هر نود یا گره یک کپی کامل از بلاک چین دارد که مانند یک دفتر کل مشترک عمل می‌کند. تراکنش‌ها در شبکه پخش می‌شوند و گره‌ها به طور مستقل آنها را در برابر قوانین تعیین شده تأیید می‌کنند، مانند بررسی اینکه آیا فرستنده بیت کوین کافی دارد یا خیر.

اجرای اجماع

همه گره‌ها در مورد اعتبار تراکنش‌ها و ترتیب اضافه شدن آنها در بلوک‌های جدید توافق دارند. این مکانیزم اجماع، اثبات کار در بیت کوین، از دستکاری ماینرهای منفرد در سیستم جلوگیری می‌کند.

تمرکززدایی

هیچ سرور مرکزی برای کنترل شبکه وجود ندارد. گره‌ها در سراسر جهان پخش شده‌اند و دستکاری در بلاک چین را برای یک نفر دشوار می‌کند. هر چه تعداد گره‌ها بیشتر باشد، به خطر انداختن شبکه سخت‌تر می‌شود. در این خصوص اصطلاحی داریم به نام حمله ۵۱ درصدی که بیان می‌کند که تنها کسی می‌تواند شبکه بیت کوین را هک کند که ۵۱ درصد قدرت پردازش شبکه را داشته باشد که تقریبا امری غیرممکن است.

برای درک بهتر شبکه بیت کوین تصور کنید یک دسته از حسابداران همگی یک کپی از یک صفحه گسترده مالی (بلاک چین) دارند. هر حسابدار (گره) هر ورودی جدید (معامله) را از نظر اعتبار بررسی کرده و اطمینان حاصل می‌کند که همه در مورد ترتیب اضافه شدن ورودی‌ها توافق دارند (اجماع). این سیستم چک و تعادل کل رکورد (بلاک چین) را ایمن نگه می‌دارد.

ذخیره ارزش

پتانسیل بیت کوین به عنوان یک ذخیره ارزش یکی دیگر از عوامل موثر در ارزش آن است. در زمان بی‌ثباتی اقتصادی یا تورم، ارزهای سنتی می‌توانند قدرت خرید خود را از دست بدهند. با این حال، بیت کوین به عنوان پوششی در برابر چنین فرسایشی در نظر گرفته می‌شود. عرضه محدود و ماهیت غیرمتمرکز آن، بیت کوین را به یک پناهگاه امن برای سرمایه گذارانی تبدیل می‌کند که به دنبال حفظ ثروت خود هستند.

در ادامه به برخی مفاهیم مرتبط با دنیای مالی می‌پردازیم که به بیت کوین نیز ارتباط دارد.

ارزش ذاتی چیست؟

در دنیای مالی، ارزش ذاتی یعنی چیزی که خود ارزش، پایه و اساس داشته باشد.  ارزش ذاتی بر چند پایه استوار است:

تمرکز بر اصول اساسی

 ارزش ذاتی عواملی مانند دارایی‌ها، بدهی‌ها، پتانسیل جریان نقدی آتی و سلامت مالی کلی را در نظر می‌گیرد. این مورد تلاشی است برای سنجش ارزش واقعی دارایی بر اساس ویژگی‌های اساسی آن.

متفاوت با قیمت بازار

 از طرف دیگر، قیمت بازار قیمت فعلی است که یک دارایی در آن معامله می‌شود، که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا یا احساسات سرمایه گذار در نوسان باشد. ارزش ذاتی، مستقل از این نوسانات موقت، تخمین عینی‌تری است.

ارزش برای سرمایه گذاران

با مقایسه ارزش ذاتی با قیمت بازار، سرمایه گذاران می‌توانند فرصت‌ها را شناسایی کنند. اگر قیمت بازار کمتر از ارزش ذاتی باشد، ممکن است دارایی کمتر از ارزش گذاری شده و سرمایه گذاری خوبی باشد. 

