چکیده

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که غذایی که هر روز می‌خورید، چه سفری را از مزرعه تا سفره شما طی کرده است؟ یا اینکه در چه شرایطی پرورش یافته و آیا استانداردهای بهداشتی را رعایت کرده است؟ متاسفانه، امروزه بسیاری از مصرف‌ کنندگان به صنایع غذایی بی‌اعتماد هستند. آمارها نشان می‌دهند که تنها ۴۴ درصد از مردم جهان به صنایع غذایی اعتماد دارند. این آمار نگران‌کننده نشان می‌دهد که نیاز به شفافیت و ردیابی در صنعت کشاورزی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

خوشبختانه، فناوری بلاک‌ چین به عنوان یک راهکار نوآورانه برای حل این مشکل مطرح شده است. بلاک چین، همان فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، به ما این امکان را می‌دهد تا یک دفترچه یادداشت دیجیتالی غیرقابل تغییر حتی در در کشاورزی ایجاد کنیم. با استفاده از بلاک چین، می‌توانیم به راحتی به اطلاعاتی مانند منشاء محصول، شرایط کشت، تاریخچه حمل و نقل و حتی آزمایش‌های کیفیت دسترسی پیدا کنیم. این شفافیت، اعتماد بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را افزایش داده و به بهبود کیفیت محصولات کمک شایانی می‌کند.

در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق‌تر مزایای بلاک چین در کشاورزی و چگونگی پیاده‌سازی آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا دنیای شگفت‌انگیز کشاورزی هوشمند را کشف کنیم.

درک زنجیره تامین مدرن کشاورزی

قبل از بررسی کاربرد فناوری بلاک چین، ضروری است که پیچیدگی‌های زنجیره تامین مدرن کشاورزی را درک کنیم. مسیر محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره شامل بازیگران متعددی از جمله کشاورزان، توزیع‌کنندگان، پردازنده‌ها، خرده فروشان و مصرف کنندگان است. این شبکه پیچیده می‌تواند مسافت‌های جغرافیایی وسیعی را پوشش دهد و تضمین کیفیت و ایمنی محصولات غذایی را چالش برانگیز می‌کند.

روش‌های سنتی ردیابی محصولات کشاورزی اغلب به سوابق کاغذی متکی هستند که مستعد خطا و دستکاری هستند. این عدم شفافیت می‌تواند به مشکلاتی مانند تقلب در مواد غذایی، آلودگی و ناکارآمدی زنجیره تامین منجر شود. در همین راستا، فناوری بلاک چین به عنوان یک تغییر دهنده بازی ظاهر می‌شود.

چگونه بلاک چین در کشاورزی کار می‌کند؟

بلاک چین، همان فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، به ما این امکان را می‌دهد تا یک دفترچه یادداشت دیجیتالی توزیع شده و غیرمتمرکز را به صورت شفاف و مقاوم در برابر دستکاری ایجاد کنیم. در کشاورزی، این دفترچه می‌تواند هر مرحله از تولید یک محصول را از بذر تا سفره شما ثبت کند. تصور کنید هر محصول کشاورزی یک پاسپورت دیجیتالی دارد که تمام جزئیات مربوط به آن را در خود جای داده است. این پاسپورت، با استفاده از بلاک چین، به صورت امن و شفاف نگهداری می‌شود و امکان دستکاری در اطلاعات آن وجود ندارد. در ادامه نحوه کاربرد بلاک چین در کشاورزی را بررسی می‌کنیم:

• قراردادهای هوشمند برای پاداش منصفانه: قراردادهای هوشمند نقش مهمی در تضمین پاداش منصفانه برای کشاورزان ایفا می‌کنند. هنگامی که محصولات به توزیع‌کنندگان یا خرده فروش‌ها فروخته می‌شوند، قراردادهای هوشمند می‌توانند بر اساس شرایط از پیش تعیین شده، پرداخت‌ها را به طور خودکار به کشاورزان انتقال دهند. این امر نیاز به واسطه‌ها را کاهش داده و خطر اختلافات پرداخت را کاهش می‌دهد.
• ردیابی و شفافیت: یکی از مزایای اصلی بلاک چین در کشاورزی، توانایی آن در ارائه ردیابی و شفافیت از ابتدا تا انتها است. هر مرحله از زنجیره تامین، از کاشت تا برداشت، پردازش و توزیع، می‌تواند در بلاک چین ثبت شود. این امکان را به مصرف‌کنندگان می‌دهد تا منشاء محصولی که خریداری می‌کنند را ردیابی کنند و اطمینان حاصل کنند که استانداردهای ایمنی مواد غذایی در هر مرحله رعایت شده است.
• تضمین کیفیت: بلاک چین می‌تواند برای نظارت و ثبت نقاط داده مهم مرتبط با کیفیت محصولات کشاورزی استفاده شود. به عنوان مثال، دما، رطوبت و شرایط نگهداری را می‌توان در زمان واقعی ردیابی کرد تا تازگی و ایمنی محصولات حفظ شود. هرگونه انحراف از شرایط مورد نظر می‌تواند منجر به هشدار و اقدام اصلاحی فوری شود.
• کارایی زنجیره تامین: فناوری بلاک چین با کاهش کاغذبازی و ثبت دستی، زنجیره تامین را ساده‌تر می‌کند. این امر باعث صرفه‌جویی در زمان و منابع و کاهش احتمال خطا و تقلب می‌شود. در نتیجه، محصولات سریع‌تر به دست مصرف‌کنندگان می‌رسند و میزان ضایعات کاهش می‌یابد.

