چکیده

لیکوئید ری‌استیکینگ (Liquid Restaking) یکی از نوآوری‌های پرطرفدار در حوزه دیفای (DeFi) است که به سرمایه‌گذاران و فعالان صرافی ارز دیجیتال کمک می‌کند تا دارایی‌های استیک‌ شده خود را به توکن‌های قابل نقدشوندگی به نام توکن‌ های LRT تبدیل کنند. این توکن‌ها قابلیت استفاده در چندین پروتکل بلاک چینی را دارند و در حالی که نقدشوندگی سرمایه حفظ می‌شود، کارایی سرمایه نیز به حداکثر می‌رسد. این رویکرد به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون قفل کردن سرمایه، از مزایای استیکینگ بهره‌مند شده و همزمان دارایی‌های خود را در پروتکل‌های دیگر به کار بگیرند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این مفهوم، مزایا و ریسک‌های آن خواهیم پرداخت.

لیکوئید ری استیکینگ (Liquid Restaking) چیست؟

لیکوئید ری ‌استیکینگ (Liquid Restaking) یک نسخه پیشرفته از استیکینگ است که بر اساس اصول سیستم اثبات سهام (PoS) توسعه یافته است. در سیستم PoS سنتی، ولیدیتورها (validators) با استیکینگ ارزهای دیجیتال خود به‌عنوان وثیقه، شبکه بلاک چین را امن می‌کنند. در ازای این فعالیت، پاداش‌هایی متناسب با مقدار دارایی استیک‌شده دریافت می‌کنند. اما در رویکرد لیکوئید ری‌استیکینگ، لایه‌ای جدید به عملکرد این سیستم افزوده می‌شود که امکان استفاده مجدد از دارایی‌های استیک‌شده یا به‌اصطلاح “ری‌ استیک” کردن آن‌ها برای تامین امنیت پروتکل‌های بلاک چینی دیگر را فراهم می‌کند.

پلتفرم‌هایی مانند EigenLayer نقش مهمی در محبوبیت مفهوم لیکوئید ری ‌استیکینگ ایفا کرده‌اند. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد تا اتریوم استیک‌شده خود (ETH) را از پروتکل‌های لیکوئید دریافت کرده و مجدداً برای پشتیبانی از سرویس‌های فعال تایید شده (AVS) به‌کار بگیرند. این سرویس‌ها شامل راه‌حل‌های مقیاس ‌پذیری اتریوم یا اوراکل‌ ها می‌شوند که برای ارائه امنیت اضافی نیاز دارند اما توانایی ایجاد مجموعه ولیدیتورهای مستقل را ندارند.

یکی از مزایای کلیدی لیکوئید ری ‌استیکینگ این است که باعث افزایش کارایی سرمایه می‌شود. در روش سنتی، دارایی‌های استیک ‌شده برای مدتی قفل می‌مانند و قابلیت استفاده در فعالیت‌های دیگر را ندارند. اما با معرفی توکن‌های لیکوئید ری‌استیکینگ (LRT)، سرمایه‌گذاران می‌توانند دارایی‌های استیک‌ شده خود را در پروتکل‌های دیگر به کار بگیرند، در حالی که همزمان به کسب پاداش‌های استیکینگ ادامه می‌دهند. با وجود مزایای بسیار این رویکرد، ریسک‌هایی نیز وجود دارد؛ مانند خطرات امنیتی بالقوه ناشی از چندین لایه تعامل میان پروتکل‌ها که ممکن است بر پایداری کل سیستم تاثیر بگذارد.

لیکوئید ری استیکینگ چگونه کار می‌کند؟

لیکوئید ری‌استیکینگ (Liquid Restaking) با استفاده از فرآیندی به نام ری‌هیوپوتیکیشن (Rehypothecation) عمل می‌کند، که به معنای استفاده از همان وثیقه برای پشتیبانی از فعالیت‌های مالی مختلف است. در زمینه لیکوئید ری‌استیکینگ، این موضوع بدان معناست که دارایی‌های استیک‌ شده یا نمایندگان نقد شونده آن‌ها (مانند توکن‌های استیک‌شده)، می‌توانند مجدداً برای تامین امنیت چندین پروتکل بلاک چینی استفاده شوند. این امر به کاربران اجازه می‌دهد تا از یک دارایی واحد برای چندین هدف استفاده کنند و در عین حال همچنان نقدینگی خود را حفظ کنند.

