راهنمای تشخیص توکن‌های اسکم
متوسط
چکیده
سایت coingecko.com به‌عنوان یکی از مراجع مهم بازار کریپتوکارنسی در گزارشی شگفت‌انگیز اعلام کرد که بیش از ۵۰ درصد توکن‌های لیست شده از سال ۲۰۱۴ تاکنون در این پلتفرم حذف شده‌اند. به‌عبارت دیگر، حداقل نیمی از پروژه‌های ایجاد شده در بازار کریپتو، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند. بخش قابل توجهی از این ارزهای دیجیتال مربوط به‌پروژه‌های کلاهبرداری بوده‌اند و به‌همین دلیل تحت عنوان توکن اسکم شناخته می‌شوند.
متاسفانه، چالش‌های قانون‌گذاری و نظارت در بازار کریپتو موجب شده تا پروژه‌های کلاهبرداری زیادی را در آن شاهد باشیم. شما به‌عنوان یک فعال بازار کریپتو، بیش از هر فرد و نهاد دیگری نسبت به حفاظت از سرمایه خود مسئولیت دارید. به‌همین دلیل، باید با روش‌های تشخیص توکن اسکم برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام کلاهبرداران آشنا باشید. در این مطلب، راهنمای تشخیص توکن‌های اسکم را برای شما عزیزان آماده کردیم.
توکن اسکم چیست؟ (Scam Token)
توکن اسکم اصطلاحی است که برای ارز دیجیتال اختصاصی پروژه‌های راگ پول (Rug Pull) در بازار کریپتوکارنسی به‌کار می‌رود. به‌زبان ساده، راگ پول یک پروژه کلاهبرداری است که با هدف فریب افراد برای سرقت سرمایه آن‌ها فعالیت می‌کند. بعضی از پروژه‌های کلاهبرداری، عمر کوتاهی در حد چند هفته دارند؛ اما بعضی دیگر از این پروژه‌ها در طولانی مدت فعالیت می‌کنند و افراد زیادی را به‌دام می‌اندازند.
روش‌های مختلفی برای کلاهبرداری با استفاده از توکن اسکم وجود دارند. ویژگی مشترک بسیاری از توکن‌های اسکم آن است که از طریق وعده کسب سود قابل توجه در کوتاه مدت، بسیاری از طعمه‌ها به‌دام می‌افتند. اساسا هر جایی در دنیای سرمایه‌گذاری با وعده سود غیرعادی روبه‌رو شدید، باید حساس شوید و به‌دیده تردید نسبت به آن بنگرید.
روش‌های تشخیص توکن اسکم
شما باید یک چک لیست برای شناسایی توکن اسکم تهیه کنید. با استفاده از این چک لیست می‌توانید هر یک از پروژه‌هایی که احتمال کلاهبرداری در آن‌ها زیاد است را شناسایی کنید. به‌این ترتیب سرمایه خود را از خطرهای احتمالی در امان نگه دارید. در اینجا چک لیست تشخیص توکن اسکم را مرور می‌کنیم.
۱. بررسی سایت و شبکه‌های اجتماعی پروژه‌ها
اولین راه برای شناسایی توکن اسکم، بررسی سایت و شبکه‌های اجتماعی پروژه‌ها است. بسیاری از پروژه‌های راگ پول اقدام به راه‌اندازی سایت اختصاصی می‌کنند. شما نباید فریب رابط کاربری و طراحی زیبای سایت پروژه‌ها را بخورید. بلکه لازم است با دقت جزئیات مهم در صفحه‌های مختلف سایت‌ها را بررسی کنید. وجود اطلاعات ضد و نقیض، غلط‌های املایی پرشمار، وعده کسب سود غیرعادی، عدم ارائه اطلاعات به‌صورت شفاف و … مواردی هستند که باید شما را در خصوص سایت اسکم پروژه حساس کنند.
صفحه‌های اختصاصی یک پروژه در شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنید. وضعیت تعامل کاربران در شبکه‌های اجتماعی را زیر نظر بگیرید. مثلا اگر یک صفحه اجتماعی تعداد دنبال‌کننده زیادی دارد؛ اما نرخ تعامل آن پایین است، حتما باید حساس شوید. از طرفی دیگر، نظرات سایر کاربران و گزارش رسانه‌های خبری معتبر درباره پروژه‌های مختلف را جدی بگیرید.