• جلوگیری از تقلب: محصولات کشاورزی تقلبی تهدیدی جدی برای مصرف‌کنندگان و کشاورزان است. با استفاده از بلاک چین برای تأیید اصالت محصولات، می‌توان اطمینان حاصل کرد که مصرف‌کنندگان محصولات واقعی و باکیفیت خریداری می‌کنند. علاوه بر این، بلاک چین جعل برچسب‌ها و گواهینامه‌های تأیید شده را تقریبا غیرممکن می‌کند.

نمونه‌های واقعی استفاده از بلاک چین در کشاورزی

برای درک بهتر کاربرد عملی بلاک چین در کشاورزی، بیایید به بررسی چند نمونه موفق بپردازیم.

همکاری بین IBM و والمارت

یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها، همکاری بین والمارت، یکی از بزرگترین خرده فروشان جهان، و IBM پلتفرم ردیابی مواد غذایی (IBM Food Trust) مبتنی بر بلاک چین است. این دو غول تجاری با استفاده از بلاک چین، سیستم ردیابی محصولات کشاورزی را متحول کردند. هدف این پروژه، امکان ردیابی سریع و آسان منشاء و مسير محصولات برگ‌دار، به ویژه کاهو رومی، بود. با این سیستم، والمارت توانست زمان ردیابی را از چند روز به چند ثانیه کاهش دهد و به سرعت مشکلات آلودگی را شناسایی و حل کند.

بزرگ‌ترین رویداد ارز دیجیتال ایران با شرکت در این رویداد و دعوت از دوستان خود می‌توانید بدون قرعه‌کشی BMW X3 برنده شوید.

شرکت در رویداد

نسلّه (Nestlé) و زنجیره تامین لبنیات در خاورمیانه

نسلّه، شرکت چندملیتی تولیدکننده مواد غذایی و آشامیدنی نیز از بلاک چین برای بهبود شفافیت و ردیابی زنجیره تامین محصولات لبنی استفاده کرده است. این سیستم مسیر شیر را از مزارع نیوزیلند تا کارخانه‌های نسلّه در خاورمیانه ردیابی می‌کند. مصرف‌کنندگان می‌توانند با استفاده از کد QR روی بسته‌بندی، به اطلاعات کاملی درباره منشاء، کیفیت و شیوه‌های پایدار تولید شیر دسترسی پیدا کنند.

AgriDigital: کشاورزی هوشمند با بلاک چین

AgriDigital، یک شرکت فناوری کشاورزی استرالیایی، از بلاک چین برای مدیریت زنجیره تامین غلات استفاده می‌کند. این پلتفرم به کشاورزان امکان می‌دهد تا حرکت و مالکیت غلات را در زمان واقعی ثبت کنند. با استفاده از بلاک چین، تمام شرکت‌کنندگان در زنجیره تامین، از جمله کشاورزان، خریداران غلات و توزیع‌کنندگان، به داده‌های دقیق و غیرقابل تغییر دسترسی دارند. این امر منجر به کاهش اختلافات، تسریع پرداخت‌ها و بهبود کلی کارایی زنجیره تامین می‌شود.

پلتفرم اصالت (Provenance)

پلتفرم اصالت (Provenance) یک راه‌حل بلاک‌چینی است که به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا مسیر محصولات مختلف مانند ماهی و قهوه را از مبدأ تا فروشگاه ردیابی کنند. این پلتفرم نقش مهمی در جلوگیری از تقلب و تضمین تجارت عادلانه در صنعت کشاورزی داشته است.

اتحادیه مزرعه تا بازار (Farm to Market Alliance)

اتحادیه مزرعه تا بازار، همکاری‌ای بین سازمان‌های مختلف است که از فناوری بلاک چین برای توانمندسازی کشاورزان خرده مالک در آفریقا استفاده می‌کند. این اتحادیه با ارائه دسترسی به اطلاعات و بازار، به کشاورزان کمک می‌کند تا درآمد خود را افزایش داده و امنیت غذایی را بهبود بخشند.

