آیا ارز دیجیتال ضرر دارد؟
متوسط

- ضرر در ارز دیجیتال
- تفاوت ضرر realized و unrealized در ارز دیجیتال
- چرا در ارز دیجیتال ضرر می کنیم؟
- آیا هولد کردن باعث جلوگیری از ضرر میشود؟
- ضرر در ارز دیجیتال در خارج از معاملات
- بیشترین ضرر در ارز دیجیتال برای چه کسانی است؟
-
روش های جلوگیری از ضرر در ارز دیجیتال
- · استفاده از حد ضرر (Stop Loss)
- · آموزش حرفهای و مداوم
- · اطلاع از اخبار بازار و تحولات جهانی
- · استفاده از تجربیات و دقت به تحلیلهای دیگران
- · مدیریت سرمایه و تنوع در پرتفوی
- · پیروی از استراتژی معاملاتی مشخص
- · استفاده از روشهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال
- · احتیاط در استفاده از اهرم (Leverage)
- · مراقبت از احساسات شخصی
- · داشتن انتظارات واقعی از سودآوری
- ضرر همیشه هست
- جمع بندی
چکیده
ضرر در ارز دیجیتال یک تهدید یا ریسک بزرگ؟ بازار ارز دیجیتال، با تمام جذابیتها و فرصتهای مالی جذاب، میتواند برای سرمایهگذاران به دنیایی از ریسک و ضرر تبدیل شود. بسیاری از افراد با امید به کسب سود بالا وارد این بازار میشوند، اما واقعیت این است که ضرر در ارز دیجیتال هم مانند هر بازار دیگری قابل پیشبینی نیست و ممکن است به راحتی تبدیل به خطری بزرگ برای سرمایههای کوچک و بزرگ ما شود. اگر شما هم نگران ضرر در این بازار هستید و میخواهید بدانید چگونه از آن جلوگیری کنید، این مقاله برای شماست تا نگرانیهای خود را در این باره به حداقل برسانید.
ضرر در ارز دیجیتال
قبل از هر چیزی باید یک تعریف اصولی از ضرر در ارز دیجیتال داشته باشیم. ضرر در ارز دیجیتال به معنای از دست دادن سرمایهای است که در نتیجه تغییرات قیمت رمزارزها یا تصمیمات نادرست در معاملات اتفاق میافتد. ضرر ممکن است ناشی از یک اشتباه انسانی ایجاد شده یا غیرقابل پیش بینی باشد. این ضرر ممکن است بهصورت ضرر واقعی (realized) یا ضرر بالقوه یا هنوز واقعی نشده (unrealized) باشد. ضرر واقعی زمانی است که یک معاملهگر رمزارزهای خود را به قیمت پایینتر از قیمت خریداری شده میفروشد و در نتیجه سرمایهاش را از دست میدهد. در مقابل، ضرر غیرواقعی به زیانی اطلاق میشود که در آن سرمایهگذار در زیان است اما هنوز توکنهای خود را به فروش نرسانده است؛ مثلاً وقتی قیمت بیت کوین کاهش مییابد اما سرمایهگذار هنوز آن را نفروخته و به امید بازگشت قیمت، آن را نگه میدارد.
در اکثر مواقع ضرر در ارز دیجیتال معمولاً بهدلیل نوسانات شدید قیمتها، انتخاب پروژههای ضعیف برای سبدچینی، استفاده از اهرمهای مالی بالا در بازار اهرم دار یا تصمیمات هیجانی رخ میدهد. بازار ارز دیجیتال به دلیل تغییرات سریع و نوسانات شدیدی که دارد، میتواند برای سرمایهگذاران خطرات جدی ایجاد کند.
تفاوت ضرر realized و unrealized در ارز دیجیتال
در بازار ارز دیجیتال، مفاهیم ضرر واقعی (Realized Loss) و ضرر غیرواقعی (Unrealized Loss) اهمیت زیادی دارند و تفاوت آنها بهویژه برای افرادی که بهطور منظم در این بازار فعالیت میکنند، بسیار حیاتی است. با این حساب در ادامه تعریف ضرر در ارز دیجیتال باید به بررسی تفاوت این دو نوع زیان در بازار نیز بپردازیم.
