چکیده

در چشم‌انداز گسترده دارایی‌های دیجیتال، اتریوم (ETH) و ریپل (XRP) نماد دو رویکرد کاملاً متمایز به فناوری بلاک‌چین هستند. اتریوم، که اغلب به عنوان “کامپیوتر جهانی” توصیف می‌شود، یک پلتفرم زیربنایی برای نوآوری غیرمتمرکز و بدون نیاز به مجوز است که بستری برای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرمثلی (NFTs) و هزاران برنامه غیرمتمرکز (dApps) فراهم کرده است. در مقابل، ریپل و دفتر کل آن، XRP Ledger یا XRPL، با هدفی مشخص طراحی شده‌اند: بهینه‌سازی پرداخت‌های فرامرزی برای مؤسسات مالی و بانک‌ها از طریق یک راه‌حل سریع، کم‌هزینه و قابل اعتماد.  

این گزارش به مقایسه جامع این دو پروژه می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه چشم‌اندازهای بنیادین متفاوت منجر به انتخاب‌های فنی، مدل‌های اقتصادی و مسیرهای رگولاتوری کاملاً متفاوتی شده است. این تحلیل نشان خواهد داد که اتریوم و ریپل، بیش از آنکه رقبای مستقیم باشند، دو ابزار متفاوت در اقتصاد دیجیتال هستند.

تفاوت فلسفه و چشم‌انداز اصلی اتریوم و ریپل

چشم‌انداز اتریوم، خلق یک “کامپیوتر جهانی” با زبان برنامه‌نویسی تورینگ-کامل است که به هر کسی اجازه می‌دهد قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را بدون نیاز به مجوز بسازد. این فلسفه بر اصولی مانند توسعه بدون نیاز به مجوز (مقاومت در برابر سانسور)، قابلیت برنامه‌ریزی عمومی (پشتیبانی از هر نوع کاربرد) و تفکر بلندمدت استوار است. دیدگاه اتریوم این است که با فراهم کردن یک بستر باز، بهترین کاربردها به صورت ارگانیک توسط جامعه جهانی ظهور خواهند کرد.  

ریپل و XRP Ledger با مأموریتی متمرکز طراحی شدند: بهبود و یکپارچه‌سازی سیستم مالی سنتی، به ویژه در حوزه پرداخت‌های فرامرزی. فلسفه ریپل، انقلابی “درون” سیستم مالی است. البته ریپل به دنبال جایگزینی کامل سیستم بانکی نیست، بلکه قصد دارد ناکارآمدی‌های سیستم‌های قدیمی مانند سوئیفت را برطرف کند. اصول کلیدی آن شامل تمرکز بر شرکت‌ها و مؤسسات، تعامل‌پذیری بین سیستم‌های مالی و عمل‌گرایی به جای ایدئولوژی است. مسیر ریپل برای پذیرش، یک رویکرد از بالا به پایین از طریق همکاری با نهادهای مالی بزرگ است.  

تفاوت فناوری و معماری اتریوم و ریپل

این دو شبکه برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تأمین امنیت بلاک چین خود از روش‌های اساساً متفاوتی استفاده می‌کنند:

• اتریوم – اثبات سهام (Proof-of-Stake – PoS): پس از رویداد “The Merge”، اتریوم به مکانیزم PoS روی آورد و مصرف انرژی را بیش از ۹۹.۹۵٪ کاهش داد. در این مدل، “اعتبارسنج‌ها” (Validators) با وثیقه‌گذاری (staking) ۳۲ ETH، امنیت شبکه را تأمین می‌کنند و در ازای آن پاداش می‌گیرند.   
• ریپل – پروتکل اجماع XRP Ledger (اجماع فدرال): این مکانیزم منحصربه‌فرد نه به استخراج و نه به سهام‌گذاری متکی است. براساس این مکانیزم، مجموعه‌ای از اعتبارسنج‌های مورد اعتماد (که در لیست گره‌های منحصر به فرد یا UNL قرار دارند) برای رسیدن به توافق بر سر تراکنش‌ها رأی می‌دهند. یک تراکنش زمانی نهایی می‌شود که حداقل ۸۰٪ از این اعتبارسنج‌ها به توافق برسند، فرآیندی که هر ۳ تا ۵ ثانیه تکرار می‌شود.  

رویکردهای هر پروژه به قابلیت برنامه‌ریزی و عملکرد قراردادهای هوشمند نیز تفاوت‌های قابل توجهی را نشان می‌دهد:

• اتریوم – ماشین مجازی اتریوم (EVM): هسته اصلی اتریوم، EVM است؛ یک محیط اجرایی تورینگ-کامل که قراردادهای هوشمند نوشته‌شده به زبان‌هایی مانند Solidity را اجرا می‌کند. این قابلیت برنامه‌ریزی عمومی، امکان ایجاد dAppهای بسیار پیچیده در حوزه‌های DeFi و NFT را فراهم می‌کند.
• ریپل – قابلیت‌های بومی و زنجیره جانبی EVM: رویکرد XRPL چندلایه است. این دفتر کل دارای قابلیت‌های بومی قدرتمندی مانند خدمات امانی (Escrow) است علاوه بر این، یک زنجیره جانبی سازگار با EVM راه‌اندازی شده که به توسعه‌دهندگان اتریوم اجازه می‌دهد dAppهای خود را به اکوسیستم XRPL منتقل کنند.  

