چگونه در زمان قطع اینترنت جهانی از ارزهای دیجیتال‌مان محافظت کنیم؟
مبتدی
در سال‌های اخیر، با رشد استفاده از ارزهای دیجیتال در ایران، مسئله حفظ امنیت این دارایی‌ها به یکی از دغدغه‌های مهم کاربران تبدیل شده است؛ به‌خصوص وقتی احتمال اختلال یا قطع اینترنت جهانی مطرح می‌شود. اگر شما هم نگران این موضوع هستید، این راهنما برای شماست. در این متن، با زبان ساده و کاربردی به بررسی روش‌هایی می‌پردازیم که کمک می‌کند حتی در سخت‌ترین شرایط، کنترل دارایی‌های دیجیتال خود را از دست ندهید.
اگر دارایی‌تان در کیف پول شخصی است
اگر ارزهای دیجیتالی را که با دید بلندمدت خریده‌اید، در کیف پول شخصی یا همان کیف پول خود-حضانتی (Non-Custodial Wallet) نگه می‌دارید، شما یک قدم جلوتر از بقیه هستید. این نوع کیف پول‌ها، به شما اختیار کامل مدیریت دارایی‌تان را می‌دهند. یعنی کلیدهای خصوصی، که حکم کلید گاوصندوق شما را دارند، فقط در اختیار خودتان است.
در زمان راه‌اندازی چنین کیف پول‌هایی، یک رشته ۱۲ یا ۲۴ کلمه‌ای به نام عبارت بازیابی (Seed Phrase) در اختیار شما قرار می‌گیرد. این کلمات تنها راه دسترسی دوباره به کیف پول ارز دیجیتال شما هستند و بدون آن‌ها، هیچ‌کس، حتی خودتان، نمی‌توانید دارایی موردنظر را بازیابی کنید. پس باید خیلی مراقب باشید.
انواع کیف پول شخصی
| نوع کیف پول | نمونه‌های معروف | مناسب برای چه کاری است؟ |
| نرم‌افزاری | تراست والت، متامسک | استفاده روزمره و مبالغ کمتر |
| سخت‌افزاری | لجر، ترزور | نگهداری مبالغ بالا با امنیت بسیار بالا |
وقتی اینترنت بین‌الملل قطع است، آیا دارایی من هم از بین می‌رود؟
خبر خوب این است: خیر.
ارزهای دیجیتال شما روی شبکه بلاک چین ذخیره شده‌اند؛ نه روی گوشی یا لپ‌تاپ‌تان. بنابراین حتی اگر برای مدتی به اینترنت جهانی دسترسی نداشته باشید، اصل دارایی شما از بین نمی‌رود و هیچ‌کس نمی‌تواند به آن دست‌درازی کند. تنها کاری که نمی‌توانید انجام دهید، ارسال یا دریافت ارز در آن لحظه است.
چه گزینه‌هایی دارید؟
۱. صبر بهترین گزینه است
اگر نیاز فوری به برداشت یا جابه‌جایی سرمایه‌تان ندارید، بهتر است منتظر بمانید تا اتصال اینترنت جهانی دوباره برقرار شود. در این حالت، هیچ ریسکی متوجه شما نیست و بعد از برقراری ارتباط، می‌توانید با خیال راحت اقدام کنید.
۲. راهکارهای اضطراری و پرخطر
در شرایط خاص، برخی افراد سراغ روش‌هایی مانند استفاده از اینترنت‌های ماهواره‌ای یا سفر به مناطق دیگر برای استفاده از اینترنت کشورهای همسایه رفته‌اند. ولی این روش‌ها پرریسک هستند و هزینه، امنیت و پیچیدگی زیادی دارند. برخی افراد هم دست به دامان دوستان و آشنایان خارج از کشور می‌شوند که این روش هم بسیار پرریسک است و ممکن است باعث از دست رفتن دارایی شما شود.
۳. استفاده از VPS (سرور مجازی)
اگر تجربه‌ی فنی بالایی دارید، می‌توانید از VPS یا سرور مجازی داخل ایران استفاده کنید. VPS، شبیه یک کامپیوتر همیشه‌روشن است که به اینترنت جهانی متصل می‌شود. در این حالت می‌توانید روی VPS، کیف پول مورد نظر خود را نصب کرده و با وارد کردن کلمات بازیابی‌تان، تراکنش موردنظر را انجام دهید. بااین‌حال این روش همیشه جواب نمی‌دهد و گاهی ممکن است دسترسی سرور مجازی داخلی متصل به اینترنت در شرایط قطعی اینترنت بین‌الملل، دشوار یا غیرممکن باشد.
🚨 هشدار مهم: بعد از پایان کار، حتماً کیف پول را از روی سرور پاک کنید تا اطلاعات حساس شما باقی نماند.
