چکیده

از محبوب‌ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال کلاسیک بین معامله‌گران، می‌توان به الگوهای قیمت اشاره کرد. معمولا یکی از بحث‌های اولیه در بسیاری از دوره‌های آموزشی تحلیل تکنیکال نیز مربوط به الگوهای قیمت است. یادگیری و استفاده از الگوهای قیمت در مقایسه با بسیاری دیگر از ابزارهای تحلیل تکنیکال ساده‌تر است. ضمن اینکه تجربه نشان می‌دهد که این الگوها، در بسیاری از مواقع سیگنال‌های درستی در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند. الگوی پرچم سه گوش و مستطیل یکی از معروف‌ترین الگوهای قیمت در تحلیل تکنیکال کلاسیک است. در ادامه بررسی می‌کنیم که الگوی پرچم چیست و چگونه می‌توان با استفاده از آن استراتژی معاملاتی تدوین کرد. 

الگوی پرچم چیست؟ 

الگوهای قیمت در تحلیل تکنیکال را می‌توان به دو دسته بازگشتی و ادامه دهنده تقسیم کرد. الگوی پرچم سه گوش و مستطیل معمولا در شمار الگوهای ادامه دهنده قرار می‌گیرد و جایی در میانه روند صعودی یا نزولی در نمودار تشکیل می‌شود. این الگو وقفه‌ای کوتاه در روند صعودی یا نزولی نمودار قیمت ایجاد می‌کند و پس از آن بار دیگر روند نمودار قیمت ادامه می‌یابد. 

فرض کنید یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین روند صعودی را تجربه می‌کند. در میانه این روند زمانی فرا می‌رسد که خریداران نسبت به ادامه رشد قیمت دچار تردید می‌شوند. همزمان با کاهش خرید بیت کوین، فروش آن افزایش پیدا می‌کند. 

در نتیجه این اتفاق به‌صورت مقطعی شاهد کاهش قیمت در نمودار خواهیم بود. کاهش قیمتی که به‌صورت نوسانی رخ می‌دهد و شدت آن هم زیاد نیست. پس از مدت کوتاهی نیز به پایان می‌رسد و بار دیگر نمودار روند صعودی خود را از سر می‌گیرد. دقیقا عکس این ماجرا نیز ممکن است در روند نزولی برای یک رمزارز رخ دهد. وقفه‌ای که در مسیر حرکت قیمت به‌وجود می‌آید، خود را به‌شکل الگوی پرچم در نمودار نشان می‌دهد. 

اجزای الگوی پرچم چیست؟

الگوی پرچم از دو جزء اصلی تشکیل می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود که تشخیص آن روی نمودار قیمت در تایم فریم‌های مختلف کار چندان دشواری نباشد. این دو جزء عبارت‌اند از: 

۱. میله پرچم (Flag Pole)

میله پرچم خط روندی است که نمودار تا قبل از ورود به بدنه پرچم طی می‌کند. میله پرچم می‌تواند به‌صورت صعودی یا نزولی بسته به روند نمودار ایجاد شود. یکی از مشخصات الگوی پرچم، شکل‌گیری روند صعودی و نزولی شارپ قبل از ورود به بدنه پرچم است. هر چه میله پرچم شیب تندتری داشته باشد و طول آن هم بزرگ‌تر باشد، اعتبار الگوی پرچم سه گوش و مستطیل بیشتر است.  

۲. بدنه پرچم (Flag Body)

مهم‌ترین جزء الگوی پرچم سه گوش و مستطیل، بدنه پرچم است. بدنه پرچم محدوده حرکت نمودار قیمت در جهت مخالف میله پرچم را نشان می‌دهد. در محدوده بدنه پرچم، نمودار قیمت روند نوسانی را تجربه می‌کند. نکته مهم آن است که نوسان قیمت بین دو خط روند صورت می‌گیرد. اگر این دو خط روند، موازی با یکدیگر باشند، الگوی پرچم مستطیل تشکیل می‌شود. همچنین اگر این دو خط همگرا باشند، الگوی پرچم سه گوش ایجاد می‌شود. 

دقت داشته باشید که تنها پس از شکسته شدن (Break Out) خطوط روند می‌توان ادعا کرد که الگوی پرچم به‌صورت کامل ایجاد شده است. بسته به تایم فریم انتخاب شده، معمولا بدنه پرچم بین ۵ تا ۲۰ کندل را شامل می‌شود. البته ممکن است در مواقعی بازه زمانی حضور نمودار درون بدنه پرچم افزایش پیدا کند. 

