بیت کوین در چه سالی به وجود آمد؟
مبتدی
چکیده
پیدایش بیت کوین در سال ۲۰۰۹ و در پاسخ به بیاعتمادی نسبت به سیستم مالی سنتی و بانکها رقم خورد. ایده آن در سال ۲۰۰۸ با انتشار وایت پیپر ساتوشی ناکاموتو مطرح شد و با استخراج اولین بلاک در ژانویه ۲۰۰۹ بهطور رسمی انتشار یافت. از آن زمان تا امروز، بیت کوین مسیر پرفرازونشیبی را طی کرده و به نماد استقلال مالی و فناوری غیرمتمرکز تبدیل شده است. پیدایش این ارز مستقل نقطه عطفی در تاریخ پول بود که با گذشت زمان، تاثیرش بر اقتصاد جهانی عمیقتر و گستردهتر شد.
زمینههای پیدایش بیت کوین
اولین و مشهورترین ارز دیجیتال جهان، انقلابی در نظام مالی سنتی ایجاد کرد. اما این سوال اساسی مطرح است: BTC دقیقا در چه سالی به وجود آمد و چگونه شکل گرفت؟ برای پاسخ به این پرسش، باید نگاهی به پیشزمینههای اقتصادی، اجتماعی و فناورانهای بیندازیم که منجر به پیدایش بیت کوین شد.
زمینههای اقتصادی
پیش از آن که BTC در سال ۲۰۰۹ متولد شود، جهان در یکی از بزرگترین بحرانهای اقتصادی قرن قرار داشت. بحران مالی سال ۲۰۰۸ که از بازار وامهای رهنی ایالات متحده آغاز شد، بهسرعت به یک رکود جهانی تبدیل گشت.
فروپاشی بانکهای بزرگ، کاهش اعتماد عمومی به سیستمهای بانکی و دخالت گسترده دولتها در بازارهای مالی، ساختار سنتی اقتصاد جهانی را به چالش میکشید. بهمرور مشخص شد که این ساختار بهشدت به نفع قدرتهای مرکزی و بانکهای بزرگ است.
در چنین شرایطی، نیاز به یک سیستم پولی مستقل، غیرمتمرکز و مقاوم در برابر سانسور و مداخله دولتی، بیش از هر زمان دیگری احساس میشد. این زمینههای اقتصادی و اجتماعی، بستری مناسب برای تولد یک فناوری انقلابی و پیدایش بیت کوین فراهم کردند.
زمینههای فناورانه
از نظر فناورانه نیز دنیا آماده پذیرش یک ارز دیجیتال بود. اینترنت به بلوغ رسیده بود، رمزنگاری (Cryptography) پیشرفتهای چشمگیری داشت و تکنولوژیهایی مانند امضای دیجیتال، اثبات کار (Proof of Work) و شبکههای همتا به همتا (P2P) دیگر مفاهیمی ناشناخته نبودند. تلاشهای قبلی برای ساخت ارز دیجیتال مانند eCash و Bit Gold گرچه موفق نبودند، اما تجربیات ارزشمندی به همراه داشتند که درنهایت در تاریخچه بیت کوین تاثیرگذار بودند.
اولین نشانهها از بیت کوین و انگیزه پشت آن
اولین نشانههای ظهور BTC، در اواخر سال ۲۰۰۸ و با انتشار یک وایت پیپر توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» ظاهر شد. در این مقاله، ساتوشی یک سیستم پولی الکترونیکی را معرفی کرد تا کاربران بتوانند بدون واسطه بانک یا نهاد مرکزی، پول را مستقیما به یکدیگر منتقل کنند. انگیزه اصلی پشت ایجاد بیت کوین، حذف اعتماد اجباری به واسطهها و ایجاد یک سیستم مالی شفاف، غیرمتمرکز و مقاوم در برابر تورم و دستکاری قدرتهای بزرگ بود.
خالق بیت کوین کیست؟
یکی از رازآلودترین جنبهها در تاریخچه بیت کوین، خالق ناشناس آن است. این ارز دیجیتال توسط فرد یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو طراحی و معرفی شد. ساتوشی برای نخستین بار در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ با انتشار یک مقاله (وایت پیپر) با عنوان «بیتکوین: یک سیستم پول نقد الکترونیکی همتا به همتا» در یک لیست ایمیلی مرتبط با رمزنگاری، پا به عرصه گذاشت.
هویت واقعی ساتوشی تاکنون ناشناخته باقی مانده است؛ برخی معتقدند او یک فرد ژاپنی است، برخی دیگر او را یک تیم متشکل از برنامهنویسان و متخصصان رمزنگاری میدانند. حتی نامهایی مانند نیک سابو، هال فینی و کریگ رایت در حد گمانهزنی با او مرتبط شدهاند، اما هیچکدام با مدارک قطعی ثابت نشدهاند.