با تمام مزایایی که فناوری بلاک چین برای صنعت کشاورزی به ارمغان آورده است، همچنان چالش‌ها و موانعی بر سر راه گسترش آن وجود دارد، از جمله:

• هزینه‌ها و زیرساخت‌ها: پیاده‌سازی سیستم‌های بلاک چین نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجه در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و آموزش نیروی انسانی است. بسیاری از کشاورزان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، به دلیل محدودیت منابع مالی و دسترسی به فناوری‌های جدید، با چالش مواجه هستند.
• حریم خصوصی داده‌ها: ماهیت غیرقابل تغییر بلاک چین، نگرانی‌هایی را در مورد حریم خصوصی داده‌های کشاورزان و اطلاعات حساس محصولات ایجاد می‌کند. حفظ تعادل بین شفافیت و حفاظت از اطلاعات شخصی، یکی از مهم‌ترین چالش‌های این فناوری است.

• هماهنگی و همکاری: برای ایجاد یک شبکه بلاک‌چینی کارآمد در کشاورزی، نیاز به هماهنگی و همکاری بین بازیگران مختلف از جمله کشاورزان، دولت‌ها، شرکت‌های فناوری و مصرف‌کنندگان است. ایجاد یک استاندارد واحد و قابل قبول برای همه، یکی از گام‌های مهم در این مسیر است.
• مقیاس‌پذیری: با افزایش حجم داده‌ها در کشاورزی، شبکه‌های بلاک چین باید بتوانند حجم عظیمی از اطلاعات را به صورت سریع و ایمن پردازش کنند. توسعه الگوریتم‌ها و زیرساخت‌های مناسب برای مقیاس‌پذیری، یکی از چالش‌های فنی این فناوری است.

آینده‌ای روشن با بلاک چین

با وجود چالش‌ها، آینده بلاک چین در کشاورزی بسیار امیدوارکننده است. با پیشرفت فناوری و افزایش آگاهی نسبت به مزایای این فناوری، می‌توانیم انتظار تحولات زیر را داشته باشیم:

• یکپارچگی با اینترنت اشیا: ترکیب بلاک چین با اینترنت اشیا، امکان نظارت دقیق‌تر بر تمام مراحل تولید و توزیع محصولات کشاورزی را فراهم می‌کند. از طریق سنسورهای هوشمند، می‌توان داده‌های مربوط به خاک، آب، هوا و سلامت گیاهان را جمع‌آوری و به صورت ایمن در بلاک چین ثبت کرد.

• مشارکت فعال کشاورزان: توسعه اپلیکیشن‌های موبایل کاربرپسند، به کشاورزان امکان می‌دهد تا به راحتی داده‌های خود را وارد کرده و از اطلاعات موجود در شبکه استفاده کنند. این امر به ویژه برای کشاورزان کوچک‌ مقیاس که دسترسی محدودی به فناوری دارند، بسیار مفید خواهد بود.
• همکاری‌های بین‌المللی: همکاری بین دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و بخش خصوصی برای ایجاد استانداردهای جهانی و ترویج استفاده از بلاک چین در کشاورزی، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
• پایداری و مسئولیت‌پذیری: بلاک چین می‌تواند به ایجاد یک سیستم غذایی پایدارتر و مسئولانه‌تر کمک کند. با ردیابی دقیق منشاء محصولات و اطمینان از رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، مصرف‌کنندگان می‌توانند انتخاب‌های آگاهانه‌تری داشته باشند.

جمع بندی

فناوری بلاک چین پتانسیل متحول کردن کشاورزی مدرن را با افزایش شفافیت، کارایی و اعتماد در زنجیره تامین دارد. از قراردادهای هوشمند که تضمین‌کننده پاداش منصفانه هستند تا ردیابی کامل و تضمین کیفیت، بلاک چین به ابزاری ارزشمند برای پیگیری محصولات از مزرعه تا سفره تبدیل شده است.

اگرچه چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد، اما پیشرفت‌های مداوم و همکاری‌های مختلف، آینده‌ای روشن برای بلاک چین در کشاورزی ترسیم می‌کنند. با ادغام با فناوری‌های دیگر مانند اینترنت اشیا و توسعه اپلیکیشن‌های کاربردی، بلاک چین می‌تواند نقش مرکزی در ایجاد یک زنجیره تامین غذایی پایدار، امن و شفاف ایفا کند.

در نهایت، بلاک چین نه تنها به نفع کشاورزان و تولیدکنندگان، بلکه به نفع کل جامعه خواهد بود. با استفاده از این فناوری، می‌توانیم به آینده‌ای دست پیدا کنیم که در آن مصرف‌کنندگان با اطمینان کامل محصولات خود را انتخاب کرده و از سلامت و کیفیت آن‌ها مطمئن باشند.