کلمات بازیابی: همه‌چیز همین‌جاست
کلمات بازیابی، همان ۱۲ یا ۲۴ کلمه‌ای هستند که هنگام ساخت کیف پول شخصی دریافت می‌کنید. این کلمات، کلید اصلی تمام دارایی دیجیتال شما هستند. اگر کسی آن‌ها را داشته باشد، می‌تواند بدون اجازه شما، به کل سرمایه‌تان دسترسی پیدا کند.
چند قانون طلایی برای حفظ این کلمات:
- ❌ هرگز از آن‌ها عکس نگیرید.
- ❌ هرگز آن‌ها را در گوشی یا کامپیوترتان ذخیره نکنید.
- ❌ هرگز در فضای ابری مثل Google Drive یا iCloud آپلود نکنید.
- ❌ هرگز با صدای بلند نخوانید یا در پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام ارسال نکنید.
- ❌ هرگز آن‌ها را به هیچ کس حتی به پشتیبانی فنی ندهید.
✅ روش امن چیست؟
- روی کاغذ بنویسیدشان و آن را در جای امن نگه دارید.
- بهتر از کاغذ: استفاده از کپسول‌های فلزی مخصوص (ضد حریق و ضد آب) است.
- اگر به این ابزار دسترسی ندارید، می‌توانید از ظروف فلزی دربسته مثل یک نمکدان فلزی استفاده کنید.
- حرفه‌ای‌ترها کلمات را روی صفحه‌های فلزی مثل CryptoSteel حک می‌کنند تا در برابر تمام خطرات محیطی مقاوم باشد.
اگر دارایی‌تان در صرافی آنلاین است
بسیاری از کاربران برای راحتی کار، بخشی از سرمایه‌شان را در صرافی‌های آنلاین نگه می‌دارند. این کار در شرایط عادی مشکلی ندارد؛ اما وقتی دسترسی به اینترنت بین‌الملل دچار اختلال شود، نگهداری دارایی در صرافی ممکن است با مشکلاتی همراه شود. این مشکل به‌خصوص برای صرافی‌های خارجی، پررنگ‌تر است.
تفاوت مهم: صرافی داخلی و خارجی
الف) صرافی‌های خارجی
در صورت قطع یا محدود شدن اینترنت بین‌الملل، دسترسی به صرافی‌های خارجی تقریباً غیرممکن می‌شود. حتی اگر ارزهای شما در حساب‌تان امن باقی بمانند، نمی‌توانید وارد حساب شوید، معامله کنید یا وضعیت دارایی خود را ببینید. در چنین شرایطی، باید منتظر اتصال مجدد اینترنت جهانی بمانید.
ب) صرافی‌های داخلی
صرافی‌هایی مثل تبدیل که بخشی از سرورهای‌شان در داخل کشور قرار دارد، ممکن است در این شرایط عملکرد بهتری داشته باشند. چراکه برای بخش بزرگی از خدمات، به ارتباط مستقیم با اینترنت جهانی وابسته نیستند.
✅ معمولاً می‌توانید به خدمات پایه مثل خرید و فروش تومانی، تبدیل ارز دیجیتال به تومان یا حتی ارسال داخلی بین کاربران دسترسی داشته باشید. واریز و برداشت تومانی نیز احتمالا در دسترس خواهند بود.
🚫 اما برای واریز یا برداشت ارز دیجیتال به کیف پول خارجی، ممکن است موقتا با محدودیت یا اختلال مواجه شوید.
توصیه مهم به کاربران تبدیل
صرافی تبدیل همواره تلاش می‌کند خدمات خود را حتی در شرایط خاص، به‌صورت پایدار و امن ارائه دهد. اما باز هم بهتر است این اصل ساده را همیشه رعایت کنید:
دارایی بلندمدت خود را در شرایط اضطراری در کیف پول شخصی نگه دارید.
مقداری از دارایی‌تان را که با آن معامله می‌کنید یا ممکن است نیاز به نقد کردن آن داشته باشید، در صرافی نگهداری کنید؛ چراکه تبدیل دارایی به تومان و برداشت تومانی، تنها از طریق صرافی‌های داخلی مانند تبدیل امکان‌پذیر است.در شرایط عدم دسترسی، چه باید کرد؟
در هر دو حالت (چه دارایی‌تان در صرافی خارجی باشد، چه داخلی)، اگر احتمال می‌دهید که به‌زودی به اینترنت جهانی دسترسی نخواهید داشت، این اقدامات ضروری را انجام دهید:
- ✅ معاملات باز خود را ببندید. به‌ویژه معاملات پرریسک مانند معاملات اهرمی (Leverage). در نبود دسترسی فوری، هر تغییر ناگهانی بازار می‌تواند ضرر جدی وارد کند.
- ✅ از هرگونه خرید و فروش در شرایط اضطراری خودداری کنید. نوسان بالا + قطع اینترنت = ترکیب بسیار خطرناک.
- ✅ صبر کنید تا وضعیت بازار و دسترسی به اینترنت پایدار شود. تصمیم‌های عجولانه در این شرایط، معمولاً نتیجه خوبی ندارند.