-
یادبگیر، پول دربیار مفاهیم پایه دنیای ارزهای دیجیتال را مرور کنید و دلار هدیه بگیرید
ضرر واقعی (Realized Loss)
ضرر واقعی زمانی رخ میدهد که یک معاملهگر توکنی را به فروش میرساند و در نتیجه آن، بخشی از سرمایه خود را از دست میدهد. این نوع ضرر زمانی اتفاق میافتد که قیمت خرید ارز دیجیتال بیشتر از قیمت فروش آن باشد.
فرض کنید شما یک بیت کوین را به قیمت ۱۰۰,۰۰۰ دلار خریداری کردهاید و پس از مدتی قیمت آن به ۸۰,۰۰۰ دلار کاهش مییابد. اگر شما بیت کوین خود را به این قیمت بفروشید، ضرر واقعی شما ۲۰,۰۰۰ دلار خواهد بود، زیرا شما با فروش، این زیان را به حقیقت تبدیل کردهاید.
-
ضرر غیرواقعی (Unrealized Loss)
ضرر غیرواقعی یا بالقوه به وضعیتی اطلاق میشود که قیمت یک ارز دیجیتال کاهش مییابد، اما سرمایهگذار آن ارز را به فروش نرسانده است. در این حالت، ضرر هنوز واقعی نشده است، زیرا سرمایهگذار میتواند منتظر بماند و احتمالاً قیمت ارز دیجیتال به حالت اولیه یا بالاتر بازگردد. این نوع ضرر تنها روی کاغذ و در صورت مشاهده قیمتهای پایینتر از قیمت خرید، وجود دارد.
اگر شما یک بیت کوین را به قیمت ۱۰۰,۰۰۰ دلار خریداری کردهاید و قیمت آن به ۸۰,۰۰۰ دلار کاهش مییابد، اما هنوز آن را نفروختهاید، ضرر غیرواقعی شما ۲۰,۰۰۰ دلار است. تا زمانی که بیت کوین خود را نفروشید، این ضرر فقط در حساب شما ثبت شده است و تا زمانی که قیمت به حالت قبلی یا بالاتر بازنگردد، این ضرر در واقعیت وجود ندارد .دقت کنید که در این شرایط امکان بیشتر شدن ضرر در ادامه روند بازار هم وجود خواهد داشت.
البته آقای وارن بافت سرمایهگذار بزرگ بازار بورس نیویورک جمله بسیار شیوایی در این باره دارد. به قول ایشان تا زمانی که شما یک دارایی را نفروختهاید، نه زیانی حادث شده و نه سودی به دست آوردهاید.
چرا در ارز دیجیتال ضرر می کنیم؟
ضرر در ارز دیجیتال به دلایل مختلفی اتفاق میافتد که عمدتاً به نوسانات شدید بازار، تصمیمات نادرست و کمبود تجربه برمیگردد، البته اگر اشتباهات انسانی را در این باره نادیده بگیریم. این بازار به دلیل عدم قطعیت و تغییرات سریع قیمتها، ریسک بالایی دارد. شناخت دلایل رایج برای ضرر در ارز دیجیتال قدم مهم و بزرگی برای جلوگیری از آن است.
-
تصمیمگیری هیجانی و بر پایه احساسات
در بازار ارز دیجیتال، نوسانات قیمتی شدید میتواند باعث شود سرمایهگذاران به صورت هیجانی و مبتنی بر احساسات و فومو وارد یا خارج شوند، بدون آنکه تحلیل دقیقی از بازار داشته باشند. این رفتار در اکثر مواقع میتواند منجر به ضررهای بزرگ شود.
-
نبود استراتژی معاملاتی
بسیاری از افراد بدون داشتن استراتژی مشخص و تنها با توجه به احساسات وارد بازار میشوند. عدم داشتن استراتژی میتواند به تصمیمات نادرست و در نتیجه ضرر منجر شود.
-
نداشتن مدیریت ریسک
بدون داشتن استراتژی مدیریت ریسک، مانند تعیین حد ضرر (stop loss)، معاملهگران میتوانند در شرایط بد بازار به ضررهای سنگین دچار شوند. این مدیریت به کاهش ریسک و حفاظت از سرمایه کمک میکند. سرمایهگذاری در بازارهای مالی پرریسک مانند بازار ارز دیجیتال واقعا میتواند رفتار ترسناکی باشد. این نکته یکی از مهمترین اصول معامله گری در ارز دیجیتال یا هر بازار مالی دیگری است.