روش‌های مختلفی برای محاسبه ارزش ذاتی وجود دارد که تجزیه و تحلیل جریان نقدی تخفیف‌یافته یکی از روش‌های رایج است. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که ارزش ذاتی یک تخمین است و بسته به مفروضات مورد استفاده در محاسبات می‌تواند ذهنی باشد. البته این ارزش ذاتی زیرمجموعه‌های بسیاری دارد که خارج از بحث و موضوع این مقاله است.

پول چیست؟

بعد از توضیح راجع به ارزش ذاتی، به توضیح پول می‌پردازیم. این مورد را در نظر داشته باشید پول یا چیزی مانند بیت کوین طبق توافقی ارزشمند شده‌اند، یعنی مردم به این توافق رسیده‌اند که پول، دلار و… ارزشمند است و می‌توانند از آن استفاده کنند. حال اگر بخواهیم اینطور نباشد باید تمام مردم جهان را در این خصوص متقاعد کنیم که امری تقریبا غیرممکن است.

اگر بخواهیم تعریفی از پول داشته باشیم، پول اساساً سیستمی است که ما از آن برای تبادل آسان کالاها و خدمات استفاده می‌کنیم. قبل از پول، مردم مبادله داشتند و مستقیماً یک کالا را با کالای دیگری مبادله می‌کردند. این مورد ناخوشایند بود زیرا باید کسی را پیدا می‌کردید که آنچه را که داشتید می‌خواست و آنچه را که نیاز داشتید داشت. پول این مشکل را با عمل به عنوان یک واسطه حل می‌کند.

هر چیزی می‌تواند پول باشد تا زمانی که عموم مردم آن را پذیرفته باشند. از لحاظ تاریخی، مردم از صدف، نمک و حتی سیگار به عنوان پول استفاده می‌کردند. امروزه، بیشتر کشورها از پول فیات استفاده می‌کنند، پولی که توسط دولت صادر می‌شود و خود ارزش ذاتی ندارد اما ارزشمند است زیرا همه موافق استفاده از آن هستند. پول سه کارکرد کلیدی دارد: وسیله مبادله، واحد حساب و ذخیره ارزش. این موارد به ما این امکان را می‌دهد که به راحتی چیزهایی را بخریم و بفروشیم، قیمت کالاهای مختلف را مقایسه کنیم و درآمد خود را برای استفاده در آینده ذخیره کنیم.

پول کاغذی یا ارز فیات چیست؟

پول کاغذی نوع خاصی از ارز است که به صورت فیزیکی روی کاغذ (یا گاهی اوقات پلیمر) چاپ می‌شود. این مورد یک شکل رایج است که پول فیات به خود می‌گیرد، اما آنها دقیقاً یکسان نیستند. در اینجا تفکیکی از این موارد را بیان می‌کنیم:

پول کاغذی

 به صورتحساب‌ها و یادداشت‌های فیزیکی که برای تراکنش‌های روزمره استفاده می‌کنید، اشاره دارد که یک راه راحت برای حمل و مبادله ارز فیات است.

پول فیات

این مورد یک اصطلاح گسترده‌تر برای ارز صادر شده توسط دولت است که توسط کالای فیزیکی مانند طلا پشتیبانی نمی‌شود. ارزش آن ناشی از تضمین دولت و اعتماد مردم به آن به عنوان وسیله مبادله است. بنابراین، پول کاغذی راهی است که می‌توانید ارز فیات را نگه دارید و از آن استفاده کنید، اما همه پول‌های فیات مبتنی بر کاغذ نیستند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نیز می‌توانند پول واقعی باشند.

پشتوانه پول چیست؟

اکثر پول‌های امروزی توسط هیچ چیز فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمی‌شوند. گاها پول‌ها از طریق طلا پشتیبانی می‌شدند. هم اکنون ارزش پول فیات از دولت صادرکننده و اعتماد مردم به آن دولت ناشی می‌شود.

همانطور که گفتیم در گذشته، برخی ارزها توسط کالاهایی مانند طلا حمایت می‌شدند. این بدان معناست که می‌توانستید پول کاغذی خود را با مقدار مشخصی طلا مبادله کنید. با این حال، اکثر کشورها این سیستم را در قرن بیستم رها کردند.