آمادگی مالی فراتر از دنیای دیجیتال: نقدینگی را فراموش نکنید
ارز دیجیتال، یک ابزار قدرتمند مالی است؛ اما در شرایط بحرانی، داشتن پول نقد و دسترسی به حساب بانکی هم حیاتی است. بنابراین فراموش نکنید که مدیریت مالی هوشمند فقط به نگهداری کوین و توکن محدود نمی‌شود.
چند توصیه مهم برای آمادگی کامل:
۱. بخشی از سرمایه را نقد یا در بانک نگه دارید
همیشه مقدار مشخصی از سرمایه‌تان را به‌صورت نقد یا در حساب بانکی نگه دارید. این پول می‌تواند در شرایط اضطراری کمک‌تان کند تا نیازهای اولیه مثل خرید، دارو، حمل‌ونقل یا پرداخت قبوض را بدون فروش فوری ارزهای دیجیتال خود مدیریت کنید.
۲. برنامه‌ریزی برای هزینه‌های ضروری
یک لیست ساده از مخارج ثابت زندگی‌تان بنویسید: اجاره، قبوض، مواد غذایی، درمان و غیره. مطمئن شوید که برای چند هفته، پول لازم برای تامین این موارد را در دسترس دارید.
۳. اطلاعات مهم خود را آفلاین ذخیره کنید
رمزها، نام کاربری حساب‌های بانکی، پلتفرم‌های مالی یا خدمات دولتی را جایی امن و فیزیکی (روی کاغذ یا فلز) یادداشت کنید. در زمان قطع اینترنت، دسترسی سریع به این اطلاعات می‌تواند حیاتی باشد.
چک‌لیست نهایی برای آمادگی دیجیتالی و مالی در شرایط اضطراری
برای اینکه همه‌چیز را منظم و ساده به‌خاطر بسپارید، این چک‌لیست را همیشه همراه داشته باشید:
✅ یک کیف پول شخصی امن بسازید.
✅ برای مبالغ کمتر، از کیف پول‌هایی مانند تراست والت استفاده کنید.
✅ برای مبالغ بالا، یک کیف پول سخت‌افزاری مانند لجر یا ترزور خریداری کنید.
✅ در شرایط اضطراری یا احتمال قطع اینترنت بین‌الملل، تمام معاملات باز، مخصوصاً معاملات اهرمی و پرریسک را ببندید.
✅ کلمات بازیابی را فقط روی کاغذ بنویسید؛ هرگز عکس نگیرید و به‌صورت دیجیتال ذخیره نکنید.
✅ کلمات را در یک مکان امن فیزیکی (مثل کپسول یا صفحه فلزی) و در جایی مانند گاوصندوق نگهداری کنید.
✅ بخشی از سرمایه‌تان را به‌صورت نقد یا در حساب بانکی نگه دارید.
✅ از تصمیم‌گیری‌های احساسی پرهیز کنید؛ آرامش داشته باشید و با دقت عمل کنید.
سوالات متداول
۱. اگر اینترنت جهانی قطع شود، ارز دیجیتالم در کیف پول شخصی از بین می‌رود؟
خیر. دارایی شما روی بلاک‌چین ذخیره شده است و فقط دسترسی شما برای جابه‌جایی یا مشاهده آن موقتاً قطع می‌شود. بنابراین به‌محض بازگشت اینترنت، دوباره به دارایی‌تان دسترسی خواهید داشت.
۲. آیا در زمان بحران می‌توانم از صرافی داخلی مثل تبدیل استفاده کنم؟
احتمال زیادی دارد که خدمات داخلی صرافی‌هایی مانند تبدیل (خرید، فروش و تبدیل به تومان) در دسترس باشند. بااین‌حال اختلال در ارائه خدمات مربوط به بلاک‌چین جهانی (واریز و برداشت ارز دیجیتال)، امری طبیعی است.
۳. چرا باید پول نقد یا موجودی بانکی داشته باشم؟
زیرا در شرایط اضطراری ممکن است موقتا نتوانید به ارز دیجیتال‌تان دسترسی داشته باشید یا آن را تبدیل به تومان کنید. داشتن پول نقد یا کارت بانکی فعال، باعث می‌شود بتوانید نیازهای فوری‌تان را بدون دردسر برطرف کنید.
در پایان: دانش، بهترین محافظ سرمایه شماست.
هیچ‌کس دوست ندارد خود را در شرایطی ببیند که نه به اینترنت دسترسی دارد، نه به دارایی‌اش. اما اگر از قبل آماده باشید، این وضعیت فقط یک اختلال موقت خواهد بود، نه یک بحران جدی.
پس این مقاله را برای دوستان و آشنایانی که در دنیای ارزهای دیجیتال فعالیت دارند، ارسال کنید. گاهی همین آگاهی ساده می‌تواند جلوی یک ضرر بزرگ را بگیرد.
آمادگی امروز، امنیت فردا را تضمین می‌کند.
با آرامش، دانش و برنامه‌ریزی حرکت کنید.
دیدگاه‌ها