ساتوشی ناکاموتو نهتنها وایتپیپر بیت کوین را نوشت، بلکه در اجرای اولیه نرمافزار و استخراج اولین بلاک آن (Genesis Block) در ژانویه ۲۰۰۹ نیز نقشی کلیدی داشت. او با ارسال پیامها و مشارکت در گفتوگوهای فنی، جامعه اولیه توسعهدهندگان BTC را شکل داد. جالبتر اینکه ساتوشی در سال ۲۰۱۰ بهتدریج از پروژه کنارهگیری کرد. آخرین پیام عمومی او مربوط به سال ۲۰۱۱ است. از آن زمان تاکنون، هیچ نشانهای مستند از او وجود نداشته است.
وایت پیپر بیت کوین
وایت پیپر بیت کوین، نقطه آغاز رسمی این ارز دیجیتال بهشمار میرود. این مقاله ۹ صفحهای، طرح کلی و بنیادین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز را ارائه میداد. بهطوریکه بدون نیاز به نهادهای مالی یا واسطهها، بتواند تراکنشهای امن و مستقیم را بین کاربران ممکن سازد. ساتوشی در این وایت پیپر، مشکلات سیستم مالی سنتی از جمله اتکای بیش از حد به اعتماد به واسطهها، هزینههای بالای تراکنش، امکان تقلب و برگشتپذیری پرداختها را مطرح کرد.
یکی از مفاهیم کلیدی معرفیشده در وایت پیپر، استفاده از اثبات کار (Proof of Work) برای حل مسئله «دو بار خرج کردن» بود. ساختار زنجیرهای بلاکها (Blockchain)، امضای دیجیتال، شبکههای همتا به همتا (P2P) و پاداش برای استخراجکنندگان (ماینرها) از دیگر بخشهای مهم این سند هستند. وایت پیپر بیت کوین نهتنها بنیان فنی بیت کوین را مشخص کرد، بلکه طرز فکر جدیدی درباره پول، مالکیت و اعتماد ارائه داد. این سند از آن زمان تاکنون بهعنوان مرجع اصلی فهم ساختار و فلسفه BTC شناخته میشود.
اولین بلاک و تولد رسمی بیت کوین
اگرچه ایده BTC در وایت پیپر آن در اکتبر ۲۰۰۸ مطرح شد، اما تولد واقعی آن با استخراج اولین بلاک رقم خورد. این بلاک که به آن «Genesis Block» یا بلاک صفر گفته میشود، در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو استخراج شد و آغاز رسمی شبکه بیت کوین را رقم زد.
نکته جالب توجه این بلاک، پیامی است که ساتوشی در آن جای داد: «تایمز ۳ ژانویه ۲۰۰۹ – وزیر دارایی در آستانه ارائه دومین بسته نجات برای بانکها»
این پیام نهتنها تاریخ دقیق استخراج بلاک را مستند کرد، بلکه بیانیه سیاسی نیز بهشمار میرفت. ساتوشی با اشاره به ناتوانی سیستم مالی سنتی و نیاز به حمایتهای مکرر از بانکها، انگیزه خود از خلق BTC را آشکار ساخت؛ ایجاد سیستمی مستقل از دولتها و نهادهای مالی که کنترل پول را به دست مردم بازمیگرداند.
این بلاک برخلاف بلاکهای بعدی، شامل هیچ تراکنشی از فرستنده به گیرنده نیست و بهعنوان نقطه آغاز بلاک چین شناخته میشود. پس از آن، بلاکهای بعدی یکییکی استخراج شدند و شبکه بهتدریج فعال شد. استخراج بلاک صفر، لحظهای نمادین در تاریخچه بیت کوین است، چرا که آغاز یک فناوری نوین را نشان میدهد.
آغاز معاملات در تاریخچه بیت کوین
پس از استخراج بلاک صفر و شروع به کار شبکه BTC در ژانویه ۲۰۰۹، بهتدریج اولین کاربران و توسعهدهندگان به پروژه پیوستند. هال فینی (Hal Finney)، یکی از پیشگامان حوزه رمزنگاری، از نخستین افرادی بود که نرمافزار بیت کوین را نصب کرد و با ساتوشی ناکاموتو در استخراج و آزمایش شبکه همکاری داشت. جالب است بدانیم که اولین تراکنش بیت کوینی در تاریخ ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹ بین ساتوشی و هال فینی انجام شد که طی آن ۱۰ بیت کوین انتقال یافت.
با گذشت زمان و افزایش آگاهی عمومی نسبت به BTC، افراد بیشتری شروع به استخراج، خرید و استفاده از این ارز دیجیتال کردند. بااینحال، BTC تا مدتها فاقد ارزش مالی بود و بیشتر در میان علاقهمندان فناوری بهعنوان یک پروژه تجربی در نظر گرفته میشد.