برای مثال، اگر اتریوم خود را استیک کرده و در ازای آن یک توکن استیک ‌شده لیکوئید (LST) مانند stETH از پلتفرمی مثل Lido دریافت کرده باشید، می‌توانید آن LST را روی پلتفرمی مانند EigenLayer مجدداً استیک کنید و یک توکن لیکوئید ری‌استیکینگ (LRT) دریافت کنید. این توکن LRT به شما امکان می‌دهد تا دارایی خود را در پروتکل‌های اضافی استیک کرده یا در پلتفرم‌های دیفای معامله کنید. این رویکرد اجازه می‌دهد تا دارایی‌های شما همزمان هم به‌عنوان وثیقه در یک پروتکل اولیه و هم برای تامین امنیت پروتکل‌های دیگر به کار گرفته شود.

استفاده از لیکوئید ری ‌استیکینگ باعث افزایش کارایی سرمایه می‌شود، زیرا دارایی‌های استیک‌شده به‌جای قفل ماندن و بلا استفاده شدن، می‌توانند در فعالیت‌های دیگر به کار گرفته شوند. این سیستم باعث بهینه‌ سازی استفاده از دارایی‌ها شده و امکان ایجاد نقدشوندگی بیشتر را فراهم می‌کند. با این حال، این فرآیند با خطرات خاصی نیز همراه است، از جمله پیچیدگی تعامل بین پروتکل‌های مختلف و احتمال ایجاد ریسک‌های امنیتی که ممکن است بر عملکرد کل سیستم تاثیر بگذارد.

مزایای لیکوئید ری‌ استیکینگ

1. بازدهی بالاتر: یکی از مهم‌ترین مزایای لیکوئید ری ‌استیکینگ، امکان کسب پاداش‌های اضافی از منابع مختلف است. با ری‌استیک کردن دارایی‌های استیک‌شده، سرمایه‌گذاران می‌توانند از چندین پروتکل پاداش دریافت کنند، که این اثر ترکیبی می‌تواند سودآوری استیکینگ را به طور چشمگیری افزایش دهد. این ویژگی برای کاربران فعال در دیفای بسیار جذاب است، زیرا می‌توانند از منابع متعدد سود ببرند.
2. افزایش نقدینگی: لیکوئید ری ‌استیکینگ به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های استیک ‌شده خود را فعال نگه دارند و در بازارهای مالی استفاده کنند، به جای اینکه سرمایه‌های خود را قفل کنند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران دیگر مجبور نیستند بین استیک کردن و حفظ نقدینگی یکی را انتخاب کنند و می‌توانند از هر دو بهره‌مند شوند.

1. حمایت از پروژه‌های نوظهور: با این روش، پروتکل‌های کوچک‌تر بلاک چین می‌توانند از امنیت شبکه‌های بزرگ‌تر بهره‌مند شوند، بدون نیاز به ایجاد مجموعه ولیدیتورهای مستقل. این امر به رشد و توسعه پروژه‌های جدید کمک می‌کند و به اکوسیستم بلاک چین تنوع و پویایی بیشتری می‌بخشد.

معایب لیکوئید ری ‌استیکینگ

1. ریسک سیستماتیک: یکی از ریسک‌های اصلی لیکوئید ری ‌استیکینگ، ری‌هیوپوتیکیشن دارایی‌ها است. در صورت شکست یک سیستم، ممکن است اثرات زنجیره‌ای بر روی سایر پروتکل‌هایی که از همان دارایی‌ها برای امنیت استفاده کرده‌اند، ایجاد شود. به بیان دیگر، شکست یک پروتکل می‌تواند منجر به زیان‌های گسترده در پلتفرم‌های مختلف شود که از همان دارایی‌ها بهره می‌برند.
2. پیچیدگی بیشتر: لیکوئید ری ‌استیکینگ فرآیند استیکینگ را پیچیده‌تر می‌کند و ممکن است برای کاربران عادی که با فرآیندهای دیفای آشنایی کافی ندارند، چالش‌ برانگیز باشد. این افزایش پیچیدگی می‌تواند مانعی برای ورود کاربران جدید به این حوزه باشد و نیاز به دانش و مهارت‌های بیشتر برای مدیریت صحیح دارایی‌ها را افزایش می‌دهد.

بزرگ‌ترین رویداد ارز دیجیتال ایران با شرکت در این رویداد و دعوت از دوستان خود می‌توانید بدون قرعه‌کشی BMW X3 برنده شوید.