-
انتخاب پروژههای ضعیف و پرریسک به امید سود بالا
در ارزهای دیجیتال، پروژههای کلاهبرداری یا ناپایدار زیادی مانند میم کوینها وجود دارند که ممکن است در ابتدا رشد کنند، اما به سرعت سقوط کنند. انتخاب پروژههای ضعیف میتواند باعث از دست دادن سرمایه شود.
-
استفاده از اهرم بالا
استفاده از اهرمهای مالی (leverage) در معاملات اهرم دار میتواند سودهای بزرگی را به همراه داشته باشد، اما در صورتی که بازار برخلاف نظر شما حرکت کند، ضررها را نیز به طرز قابل توجهی افزایش میدهد. افراد بیتجربه ممکن است با استفاده از اهرم بالا، به راحتی تمام سرمایه خود را از دست بدهند.
-
نبود دانش کافی
بسیاری از افرادی که وارد بازار ارز دیجیتال میشوند، فاقد اطلاعات و آموزشهای لازم در مورد تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و مفاهیم بازار هستند. این کمبود دانش باعث میشود که تصمیمات غلطی بگیرند و در نهایت معاملات آنها به ضرر منتج شود.
-
تاثیرپذیری از تبلیغات
تبلیغات جذاب و شایعات در مورد ارزهای دیجیتال میتواند سرمایهگذاران را به خرید رمزارزهای غیرمعتبر و در نهایت از دست دادن سرمایه سوق دهد. این هیاهوها معمولاً به دلیل شایعات یا تبلیغات نادرست ایجاد میشوند.
آیا هولد کردن باعث جلوگیری از ضرر میشود؟
هولد کردن به معنی نگهداری بلندمدت از ارزهای دیجیتال، یکی از استراتژیهای رایج معاملاتی در این بازار است که بسیاری از سرمایهگذاران برای جلوگیری از ضرر و بهرهبرداری از پتانسیلهای بلندمدت بازار به آن روی میآورند. اما این استراتژی هم مزایا و هم معایب خود را داشته و از ضرر مبرا نیست.
مزایای هولد کردن برای جلوگیری از ضرر
- جلوگیری از ضرر کوتاهمدت: اگر شما توکنهای خود را برای مدت طولانی نگه دارید، ممکن است از نوسانات روزانه یا هفتگی بازار اجتناب کنید و در نهایت از روند بلندمدت رشد قیمتها بهرهمند شوید.
- کمک به حفظ آرامش در نوسانات: به جای فروش ارز دیجیتال در پی نوسانات بازار، هولد کردن میتواند به شما کمک کند تا از تصمیمات هیجانی جلوگیری کنید و برای سودهای بلندمدت صبر کنید.
معایب هولد کردن
- ریسک نوسانات شدید: بازار ارز دیجیتال به شدت پرنوسان است؛ بنابراین حتی اگر شما هولد کنید، ممکن است در معرض ضررهای بزرگ در کوتاهمدت قرار بگیرید.
- عدم دسترسی به سرمایه: در صورتی که ارزهای دیجیتال شما در روند ریزشی قرار گیرند، هولد کردن ممکن است به معنای از دست دادن فرصتهای دیگر سرمایهگذاری باشد. این به ویژه برای افرادی که به نقدینگی فوری نیاز دارند مشکلساز است.
با این حساب هولد کردن میتواند برای جلوگیری از ضرر کوتاهمدت مفید باشد، اما به شرطی که شما در انتخاب پروژههای معتبر و پرپتانسیل دقت کنید و برای یک مدت طولانی آماده باشید تا از نوسانات بازار عبور کنید. در غیر این صورت، اگر معاملات شما به درستی مدیریت نشود، ممکن است حتی منجر به ضررهای بلندمدت نیز شود.
ضرر در ارز دیجیتال در خارج از معاملات
ضرر کردن در بازار ارز دیجیتال تنها مختص زمان معاملات نیست و در خارج از معاملات نیز ممکن است چنین شرایطی برای سرمایهگذاران این بازار رخ دهد که البته ترفندهایی برای جلوگیری از آنها نیز وجود دارد.