نقطه عطف بزرگ در تاریخچه بیت کوین، زمانی رخ داد که برای نخستین بار از آن برای خرید کالای واقعی استفاده شد. در تاریخ ۲۲ مه ۲۰۱۰، فردی به نام لازلو هانیچ با پرداخت ۱۰.۰۰۰ BTC، دو عدد پیتزا سفارش داد. این خرید که بعدها بهعنوان «روز پیتزای بیت کوین» شناخته شد، نماد ورود پادشاه کریپتو به دنیای واقعی و آغاز استفاده تجاری از آن بود.
لحظات کلیدی در تاریخچه بیت کوین
در ادامه مطلب، لحظات کلیدی و نقاط عطف بیت کوین را مرور میکنیم.
۱۹۸۳
رمزنگار آمریکایی، دیوید چام که به «پدرخوانده ارزهای دیجیتال» مشهور است، مفهوم eCash، ایدهای برای پول الکترونیکی ناشناس را مطرح کرد. او در سال ۱۹۸۹ پروژهای به نام Digicash راهاندازی کرد، اما بهدلیل عدم استقبال عمومی، موفق به گسترش آن نشد.
۲۰۰۸
فرد یا گروهی ناشناس با نام ساتوشی ناکاموتو مقالهای با عنوان «بیت کوین: یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا» منتشر کردند که سنگبنای ارز دیجیتال BTC شد.
۲۰۰۹
ارز دیجیتال BTC رسما راهاندازی شد و مفهوم پول دیجیتال غیرمتمرکز را به جهان معرفی کرد. در همان سال، سایت New Liberty Standard نخستین نرخ مبادله ارز را تعیین کرد؛ اقدامی مهم که BTC را از یک ایده نظری به یک دارایی قابل معامله مبدل ساخت.
۲۰۱۰
نخستین تراکنش واقعی BTC در ۲۲ مه ۲۰۱۰ انجام شد؛ روزی که اکنون با عنوان «روز پیتزای بیت کوین» در میان علاقهمندان این ارز جشن گرفته میشود.
۲۰۱۱
قیمت بیت کوین با عبور از مرز ۱ دلار برای نخستین بار توجه سرمایهگذاران و سفتهبازان را به خود جلب کرد. این موفقیت زمینهساز اولین حباب قیمتی بزرگ و سقوط بعدی آن شد، رویدادهایی که شخصیت مقاوم این ارز دیجیتال را شکل دادند.
۲۰۱۳ و ۲۰۱۴
مجله فوربز بیت کوین را بهعنوان بهترین سرمایهگذاری سال معرفی کرد. اما رسانه بلومبرگ در چرخشی آشکار آن را بدترین سرمایهگذاری سال نامید.
۲۰۲۰
شرکت پی پال پشتیبانی از ارزهای دیجیتال را اعلام کرد و دسترسی میلیونها کاربر جدید به BTC را فراهم ساخت.
۲۰۲۱
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مجوز راهاندازی نخستین صندوق قابل معامله آتی بیت کوین (ETF) را با نماد BITO صادر کرد.
۲۰۲۲
صرافی بزرگ FTX که در آن زمان پرحجمترین حجم معاملات رمز ارزی را داشت، اعلام ورشکستگی کرد.
۲۰۲۴
نهاد SEC مجوز فعالیت ۱۱ صندوق قابل معامله بیت کوین (ETF) از نوع اسپات را صادر کرد. در ادامه حمایت نهادهای رسمی، SEC همچنین با آغاز معاملات ETF اسپات اتریوم (ETH) موافقت کرد؛ گامی مهم که در راستای مشروعیتبخشی به داراییهای دیجیتال برداشته شد.
۲۰۲۵
بیت کوین با پشت سر گذاشتن تمام مرزها و شکستن همه رکوردها در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۵ به بالاترین قیمت تاریخی خود، یعنی ۱۱۸ هزار دلار دست یافت.
جمع بندی
پیدایش بیت کوین در سال ۲۰۰۹ آغاز عصر جدیدی از پولهای غیرمتمرکز را رقم زد؛ جایی که افراد بدون واسطه، کنترل دارایی خود را در دست میگیرند. از اولین تراکنش تا معاملات میلیاردی امروز، BTC راهی طولانی طی کرده و الهامبخش انقلابی جهانی در امور مالی شده است. حتی پس از گذشت نزدیک به دو دهه، سفر بیتکوین همچنان با نوید و عدم قطعیت همراه است، مخاطبان جهانی را مجذوب میکند و فصلهای بعدی آن مطمئنا به همان اندازه جذاب خواهد بود.
منابع
دیدگاهها