شرکت در رویداد

آشنایی با توکن‌های لیکوئید ری‌ استیکینگ

توکن‌های لیکوئید ری ‌استیکینگ (LRT) نقشی اساسی در اکوسیستم دیفای ایفا می‌کنند و به‌عنوان نمایندگان دیجیتال دارایی‌های استیک‌ شده عمل می‌کنند. هنگامی که کاربر توکن‌های استیکینگ لیکوئید (LST) خود را در یک پلتفرم ری ‌استیکینگ واریز می‌کند، در ازای آن توکن‌های LRT دریافت می‌کند. این توکن‌ها نه تنها نماینده دارایی‌های استیک ‌شده هستند، بلکه امکان استفاده از آن‌ها در پروتکل‌های دیگر را نیز فراهم می‌کنند. به‌عبارت دیگر، توکن‌های LRT به کاربران این امکان را می‌دهند تا با همان دارایی‌ها به تامین امنیت پروتکل‌های دیگر کمک کرده و به کسب پاداش بپردازند.

یکی از ویژگی‌های کلیدی توکن‌های LRT، استفاده چند منظوره آن‌ها در دیفای است. این توکن‌ها علاوه بر اینکه به‌عنوان مکانیزم امنیتی برای پروتکل‌های بلاک چینی به کار گرفته می‌شوند، قابل معامله، فروش و قرض ‌دادن نیز هستند. این ویژگی‌ها به سرمایه‌گذاران این کمک می‌کند تا توکن‌های LRT خود را در بازارهای دیفای به‌کار بگیرند و بازدهی اضافی کسب کنند.

بررسی تفاوت‌های لیکوئید استیکینگ و لیکوئید ری استیکینگ

لیکوئید استیکینگ و لیکوئید ری ‌استیکینگ هر دو به کاربران امکان می‌دهند تا از مزایای استیکینگ بهره‌مند شوند، اما تفاوت‌های کلیدی بین این دو مفهوم وجود دارد. لیکوئید استیکینگ به کاربران این قابلیت را ارائه می‌دهد که دارایی‌های استیک‌ شده خود را توکنیزه کرده و به‌صورت لیکوئید نگه دارند، به‌طوری‌که بتوانند در عین استیک کردن، نقدینگی خود را حفظ کنند. این توکن‌های نقدشونده، مانند stETH از Lido، نمایانگر دارایی‌های استیک‌ شده هستند و می‌توانند در پروتکل‌های دیفای معامله یا استفاده شوند. به این ترتیب، کاربران هم از مزایای استیکینگ و هم از نقدینگی دارایی‌ها بهره‌مند می‌شوند.

در مقابل، لیکوئید ری ‌استیکینگ فراتر از مفهوم لیکوئید استیکینگ می‌رود و امکان استفاده مجدد از دارایی‌های توکنیزه ‌شده برای استیک کردن در پروتکل‌های مختلف را فراهم می‌کند. این رویکرد به کاربران اجازه می‌دهد تا همان دارایی‌های استیک ‌شده را مجدداً در چندین پروتکل به کار بگیرند و از هرکدام پاداش‌های جداگانه دریافت کنند. به‌عنوان مثال، کاربری که توکن stETH دارد، می‌تواند آن را روی پلتفرم‌هایی مانند EigenLayer ری‌استیک کند و توکن LRT دریافت کند که قابل استفاده در پروتکل‌های دیگر یا معامله در دیفای است. این فرآیند باعث افزایش بازدهی سرمایه و بهره‌برداری بیشتر از دارایی‌ها می‌شود.

برای مبتدیان در دنیای دیفای، لیکوئید استیکینگ می‌تواند گزینه‌ای ساده‌تر و قابل فهم‌تر باشد، چراکه تنها نیاز به استیک کردن دارایی‌ها و دریافت توکن نقدشونده دارد. این روش به آن‌ها امکان می‌دهد تا بدون پیچیدگی‌های بیشتر از نقدینگی خود استفاده کنند. از سوی دیگر، لیکوئید ری ‌استیکینگ بیشتر مناسب معامله‌گران و کاربران حرفه‌ای است که با هدف کسب سود بیشتر و با آگاهی از ریسک‌های مرتبط، از دارایی‌های خود در چندین پروتکل مختلف استفاده می‌کنند. این روش اگرچه بازدهی بیشتری دارد، اما پیچیدگی بیشتری نیز به همراه دارد.