آدرس قرارداد توکن مد نظر را در گوگل جستجو کنید. نتیجه جستجو برای توکن‌های معتبر مواردی همچون مرورگرهای بلاک چین، وایت پیپر پروژه و سایت رسمی آن هستند. اگر چنین نتیجه‌ای در جستجوی شما به‌دست نیامد، نسبت به اعتبار آن به‌دیده تردید نگاه کنید.
۲. بررسی هویت تیم توسعه دهنده پروژه‌های ارز دیجیتال
درباره تیم توسعه دهنده یک پروژه تحقیق کنید. هر چند کم نیستند پروژه‌های شناخته شده در بازار کریپتوکارنسی که هویت گردانندگان آن‌ها مشخص نیست؛ اما واقعیت از این قرار است که اعتماد کردن به یک پروژه که هویت توسعه دهندگان آن مشخص است، در مقایسه با دیگر پروژه‌ها منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد. به‌خصوص اگر در بین اعضای تیم توسعه دهنده یک پروژه، افرادی با سابقه مثبت فعالیت در بازار کریپتوکارنسی حضور داشته باشند.
۳. بررسی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی پروژه‌ها
یکی دیگر از اقدامات ضروری برای تشخیص توکن اسکم، بررسی فهرست سرمایه‌گذاران و هولدرهای آن است. سرمایه‌گذاری شرکت‌های معتبر در یک پروژه ارز دیجیتال، یک فاکتور بسیار مهم برای اعتباربخشی به آن است. علاوه بر آن، حتما نیم‌نگاهی هم به هولدرهای اصلی یک ارز دیجیتال بیندازید. اگر در بین هولدرها هم افراد شناخته شده یا شرکت‌های معتبر حضور داشتند، می‌توانید این موضوع را به‌عنوان یک فاکتور مثبت در نظر بگیرید.
۴. بررسی وایت پیپر و نقشه راه پروژه‌ها
یک پروژه با ماهیت کلاهبرداری اساسا در بعد فنی هیچ کارکرد مشخصی برای بهبود ویژگی‌های فناوری بلاک چین ندارد. به‌همین دلیل، حتی اگر وایت پیپر برای آن منتشر شود، فاقد هرگونه ارزش و اعتبار فنی خواهد بود.
معمولا در وایت پیپر پروژه‌های اسکم بیشتر روی بازاریابی تمرکز می‌شود و با دادن وعده‌های خوش‌بینانه غیرواقعی سعی در فریب سرمایه‌گذاران دارند. از طرفی دیگر، نقشه راه این پروژه‌ها هم هیچ برنامه عملیاتی را در بر نمی‌گیرد و در مجموعه‌ای از شعارهای موهوم خلاصه می‌شود.
۵. بررسی نحوه بازاریابی پروژه‌ها
یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای تشخیص توکن اسکم، بررسی وضعیت فعالیت‌های بازاریابی پروژه‌های گوناگون است. معمولا این پروژه‌ها با اجرای برنامه‌های بازاریابی تهاجمی تلاش می‌کنند تا سرمایه‌گذاران را با دادن وعده‌های کسب سود زیاد، فریب دهند. در این مسیر ممکن است از اینفلوئنسرهای فضای مجازی هم برای تبلیغات کمک بگیرند. دقت داشته باشید که حتی تبلیغ چهره‌های مشهور برای یک پروژه، هیچ تاثیری در اعتبار آن ندارد.
۶. بررسی توکنومیک پروژه‌ها
توکنومیک یا نحوه توزیع توکن‌های یک پروژه هم موضوع مهمی در شناسایی ارزهای دیجیتال اسکم است. اگر سهم زیادی از توکن‌های یک پروژه در اختیار گردانندگان آن قرار می‌گیرد، باید با حساسیت بیشتری آن را بررسی کنید. معمولا در پروژه‌های اسکم، کلاهبرداران سهم اصلی در توزیع توکن را به‌خود اختصاص می‌دهند تا خیلی راحت‌تر اهداف خود را پیش ببرند.
۷. بررسی نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال
عمده توکن‌های اسکم، ارزش بازار کمی دارند. به‌همین دلیل، ایجاد موج نوسانات قیمت در آن‌ها بسیار ساده‌تر است. قبل از سرمایه‌گذاری در یک پروژه، حتما وضعیت نوسانات قیمت توکن اختصاصی آن را بررسی کنید.