انواع الگوی پرچم چیست؟ 

تا اینجا بررسی کردیم که الگوی پرچم چیست و چه اجزایی دارد. روی هم رفته انواع الگوی پرچم را می‌توان در دو دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد که عبارت‌اند از: 

۱. الگوی پرچم سه گوش (Pennant Pattern)

الگوی پرچم سه گوش زمانی تشکیل می‌شود که دو خط روند در ناحیه بدنه پرچم همگرا باشند. دقت داشته باشید که الگوی پرچم سه گوش می‌تواند در روند نزولی و صعودی روی نمودار قیمت ایجاد شود. در حالت ایده‌آل، الگوی پرچم سه گوش حالت متقارن دارد. به‌این معنی که خطوط روند بدنه پرچم تشکیل یک مثلث متساوی الساقین می‌دهند. 

۲. الگوی پرچم مستطیل (Flag Pattern)

الگوی پرچم مستطیل زمانی تشکیل می‌شود که دو خط روند در ناحیه بدنه پرچم موازی باشند. دقت داشته باشید که الگوی پرچم مستطیل می‌تواند در روند نزولی و صعودی روی نمودار قیمت ایجاد شود. اگر میله پرچم صعودی باشد، بدنه پرچم روند نزولی پیدا می‌کند. همچنین اگر میله پرچم نزولی باشد، بدنه پرچم روند صعودی خواهد داشت. 

بهترین استراتژی معاملاتی با الگوی پرچم سه گوش و مستطیل 

در ادامه باید به این سوال پاسخ دهیم که چگونه می‌توان از الگوی پرچم برای تدوین استراتژی معاملاتی استفاده کرد؟ الگوی پرچم سه گوش و مستطیل می‌تواند در تعیین نقطه ورود و تعیین حد ضرر و سود برای معاملات ارزهای دیجیتال کمک کند. به‌طور کلی شما در مواجهه با این الگوی کلاسیک دو راه اصلی برای معامله‌گری پیش روی خود دارد که در اینجا بررسی می‌کنیم.  

۱. استراتژی نوسان‌گیری با الگوی پرچم   

اگر به معامله کردن در تایم فریم کوتاه مدت و نوسان‌ گیری علاقه‌مند هستید، می‌توانید روی استراتژی نخست الگوی پرچم حساب کنید. شما می‌توانید از فرصت نوسان قیمت درون بدنه پرچم برای معامله کردن استفاده کنید. تا زمانی که نمودار درون بدنه پرچم قرار دارد، بین دو خط روند نوسان می‌کند. امکان نوسان‌گیری در بدنه پرچم بین دو خط روند وجود دارد. 

راه‌حل پیش روی شما این است که در پوزیشن‌های معاملاتی خرید یا لانگ (Long) باید حد سود را زیر خط روند بالا و حد ضرر را بالای خط روند پایین بدنه پرچم تعریف کنید. دقیقا عکس این روند نیز برای پوزیشن‌های معاملاتی فروش یا شورت (Short) صدق می‌کند. 

مدیریت ریسک این استراتژی معاملاتی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. چرا که اولا ممکن است نوسانات قیمت درون بدنه پرچم الزاما با خطوط روند برخورد نداشته باشند. ضمن اینکه نمی‌توان موقعیت دقیق خروج نمودار از بدنه الگوی پرچم سه گوش و مستطیل را به‌راحتی تشخیص داد. بنابراین تنها اگر ریسک موجود را می‌پذیرید، این استراتژی را دنبال کنید. 

۲. استراتژی بریک اوت الگوی پرچم   

اصلی‌ترین استراتژی ارز دیجیتال در مواجه با الگوی پرچم سه گوش و مستطیل مربوط به شکست (Breakout) آن‌ است. شما می‌توانید روی استفاده از فرصت معامله پس از خروج نمودار از الگوی پرچم صعودی یا نزولی تمرکز کنید. در این حالت تحلیل‌گران الگوی پرچم را روی نمودار شناسایی می‌کنند. ابتدا باید میله پرچم را ترسیم کرد. سپس نوبت به رسم دو خط روند بدنه پرچم می‌رسد. با متصل کردن دو سقف قیمت می‌توان خط روند بالایی در الگوی پرچم را رسم کرد. همچنین با وصل کردن دو کف قیمت هم می‌توان خط روند پایین در الگوی پرچم را ترسیم کرد. 

تصور کنید الگوی پرچم صعودی در نمودار قیمت را تشخیص دهید. شما باید منتظر شکست خط روند بالایی بدنه پرچم باشید. پس از آن باید سفارش خرید ارز دیجیتال را ثبت کنید. حد ضرر پوزیشن معاملاتی را باید کمی پایین‌تر از خط روند شکسته شده تعریف کنید. 

برای تعیین هدف قیمت یا حد سود در معاملات نیز دو راه پیش روی شما وجود دارد که یکی با ریسک کمتر و دیگری ریسک بیشتری را به‌دنبال دارد.