معرفی چند پلتفرم مطرح در حوزه ری‌استیکینگ

ری‌استیکینگ به‌عنوان یک مفهوم نوآورانه به شمار می‌رود و پلتفرم‌های پیشرو در این حوزه هر کدام با رویکردهای مختلفی، به بهینه‌سازی استفاده از دارایی‌های استیک‌شده و افزایش نقدینگی کمک می‌کنند. در ادامه به بررسی چند نمونه از این پلتفرم‌ها می‌پردازیم:

• ایگن لیر (EigenLayer): ایگن لیر یکی از پلتفرم‌های کلیدی ری‌استیکینگ در اکوسیستم اتریوم است که از توکن‌های مختلف لیکوئید استیکینگ مانند stETH Lido، cbETH، و wbETH  پشتیبانی می‌کند. این پلتفرم به کاربران کمک می‌کند تا دارایی‌های استیک ‌شده خود را برای امنیت پروتکل‌های دیگر به کار ببرند و از این طریق سود بیشتری به‌دست آورند.
• پندل فایننس (Pendle Finance): پندل فایننس از ایده توکنیزه‌سازی برای کاربران بهره می‌برد و از قابلیت ری‌استیکینگ برای افزایش بازدهی استفاده می‌کند. کاربران در این پلتفرم می‌توانند اتر خود را استیک کنند و توکن eETH به‌دست آورند. سپس می‌توانند این توکن را در EigenLayer ری‌استیک کرده و بازده بیشتری از دارایی‌های خود دریافت کنند.
• رنزو پروتکل (Renzo Protocol): رنزو به کاربران کمک می‌کند تا به‌طور استراتژیک فرآیند ری ‌استیکینگ خود را مدیریت کنند. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد که توکن‌های استیک‌شده خود را به ezETH تبدیل کنند و با این توکن‌های جدید، از فرآیند ری‌استیکینگ به بهترین نحو بهره‌مند شوند.
• پیکاسو (Picasso): پیکاسو پروژه‌ای است که هدف آن پیاده‌سازی مفهوم ری ‌استیکینگ در بلاک چین سولانا (SOL) است. این پلتفرم قصد دارد از توکن‌های لیکوئید استیکینگ مانند mSOL و jitoSOL استفاده کند و همچنین از نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز سولانا برای بهبود بهره‌وری دارایی‌های استیک‌شده بهره گیرد.
• اترفای (etherFi): اترفای پروتکل غیرمتمرکزی برای استیکینگ اتریوم است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا کنترل کلیدهای خصوصی خود را در هنگام استیکینگ حفظ کنند. این پروتکل همچنین خدمات نود (Node) را به‌صورت غیرمتمرکز ارائه می‌دهد و باعث افزایش انعطاف‌پذیری و امنیت شبکه اتریوم می‌شود.

جمع‌بندی

لیکوئید ری‌ استیکینگ به‌عنوان یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین مفاهیم در دنیای دیفای، باعث می‌شود تا کاربران، دارایی‌های استیک ‌شده خود را به‌ طور همزمان در چندین پروتکل به کار بگیرند و از مزایای بیشتری بهره‌مند شوند. این رویکرد با توکنیزه کردن دارایی‌ها و ایجاد توکن‌های LRT، کارایی سرمایه را به حداکثر می‌رساند و فرصت‌های جدیدی را برای افزایش بازدهی و حفظ نقدینگی ایجاد می‌کند. با وجود تمام مزایا، آگاهی از ریسک‌ها و پیچیدگی‌های این فرآیند برای کاربران امری ضروری است.

سوالات متداول

لیکوئید ری ‌استیکینگ چیست؟ لیکوئید ری‌استیکینگ فرآیندی است که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های استیک‌شده خود را مجدداً در چندین پروتکل به کار بگیرند و از چندین منبع پاداش کسب کنند.

توکن‌های LRT چه نقشی دارند؟ توکن‌های LRT نماینده دارایی‌های استیک‌شده کاربران هستند و می‌توانند برای تامین امنیت پروتکل‌های مختلف یا معامله در بازارهای دیفای استفاده شوند.

تفاوت لیکوئید استیکینگ و لیکوئید ری‌ استیکینگ چیست؟ در لیکوئید استیکینگ، دارایی‌ها تنها توکنیزه می‌شوند تا نقدینگی حفظ شود، اما در لیکوئید ری ‌استیکینگ این دارایی‌ها به‌طور مجدد در پروتکل‌های دیگر استفاده می‌شوند.

آیا ری ‌استیکینگ ریسک دارد؟ بله، ری ‌استیکینگ با ریسک‌هایی مانند پیچیدگی بیشتر و احتمال بروز خطرات سیستماتیک در صورت شکست یکی از پروتکل‌ها همراه است.