- هک شدن کیف پول ارز دیجیتال: در صورتی که کیف پول ارز دیجیتال شما به هر دلیلی هک شود، دارایی خود را از دست داده و متحمل ضرر سنگینی خواهید شد. راهحل جلوگیری از این نوع ضرر استفاده از روشهای بالا بردن امنیت کیف پول است.
- هک شدن صرافی: دقیقا میتوانیم شرایط مشابهی را برای حساب معاملاتی افراد در صرافیها نیز در نظر بگیریم. این چالش نیز با انتخاب یک صرافی معتبر و شناخته شده برطرف خواهد شد.
- ضعف خدمات صرافی: نقدینگی پایین، کم بودن تعداد معاملهگران، قطع شدن سرورهای صرافی و از این دست از خدمات صرافیها هم میتواند دلیل ضرر کردن در این بازار باشند که ترفند قبلی این مشکل را نیز برطرف مینماید.
- اشتباه در انتقال ارز دیجیتال: در صورتی که در انتخاب شبکه بلاک چین برای انتقال ارزهای خود دچار اشتباه شوید، خطر از بین رفتن توکنها را خواهید داشت.
- دامپ شدن سریع توکنها: در برخی مواقع شاهد دامپ شدن سریع و غیرقابل پیشبینی ارزهای دیجیتال نیز میتواند دلیلی برای ضرر کردن باشد. اتفاقی که گاهی اوقات برای توکنهای خوب نیز رخ میدهد و عملا غیرقابل پیشبینی است. راهحل این چالش ایجاد یک سبد پرتفولیوی متنوع از ارزهاست.
بیشترین ضرر در ارز دیجیتال برای چه کسانی است؟
بیشترین ضرر در ارز دیجیتال معمولاً برای کسانی اتفاق میافتد که فاقد تجربه، دانش یا استراتژی مناسب هستند. در یک دستهبندی کلی بیشترین میزان ضرر در معاملات بازار کریپتوکارنسی را میتوانیم برای افراد زیر در نظر بگیریم.
- سرمایهگذاران بیتجربه
افرادی که به تازگی وارد بازار ارز دیجیتال شده و آشنایی کافی با تحلیلهای تکنیکال و فاندامنتال ندارند، معمولاً بیشتر در معرض ضرر قرار دارند. این افراد ممکن است بدون تحقیق و تنها بر اساس هیجانات یا تبلیغات به خرید ارز دیجیتال بپردازند.
- افرادی که تصمیمات هیجانی میگیرند
کسانی که در مواجهه با نوسانات قیمت دچار هیجان میشوند و بهطور ناگهانی ارزهای خود را میفروشند یا خرید میکنند، بیشتر در معرض ضرر قرار دارند. تصمیمات هیجانی و بدون تحلیل میتواند به زیانهای قابل توجهی منجر شود.
- تریدرهایی که از اهرمهای مالی بالا استفاده میکنند
افرادی که در معاملات خود از اهرمهای مالی بالا استفاده میکنند، حتی در اثر یک تغییر کوچک در قیمت ممکن است با ضررهای سنگینی همراه شده و تمام سرمایه آنها را از بین ببرند.
- افرادی که پروژههای ضعیف و کلاهبرداری را انتخاب میکنند
کسانی که به دنبال پروژههای ارز دیجیتال با پتانسیل سود بالا هستند، اما در مورد اعتبار و پشتوانه آنها تحقیق نمیکنند، میتوانند در دام پروژههای کلاهبرداری یا ناپایدار بیفتند. این نوع پروژهها ممکن است به سرعت سقوط کرده و منجر به از دست دادن سرمایه شوند.
- افرادی که در زمانهای پرنوسان بازار سرمایهگذاری میکنند
در مواقعی که بازار ارز دیجیتال نوسانات شدیدی دارد، افرادی که بدون دقت و بررسیهای لازم وارد بازار میشوند، بیشتر در معرض ضرر هستند. زمانبندی نادرست میتواند باعث از دست دادن فرصتهای سودآور و در عوض ضررهای سنگین شود. زمان اعلام اخبار اقتصادی یا سیاسی مهم در جهان میتواند چنین شرایطی را در بازار کریپتوکارنسی رقم بزند.