اگر تعداد زیادی پامپ و دامپ در قیمت ارز دیجیتال مشاهده کردید، بهتر است با احتیاط بیشتری عمل کنید. کلاهبرداران از این روش‌ها با فروش توکن با قیمت بالا به دیگران و سپس رها کردن پروژه استفاده می‌کنند.
۸. بررسی لیست شدن توکن در صرافی‌ها
تجربه نشان می‌دهد که بخش عمده معاملات توکن‌های اسکم در صرافی‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود. این صرافی‌ها معمولا سازوکار نظارتی مشخصی برای لیست کردن توکن‌ها ندارند. به‌همین دلیل، کلاهبرداران صرافی‌های غیرمتمرکز را انتخاب می‌کنند. اگر یک توکن تنها در صرافی غیرمتمرکز قابل معامله است و در هیچ صرافی متمرکز معتبری لیست نشده، باید نسبت به آن حساس شوید.
۹. بررسی قرارداد (Contract) توکن‌ها در بلاک‌چین
یکی از روش‌های کلاهبرداری، عرضه توکن اسکم با نام و نماد مشابه ارزهای دیجیتال پرطرفدار است. به‌همین دلیل شما نباید برای خرید و فروش توکن تنها به نام و نشان آن بسنده کنید. برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام این توکن‌ها، بهترین راه چک کردن آدرس قرارداد در بلاک‌چین است. چراکه تنها قرارداد هر توکن در شبکه‌های بلاک‌چین منحصربه‌فرد است.
هر شبکه بلاک چین، مرورگر اختصاصی خود را دارد که با استفاده از آن می‌توانید اطلاعات مربوط به توکن مانند آدرس قرارداد هوشمند، قیمت، مارکت کپ، تراکنش‌ها، بلوک‌ها و … را مشاهده کنید. با بررسی این اطلاعات به‌راحتی می‌توانید توکن‌های تقلبی را شناسایی کنید. به‌عنوان مثال می‌توان به اتراسکن اشاره کرد که مرورگر بلاک چین اتریوم است. در اینجا سایت برخی از مرورگرهای بلاک چین را مشاهده می‌کنید:
در صفحه اختصاصی هر توکن در مرورگر بلاک چین، معمولا بخشی برای درج نظر از سوی کاربران در نظر گرفته می‌شود. هر چند برای بسیاری از ارزهای دیجیتال در این بخش نظر خاصی درج نمی‌شود؛ اما تجربه نشان می‌دهد که افراد متضرر از پروژه‌های اسکم در صفحه اختصاصی توکن‌های آن‌ها، معمولا کامنت‌هایی قرار می‌دهند تا دیگران از کلاهبرداری آگاه سازند. حتما نیم‌نگاهی به بخش نظرات کاربران در مرورگرهای بلاک چین داشته باشید.
۱۰. بررسی سایت‌های معرفی توکن اسکم
برای تشخیص توکن اسکم می‌توانید از سایت‌های تخصصی فعال در این زمینه کمک بگیرید. برخی از سایت‌ها هستند که به‌صورت رایگان در دسترس شما قرار دارند و به‌کمک آن‌ها می‌توانید پروژه‌های کلاهبرداری در بازار کریپتوکارنسی را شناسایی کنید. حتما برای شناسایی توکن اسکم سری به این سایت‌ها بزنید. در اینجا فهرستی از بهترین ابزارهای شناسایی توکن‌های اسکم را مشاهده می‌کنید:
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که توکن اسکم چیست و چگونه می‌توان این دسته از توکن‌ها را شناسایی کرد. ساخت یک توکن اسکم در حد چند دلار هزینه دارد. از طرفی دیگر، خلاء نظارتی جدی در این حوزه وجود دارد. به‌همین دلیل، تا اطلاع ثانوی سازوکار قانونی شفاف و کارآمدی برای جلوگیری از فعالیت پروژه‌های راگ پول در بازار کریپتوکارنسی وجود ندارد. بهتر است قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری در یک پروژه یا خرید توکن، با دقت و وسواس بسیار زیاد تحقیق کنید و سپس تصمیم بگیرید.
دیدگاه‌ها