عملکرد و مقیاس‌پذیری

استراتژی مقیاس‌پذیری اتریوم “رول‌آپ-محور” است و به راه‌حل‌های لایه ۲ برای دستیابی به توان عملیاتی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ TPS متکی است. در مقابل، مقیاس‌پذیری XRPL یک ویژگی ذاتی در لایه پایه آن است.  

۴٬۸۰۰٬۰۰۰ هزار تومان درآمد با هر دعوت موفق از دوستان خود به آموزش معامله و کسب سود در دنیای ارزهای دیجیتال تا ۴٫۸ میلیون تومان درآمد داشته باشید.

مشاهده جزئیات

تفاوت توکنومیکس و مدل‌های اقتصادی اتریوم و ریپل

عرضه و انتشار

مدل‌های اقتصادی اتریوم و ریپل که عرضه و انتشار توکن‌های بومی آن‌ها، یعنی ETH و XRP، را کنترل می‌کنند، متمایز هستند:

• اتریوم (ETH): اتریوم سقف عرضه ثابتی ندارد. صدور توکن جدید پس از The Merge حدود ۹۰٪ کاهش یافت. با مکانیزم سوزاندن کارمزد EIP-1559 هم بخشی از کارمزد هر تراکنش سوزانده می‌شود. این ترکیب، پتانسیل ضدتورمی (Deflationary) برای ETH ایجاد کرده است؛ یعنی در دوره‌های فعالیت بالا، ممکن است تعداد توکن‌های سوزانده‌شده از تعداد توکن‌های صادر‌شده بیشتر باشد.  
• ریپل (XRP): ریپل دارای عرضه کل ثابت ۱۰۰ میلیاردی است که همگی از پیش استخراج شده‌اند و هیچ توکن جدیدی ایجاد نخواهد شد. بخش بزرگی از این عرضه در اختیار شرکت ریپل است که آن را در یک سیستم امانی (escrow) مدیریت می‌کند و به صورت ماهانه آزاد می‌سازد. کارمزد هر تراکنش نیز سوزانده می‌شود که باعث کمیاب‌تر شدن تدریجی XRP خواهد شد.  

کاربرد و محرک‌های تقاضا

موارد استفاده و منابع تقاضا برای هر توکن، بازتابی از مأموریت‌های متفاوت آن‌هاست:

• اتریوم (ETH): کاربردهای ETH چندلایه است: پرداخت کارمزد گس برای تمام تراکنش‌ها، سهام‌گذاری (Staking) برای تأمین امنیت شبکه و استفاده به‌عنوان وثیقه اصلی در DeFi. این کاربردها یک تقاضای دائمی و مستقیم برای ETH ایجاد می‌کنند.  
• ریپل (XRP): کاربرد اصلی XRP، ایفای نقش به‌عنوان ارز واسط (Bridge Currency) در محصول نقدینگی بر حسب تقاضا (ODL) ریپل برای تسویه آنی پرداخت‌های فرامرزی است. همچنین برای پرداخت کارمزد تراکنش و حفظ ذخیره حساب استفاده می‌شود.  

تفاوت اکوسیستم و پذیرش اتریوم و ریپل

استراتژی‌های هر پروژه برای جلب پذیرش در میان شرکت‌ها و مؤسسات مالی نیز اساساً متفاوت است:

• اتریوم: پذیرش سازمانی اتریوم عمدتاً بر روی ETH به‌عنوان یک دارایی متمرکز است. شرکت‌ها ETH را به عنوان یک دارایی ذخیره در خزانه‌داری خود نگهداری می‌کنند. از طرف دیگر، تأیید ETFهای اسپات اتریوم، راه را برای ورود سرمایه‌های نهادی باز کرده است.  
• ریپل: استراتژی ریپل بر پذیرش XRPL به‌عنوان یک فناوری جهت بهبود فرآیندهای مالی متمرکز است. این شرکت با صدها مؤسسه مالی مانند Santander و American Express برای استفاده از نرم‌افزار پرداخت خود (Ripple Payments) همکاری می‌کند و در پروژه‌های آزمایشی ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نیز فعال است.  