اگر به‌دنبال معامله با ریسک پایین هستید، بیشترین فاصله بین دو خط روند در بدنه پرچم را اندازه‌گیری کنید. سپس مقدار اندازه‌گیری شده را به قیمت ورود به پوزیشن معاملاتی اضافه کنید تا حد سود به‌دست بیاید. 

راه حل دوم که با ریسک بیشتری همراه است، اندازه‌گیری ارتفاع میله پرچم است. سپس مقدار اندازه‌گیری شده را به قیمت ورود به پوزیشن معاملاتی اضافه کنید. عدد به‌دست آمده حد سود معامله شما خواهد بود. با توجه به اینکه در این حالت حد سود را بالاتر از روش قبل در نظر می‌گیرید، طبیعی است که باید ریسک بیشتری را بپذیرید. 

دقیقا عکس آنچه تا اینجا مشاهده کردید، درباره استراتژی معامله با الگوی پرچم نزولی صدق می‌کند. 

گاهی اوقات پس از خارج شدن نمودار از بدنه پرچم، ممکن است بلافاصله روند قبلی از سر گرفته نشود. بلکه گاهی اوقات شاهد پولبک زدن (Pullback) نمودار به خط روند شکسته شده بدنه پرچم هستیم. پس از آن روند صعودی یا نزولی ادامه پیدا می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم که حتما در زمان باز کردن پوزیشن معاملاتی احتمال پولبک زدن را در تعیین حد ضرر مد نظر قرار دهید. 

روش‌های بررسی اعتبار الگوی پرچم سه گوش و مستطیل

یکی از موضوعاتی که باید در مواجهه با الگوهای قیمت مد نظر داشته باشید این است که آیا می‌توان به هر الگوی شناسایی شده روی نمودار اعتماد کرد؟ پاسخ این سوال منفی است. گاهی اوقات ممکن است که الگوی پرچم سه گوش و مستطیل در نمودار تشکیل شود؛ اما روند حرکت نمودار پس از شکل‌گیری الگو با تصور شما متفاوت باشد. 

واقعیت این است که هیچ راه قطعی برای ارزیابی اعتبار الگوهای کلاسیک قیمت وجود ندارد. در عوض نشانه‌هایی وجود دارند که در این زمینه به‌شما کمک می‌کنند. یکی از این نشانه‌ها، تایم فریم تشکیل الگوی پرچم است. هر چه الگو در تایم فریم بزرگ‌تری شکل بگیرد، اعتبار ان افزایش پیدا می‌کند. 

موضوع بعدی شیب بدنه پرچم است. هر چه بدنه پرچم روی نمودار قیمت شیب کمتری داشته باشد، اعتبار الگو به‌همان نسبت بالا می‌رود. از طرفی دیگر باید حتما روی طول میله پرچم حساس باشید. اگر بدنه پرچم بعد از یک میله قیمت طولانی ایجاد شود، راحت‌تر می‌توانید به آن اعتماد کنید. 

میزان تغییر قیمت درون بدنه پرچم نیز موضوع مهمی است. اگر قیمت درون بدنه پرچم بیش از ۵۰ درصد نسبت به میله تغییر کند، پیشنهاد می‌کنیم که خیلی روی الگوی ایجاد شده برای معامله کردن حساب نکنید. 

آخرین نکته‌ای که باید مد نظر قرار دهید، حجم معاملات است. میله پرچم با افزایش حجم معاملات شکل می‌گیرد. همچنین معمولا در ابتدای بدنه پرچم، حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند؛ اما هر چه به انتهای آن نزدیک شوید، حجم معاملات بیشتر می‌شود. برای شکست بدنه پرچم نیاز به حجم معاملات بسیار زیادی وجود دارد. برای زیر نظر گرفتن حجم معاملات ارز دیجیتال می‌توانید از اندیکاتور حجم (Volume) کمک بگیرید. 

کلام پایانی 

در این مطلب، بررسی کردیم که الگوی پرچم سه گوش و مستطیل چیست و چگونه می‌توانید استراتژی معاملاتی شخصی با استفاده از این الگو تنظیم کنید. پیشنهاد می‌کنیم تنها از الگوهای قیمت برای معامله کردن استفاده نکنید. بلکه در کنار آن‌ها سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند اندیکاتورها را نیز در نظر بگیرید. به‌این ترتیب می‌توانید شانس موفقیت خود در معاملات را افزایش دهید. تمرین و تکرار روی نمودار ارزهای دیجیتال مختلف را نیز برای مسلط شدن به مفاهیم و ریزه‌کاری‌های الگوی پرچم را نیز از یاد نبرید.