در این بخش به تفکیک پشتوانه انواع مختلف پول می‌پردازیم:

پول فیات

توسط هیچ کالای فیزیکی، بلکه با اعتبار و اعتقاد دولت صادرکننده پشتیبانی می‌شود. (به عنوان مثال دلار آمریکا، یورو و…)

پول کالا یا کومودیتی

 ارزش ذاتی دارد زیرا از یک کالای با ارزش مانند طلا یا نقره ساخته شده است. (به عنوان مثال سکه‌های طلا که در طول تاریخ استفاده می‌شد).

پول نماینده

نشان دهنده مقدار مشخصی از شکل دیگری از پول است که اغلب برای دارایی پایه قابل بازخرید است. (به عنوان مثال یک گواهی نقره در ایالات متحده که می‌تواند با نقره واقعی مبادله شود).

در بخش بعدی به پشتوانه بیت کوین می‌پردازیم.

پشتوانه بیت کوین چیست؟

بر خلاف ارزهای فیات سنتی، بیت کوین توسط هیچ دارایی فیزیکی یا دولتی پشتیبانی نمی‌شود و ارزش متفاوت خود را دارد. نکته کلیدی اینجاست:

بدون پشتوانه ابزارهای سنتی

بیت کوین از حمایت بانک مرکزی یا ذخیره طلا برخوردار نیست، که مکانیزم‌های پشتوانه معمولی برای ارزها هستند.

عوامل موثر در ارزش بیت کوین

با این که در این خصوص در قسمت بالا به طور کلی توضیح دادیم ولی به صورت خلاصه می‌توان گفت عوامل موثر در ارزش بیت کوین به صورت زیر است:

کمیابی

عرضه محدود بیت کوین با سقف ۲۱ میلیون واحد وجود دارد. این کمبود می‌تواند بر ارزش آن تأثیر بگذارد، مانند ارزشی که فلزات گرانبهای کمیاب دارند.

امنیت شبکه

شبکه غیرمتمرکز رایانه‌هایی که نرم افزار بیت کوین را اجرا می‌کنند، تراکنش‌ها را تأیید کرده و سیستم را ایمن می‌کند. قدرت این شبکه به اعتماد به بیت کوین نیز کمک می‌کند.

پذیرش و تقاضا

با استفاده و پذیرش بیشتر افراد از بیت کوین، ارزش آن به دلیل تقاضای بیشتر افزایش می یابد.

 درک ارزش

بحث در مورد ارزش ذاتی

برخی معتقدند بیت کوین فاقد ارزش ذاتی است زیرا به دارایی فیزیکی وابسته نیست. با این حال، دیگران خواص آن را مانند کمبود و تقسیم پذیری را ارزشمند می‌دانند.

ارزش بازار در مقابل ارزش ذاتی

ارزش بیت کوین بر اساس عرضه و تقاضا در بازار در نوسان است که ممکن است همیشه ارزش ذاتی درک شده آن را منعکس نکند.

در اصل، ارزش بیت کوین به عواملی مانند کمبود، امنیت و پذیرش کاربر متکی است نه پشتوانه سنتی دارایی‌های فیزیکی یا تضمین‌های دولتی.

بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات

در این بخش بیت کوین را با ارزهای فیات به طور کامل مقایسه می‌کنیم:

مرجع صدور

بیت کوین

شبکه غیرمتمرکز کامپیوترها. هیچ نهاد واحدی صدور آن را کنترل نمی‌کند ولی به صورتی برنامه ریزی شده است که تنها ۲۱ میلیون واحد صادر شود.

فیات

دولت‌ها یا بانک‌های مرکزی صدور و عرضه را کنترل می‌کنند.

پشتیبانی

بیت کوین

از هیچ دارایی فیزیکی مانند طلا یا ضمانت‌های دولتی پشتیبانی نمی‌شود. به کمبود و امنیت شبکه متکی است.

پول فیات

 در اکثر موارد توسط دارایی‌های فیزیکی پشتیبانی نمی‌شود. ارزش از تضمین دولت و اعتماد مردم ناشی می‌شود.