تفاوت در حاکمیت اتریوم و ریپل

ریپل و اتریوم، هر کدام روش‌های مختلفی برای اعمال تغییرات به کار می‌گیرند:

• اتریوم: از یک فرآیند حاکمیتی “خارج از زنجیره” از طریق “پیشنهادهای بهبود اتریوم” (EIPs) پیروی می‌کند که بر اساس اجماع اجتماعی و فنی جامعه هدایت می‌شود. بنیاد اتریوم در این فرآیند، نقش هماهنگ‌کننده دارد، نه کنترل‌کننده.  
• ریپل (XRP Ledger): تغییرات از طریق “اصلاحیه‌ها” (amendments) معرفی می‌شوند که برای فعال شدن نیازمند حمایت ۸۰٪ اعتبارسنج‌ها هستند. مدل حاکمیتی این پروژه در حال تحول به سمت یک ساختار جامعه‌محورتر از طریق یک بنیاد جدید و یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است.  

تفاوت چشم‌انداز رگولاتوری و وضعیت حقوقی اتریوم و ریپل

اتریوم مسیر رگولاتوری بسیار هموارتری را طی کرده است. مقامات SEC از ابتدا به دلیل تمرکززدایی بالا، آن را یک ورقه بهادار نمی‌دانستند. این وضعیت با تأیید ETFهای اسپات اتریوم در ماه مه ۲۰۲۴ تثبیت شد، جایی که این صندوق‌ها به عنوان “سهام تراست مبتنی‌بر کالا” طبقه‌بندی شدند و به‌طور ضمنی تأیید کردند که SEC، اتریوم را یک کالا می‌داند.  

از طرف دیگر، در دسامبر ۲۰۲۰، SEC شکایتی علیه ریپل تنظیم کرد و مدعی شد که فروش XRP یک عرضه اوراق بهادار ثبت‌نشده بوده است. در ژوئیه ۲۰۲۳، دادگاه حکمی تاریخی صادر کرد که  XRP به خودی خود یک ورقه بهادار نیست، هرچند فروش مستقیم آن به نهادها به‌عنوان قرارداد سرمایه‌گذاری تلقی شد. این حکم، شفافیت حقوقی مهمی برای XRP در آمریکا فراهم کرد و راه را برای طبقه‌بندی آن به عنوان کالا هموار ساخت.  

جمع بندی

اتریوم خود را به عنوان لایه تسویه و امنیت اقتصاد دیجیتال تثبیت کرده است. ارزش آن در بی‌طرفی، شبکه عظیم توسعه‌دهندگان و اثر شبکه‌ای قدرتمندش نهفته است. درواقع اتریوم یک کالای عمومی دیجیتال است که زیربنای وب ۳ را تشکیل می‌دهد.

از طرف دیگر، ریپل یک ابزار مالی تخصصی است که پلی بین امور مالی سنتی و دارایی‌های دیجیتال ایجاد می‌کند.

در نهایت، این دو پروژه نماینده دو دیدگاه متفاوت برای آینده هستند. اتریوم در حال ساخت زیرساخت برای یک سیستم مالی جدید و باز است. درحالی که ریپل، ارائه ابزارهایی برای ارتقای سیستم مالی را در چشم‌انداز خود دراد. انتخاب بین آن‌ها کمتر به این بستگی دارد که «کدام بهتر است» و بیشتر به این بستگی دارد که «شما به کدام آینده اعتقاد دارید».

سوالات متداول

1. تفاوت اصلی بین اتریوم و ریپل چیست؟ اتریوم یک پلتفرم غیرمتمرکز برای ساخت اپلیکیشن‌ها (dApps) و قراردادهای هوشمند است، در حالی که ریپل برای پرداخت‌های سریع و کم‌هزینه فرامرزی طراحی شده است.  
2. کدام یک سریع‌تر است، اتریوم یا XRP؟ شبکه XRP با قابلیت پردازش ۱۵۰۰ تراکنش در ثانیه و تسویه در ۳ تا ۵ ثانیه، به طور قابل توجهی سریع‌تر از لایه پایه اتریوم با ۱۵ تا ۳۰ تراکنش در ثانیه است.  
3. چرا کارمزدهای اتریوم (Gas Fees) اینقدر بالا است؟ کارمزدهای اتریوم به دلیل تقاضای بالا برای فضای بلاک در شبکه محبوب آن بالا است، اما راه‌حل‌های لایه ۲ برای کاهش این هزینه‌ها طراحی شده‌اند.  
4. کدام یک برای سرمایه‌گذاری بلندمدت بهتر است؟ انتخاب بین ETH و XRP به استراتژی سرمایه‌گذار بستگی دارد؛ اتریوم بر نوآوری در dAppها و DeFi متمرکز است، در حالی که ریپل بر پذیرش توسط سیستم مالی سنتی تمرکز دارد.  
5. آیا هر دو از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند؟ اتریوم از قراردادهای هوشمند پیچیده از طریق ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی می‌کند، در حالی که XRP Ledger قابلیت‌های محدودتری دارد. بااین‌حال یک زنجیره جانبی سازگار با EVM را برای گسترش عملکرد خود اضافه کرده است.