در نهایت، بازار ارز دیجیتال به دلیل نوسانات بالا و عدم پیشبینیپذیری، میتواند برای هر سرمایهگذار ریسک داشته باشد. آگاهی، آموزش و اتخاذ استراتژیهای مناسب برای مدیریت ریسک میتواند به کاهش ضررها کمک کند.
روش های جلوگیری از ضرر در ارز دیجیتال
جلوگیری از ضرر در ارز دیجیتال به ترکیبی از استراتژیهای مناسب، آموزشهای تخصصی و مدیریت دقیق ریسک نیاز دارد. این بازار به دلیل نوسانات شدید قیمت و ویژگیهای خاص خود، میتواند برای سرمایهگذاران خطرناک باشد. برای جلوگیری از ضرر زیاد و مدیریت بهتر سرمایه، ضروری است که اقداماتی آگاهانه و سیستماتیک انجام دهید.
· استفاده از حد ضرر (Stop Loss)
استفاده از حد ضرر در معاملات یکی از روشهای مؤثر برای محدود کردن زیانها است. تعیین سطح قیمت مشخص برای فروش ارز دیجیتال در صورت کاهش قیمت، میتواند از ضررهای سنگین جلوگیری کرده و به شما کمک کند تا در بازارهای پرنوسان به موقع از وضعیت نامطلوب خارج شوید.
· آموزش حرفهای و مداوم
سرمایهگذاران حرفهای میدانند که برای موفقیت در بازار ارز دیجیتال باید آگاهی خود را بهطور مداوم افزایش دهند. یادگیری تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و مطالعه درباره پروژههای بازار میتواند به شما در تصمیمگیریهای بهتر کمک کند و از اشتباهات پرهزینه جلوگیری کند.
· اطلاع از اخبار بازار و تحولات جهانی
اخبار بازار ارز دیجیتال، نظرات کارشناسان و تحولات جهانی میتوانند تأثیرات زیادی بر قیمتها در بازار ارز دیجیتال داشته باشند. دنبال کردن منابع خبری معتبر و تحلیلهای بازار به شما کمک میکند که تصمیمات آگاهانهتری بگیرید و در زمانهای حساس از انجام معاملات زیانآور خودداری کنید.
· استفاده از تجربیات و دقت به تحلیلهای دیگران
گوش دادن به تجربیات معاملهگران و تحلیلگران با تجربه میتواند در فرآیند تصمیمگیری به شما کمک کند. این تحلیلها میتوانند از اشتباهات رایج جلوگیری کرده و به شما در انتخاب بهترین استراتژیهای معاملاتی کمک کنند.
· مدیریت سرمایه و تنوع در پرتفوی
تنوع در سرمایهگذاریها و مدیریت صحیح اندازه هر سرمایهگذاری میتواند ریسک کلی را کاهش دهد. به جای تمرکز بر یک ارز دیجیتال خاص، بهتر است در چندین ارز با پتانسیلهای مختلف سرمایهگذاری کنید تا در صورت کاهش قیمت یکی از آنها، ضرر شما محدود باشد.
· پیروی از استراتژی معاملاتی مشخص
داشتن یک استراتژی معاملاتی مشخص و پایبندی به آن میتواند از تصمیمات هیجانی جلوگیری کند. این استراتژی باید شامل قوانین خاصی برای خرید، فروش و خروج از معاملات بازار ارز دیجیتال باشد.
· استفاده از روشهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال
تحلیل تکنیکال و فاندامنتال از ابزارهای اصلی در ارزیابی و پیشبینی رفتار قیمتها هستند. با استفاده از این روشها میتوانید فرصتهای خرید و فروش مناسب را شناسایی کنید و از تصمیمات هیجانی اجتناب کنید.
· احتیاط در استفاده از اهرم (Leverage)
استفاده از اهرمهای مالی در معاملات مارجین و فیوچرز میتواند سودهای بزرگی را به همراه داشته باشد، اما در صورت حرکت خلاف جهت بازار، ضررهای سنگینی نیز به دنبال دارد. برای کاهش ریسک، بهتر است از اهرم با احتیاط استفاده کنید و فقط زمانی که اطمینان دارید وارد معاملات اهرمی شوید.