ثبات

بیت کوین

به دلیل نوسانات قیمت بالا و عرضه و تقاضا شناخته شده است.

فیات

به طور کلی پایدارتر از بیت کوین است، اما می‌تواند در طول زمان تورم را تجربه کند.

مقررات

بیت کوین

مقررات ارز دیجیتال  مانند بیت کوین هنوز در حال تغییر هستند. ممکن است بسته به کشور متفاوت باشد.

فیات

به شدت توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی تنظیم می‌شود.

امنیت

بیت کوین

توسط شبکه غیرمتمرکز کامپیوترها با استفاده از رمزنگاری ایمن شده است.

فیات 

متکی به اقدامات دولت برای جلوگیری از جعل و تضمین امنیت است.

موارد استفاده

 بیت کوین

در درجه اول به عنوان یک سرمایه گذاری یا ذخیره ارزش استفاده می‌شود. می‌تواند برای برخی از معاملات آنلاین استفاده شود اما به طور گسترده توسط بازرگانان پذیرفته نشده است.

پول فیات

 وسیله مبادله اولیه برای معاملات روزمره و مورد قبول اکثر مشاغل و موسسات است.

انتخاب بین آنها بستگی به اهداف شما دارد. اگر می‌خواهید یک مورد پایدار و بدون تغییر البته با احتمال تورم برای معاملات روزمره داشته باشید، پول فیات گزینه بهتری است و اگر به دنبال یک سرمایه گذاری با رشد بالقوه با ویژگی‌های منحصر به فرد هستید، بیت کوین می‌تواند یک گزینه مناسب باشد.

با تمام این اوصاف بیت کوین ویژگی‌های خاصی را داراست و تمام مواردی که نیاز بود را خدمت شما عزیزان بیان کردیم. همچنین این ارز دیجیتال تا تاریخ ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ تقریبا ارزش بازاری معادل ۱.۳ تریلیون دلار را دارد که عدد قابل توجهی است. حال اینکه در این ارز دیجیتال محبوب سرمایه‌گذاری کنید یا خیر تصمیم با خود شما بزرگواران است.

نگاهی اجمالی به آینده بیت کوین

در حالی که بیت کوین هنوز به اندازه ارزهای سنتی پذیرفته نشده است ولی به طور فزاینده‌ای به عنوان یک وسیله مبادله مورد استفاده قرار می‌گیرد. تجار آنلاین و برخی فروشگاه‌های فیزیکی اکنون پرداخت‌های بیت‌کوین را می‌پذیرند و جایگزینی سریع‌تر و ارزان‌تر برای روش‌های سنتی ارائه می‌کنند. با افزایش پذیرش آن، ارزش بیت کوین به عنوان یک ارز قابل استفاده تقویت می‌شود. علاوه بر مواردی که گفتیم، یکی دیگر از کاربردهای این ارز دیجیتال، انتقال ارزش و پول با کارمزدهای پایین‌تری نسبت به ارزهای فیات و انتقال بین المللی است.

ارزش ذاتی در مقابل ادراک بازار

با این حال، ارزش پیشنهادی بیت کوین خالی از پیچیدگی نیست. برخلاف ارزهای سنتی که توسط دارایی‌های فیزیکی یا قدرت یک دولت پشتیبانی می‌شوند، ارزش بیت‌کوین اساساً از درک بازار و سودمندی ذاتی آن ناشی می‌شود. برخی استدلال می‌کنند که بیت کوین فاقد ارزش ذاتی است اما کاربرد آن به عنوان یک ذخیره امن و غیرمتمرکز ارزش و وسیله مبادله غیرقابل انکار است.

درک پتانسیل آینده بیت کوین نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. همانطور که موسسات و افراد بیشتری از ارز دیجیتال استقبال می‌کنند، تقاضا برای بیت کوین می‌تواند افزایش یابد و ارزش آن حتی بالاتر رود. این پیشگویی خود تحقق بخش جنبه روانی ارزش بیت کوین را برجسته می‌کند.