· مراقبت از احساسات شخصی
در بازارهای پرنوسان، تصمیمات هیجانی میتواند منجر به ضررهای بزرگ شود. باید یاد بگیرید که احساسات خود را در زمان معامله کنترل کنید و از خرید و فروشهای ناگهانی که به دلیل ترس یا طمع اتفاق میافتند، اجتناب کنید.
· داشتن انتظارات واقعی از سودآوری
برخی از سرمایهگذاران توقع دارند که در مدت زمان کوتاهی سودهای کلان بدست آورند، اما بازار ارز دیجیتال به دلیل نوسانات بالا میتواند سودهای زیادی به همراه داشته باشد یا برعکس، منجر به ضرر شود. داشتن انتظارات واقعبینانه به شما کمک میکند تا از ناامیدی و تصمیمات هیجانی جلوگیری کنید.
این روشها میتوانند به شما کمک کنند تا ریسکهای موجود در بازار ارز دیجیتال را کاهش دهید و از ضررهای بزرگ جلوگیری کنید. مهمترین نکته این است که بهطور مداوم آموزش ببینید و تصمیمات خود را بر اساس تحلیلهای دقیق و مدیریت ریسک اتخاذ کنید.
ضرر همیشه هست
ضرر همیشه در هر بازار مالی وجود دارد و مخصوص بازار ارز دیجیتال نیست. حتی بهترین و موفقترین سرمایهگذاران نیز در برخی مواقع با ضرر مواجه میشوند. این یک بخش طبیعی از فرآیند سرمایهگذاری است و نباید از آن ترسید. مهم این است که با رعایت اصول درست و مدیریت ریسک، به نحوی از این ضررها به عنوان فرصتهای یادگیری و پیشرفت استفاده کنیم.
در بازار ارز دیجیتال، اگر اصولی مانند تحلیل درست، استفاده از حد ضرر (Stop Loss)، مدیریت سرمایه و پایبندی به استراتژی معاملاتی را رعایت کنیم، ضررها میتوانند به فرصتی برای رشد تبدیل شوند. با تجربه از ضررهای گذشته، نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و در مراحل بعدی معاملات، نقاط ضعف را تقویت خواهیم کرد. این فرایند به ما کمک میکند تا به یک معاملهگر با تجربهتر و موفقتر تبدیل شویم.
در واقع، ضرر در ارز دیجیتال نه تنها نباید ما را از ادامه مسیر بازدارد، بلکه باید آن را بخشی از فرایند یادگیری و بهبود مهارتهایمان بدانیم. این مهم به ما کمک میکند تا استراتژیها و تصمیمات بهتری اتخاذ کنیم و در بلندمدت به یک سرمایهگذار موفق تبدیل شویم. پس نباید از ضرر ترسید، بلکه باید آن را بخشی از روند پیشرفت و یادگیری دانست که هر سرمایهگذار حرفهای با آن مواجه میشود.
جمع بندی
در بازار ارز دیجیتال، ضرر یک بخش طبیعی از فرآیند سرمایهگذاری است و نمیتوان از آن اجتناب کرد. ضرر نهتنها مختص بازار ارز دیجیتال نیست، بلکه در هر بازار مالی و حتی برای بهترین سرمایهگذاران هم رخ میدهند. نکته مهم این است که نباید از ضرر ترسید، بلکه باید آن را فرصتی برای یادگیری و بهبود استراتژیهای معاملاتی دانست. با رعایت اصول مدیریت سرمایه، تحلیل درست، و استفاده از استراتژیهای معقول، میتوان ضررها را به حداقل رساند و از آنها برای رشد شخصی و بهبود تصمیمات آینده استفاده کرد.
در نهایت، یادگیری از ضررها و تقویت نقاط ضعف باعث میشود که به یک معاملهگر و سرمایهگذار با تجربهتر تبدیل شویم. مهمترین عامل در بازارهای مالی، بهویژه در ارز دیجیتال، این است که در برابر نوسانات و ضررهای موقتی مقاومت کنیم و با اعتماد به اصول خود، به مسیر سرمایهگذاری ادامه دهیم. با این دیدگاه، ضررها دیگر تهدیدی برای موفقیت ما نخواهند بود، بلکه به ابزاری برای دستیابی به موفقیتهای بزرگتر در بلندمدت تبدیل خواهند شد.
دیدگاهها