اخیرا دیوید اورل (David Orrell)، ریاضیدان، نویسنده و اقتصاددانی که دکترای خود را در دانشگاه آکسفورد دریافت کرده است، بیان کرد که آینده اقتصاد جهان، اقتصاد کوانتومی است. در این مقاله سعی داریم که در خصوص این مدل اقتصادی صحبت کنیم، اگرچه مبحث بسیار گسترده‌ای است ولی بعد از مطالعه این مقاله به درک خوبی از این نوع اقتصاد می‌رسیم. همچنین به نظرات دکتر اورل نیز گریزی می‌زنیم.

مدل اقتصادی که اکنون به طور گسترده پذیرفته شده است به دلیل ماهیت طراحی، مدل‌هایی که توسط اقتصاددانان نئوکلاسیک برای شبیه‌سازی اقتصاد (از مدل‌های ریسک مالی مورد استفاده بانک‌ها تا مدل‌های اقتصاد کلان مورد استفاده توسط سیاست‌گذاران) ایجاد شده‌اند، در پیش‌بینی یا حتی توضیح مناسب اقتصاد ناکام مانده‌اند. این بدان معنا نیست که اقتصاد باید مستقیماً از فیزیک کوانتومی تقلید کند، یا اینکه همه مدل‌سازان باید به معنای واقعی کلمه فرمالیسم مکانیک کوانتومی را بپذیرند. در عوض، اقتصاد را باید به عنوان یک سیستم اجتماعی کوانتومی با شرایط خاص خود، با نسخه‌های خود از دوگانگی، عدم قطعیت، درهم تنیدگی و غیره در نظر گرفت. شاید این مفاهیم کمی گیج‌کننده باشد ولی در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.

تعدادی مقاله و کتاب نوشته شده است که نسخه‌های مختلفی از اقتصاد کوانتومی را پیشنهاد می‌کنند. به عنوان مثال اصغر قدیر، ریاضیدانی معروف، در مقاله خود در سال ۱۹۷۸ با عنوان «اقتصاد کوانتومی» اشاره کرد که مکانیک کوانتومی برای مدل‌سازی ابهام‌های رفتار اقتصادی مناسب‌تر از بخش کلاسیک به نظر می‌رسد.

بسیاری از نویسندگان تلاش می‌کنند تا از این ایده فاصله بگیرند که مغز انسان – مانند یک کامپیوتر کوانتومی – از فرآیندهای شناختی کوانتومی استفاده می‌کند. 

اقتصاد کوانتومی چیست؟

اقتصاد کوانتومی یک حوزه تحقیقاتی نوظهور است که روش‌ها و ایده‌های ریاضی را از فیزیک کوانتومی در حوزه اقتصاد به کار می‌گیرد. انگیزه آن این است که فرآیندهای اقتصادی مانند تراکنش‌های مالی اشتراکات زیادی با فرآیندهای کوانتومی دارند و می‌توان با استفاده از فرمالیسم کوانتومی به طور مناسب مدل‌سازی کرد. این مورد برگرفته از تکنیک‌هایی از حوزه‌های مرتبط با بخش مالی کوانتومی و شناخت کوانتومی است و زیر شاخه‌ای از علوم اجتماعی کوانتومی است.

بزرگ‌ترین رویداد ارز دیجیتال ایران با شرکت در این رویداد و دعوت از دوستان خود می‌توانید بدون قرعه‌کشی BMW X3 برنده شوید.

شرکت در رویداد

علم پول

اقتصاد علمی است که رفتار انسان را به عنوان رابطه بین اهداف و وسایل که کاربردهای جایگزین دارند، مطالعه می‌کند. اما طبیعی‌تر به نظر می‌رسد که اقتصاد را به‌عنوان مطالعه معاملاتی که شامل پول می‌شود، تعریف کنیم.

همچنین پل ساموئلسون بیان کرد، «اگر مبادله را به اساسی‌ترین نیازهای آن کاهش دهیم و لایه مبهم پول را جدا کنیم، متوجه می‌شویم که تجارت بین افراد و ملت‌ها تا حد زیادی با پول انجام می‌شود».

به صورت کلی پول وسیله مبادله‌ای است که به طور گسترده در معاملات کالا، خدمات و بدهی پذیرفته شده است. این مورد به عنوان یک واحد حساب عمل می‌کند و افراد را قادر می‌سازد تا ارزشی را برای کالاها و خدمات تعیین کنند. همچنین پول به‌عنوان ذخیره‌کننده ارزش عمل می‌کند و به مردم این امکان را می‌دهد تا قدرت خرید خود را برای استفاده‌های بعدی ذخیره کنند.

انواع مختلفی از پول وجود دارد، از جمله:

1. نقد : ارز فیزیکی مانند سکه و اسکناس که توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی منتشر می‌شود.
2. پول دیجیتال: پولی که به صورت الکترونیکی در حساب‌های بانکی یا کارت‌های پیش پرداخت نگهداری می‌شود که می‌تواند برای تراکنش‌های آنلاین یا از طریق سیستم‌های پرداخت الکترونیکی استفاده شود.
3. رمزارزها: هنگامی که شما به خرید ارز دیجیتال بپردازید، در‌می‌یابید که این نوع از پول از رمزنگاری برای امنیت استفاده می‌کنند و مستقل از یک مرجع مرکزی عمل می‌کنند، مانند بیت کوین یا اتریوم.

پول در طول زمان تکامل یافته است، از سیستم‌های مبادله‌ای که در آن کالاها و خدمات به طور مستقیم مبادله می‌شد، تا استفاده از کالاهایی مانند طلا و نقره، تا پول‌های واقعی مدرن، که توسط دولت حمایت می‌شود وجود داشته است.

با این حال، اقتصاد کوانتومی استدلال می‌کند که پول بسیار بیشتر از یک ماهیت است. در عوض یک ماده پویا با ویژگی‌های پیچیده دوگانه است که اقتصاد را تغذیه می‌کند و از بسیاری جهات آن را تعریف می‌کند. 

پول کوانتومی

اقتصاد کوانتومی، اقتصاد را به‌عنوان یک سیستم اجتماعی کوانتومی به خودی خود در نظر می‌گیرد. درست همانطور که فیزیک کوانتومی از مطالعات مبادلات انرژی بین ذرات رشد کرد، اقتصاد کوانتومی با بررسی خواص پیچیده پول شروع می‌شود.

اغلب گفته می‌شود که فیزیک کوانتومی بسیار غیر معمول است. موجودات کوانتومی، مانند فوتون‌ها، گاهی به صورت امواج مجازی و گاهی به صورت اجسام واقعی ظاهر می‌شوند. ذرات مانند اجسام معمولی به طور مداوم حرکت نمی‌کنند. کمیت‌ها، مانند موقعیت یا تکانه، اساساً نامشخص هستند و مقادیر آنها به یک معنا در طول اندازه‌گیری تعیین می‌شوند. ذرات را می‌توان در هم پیچیده کرد تا اندازه‌گیری وضعیت دیگری را تعیین کند. همچنین در نگاه اول فیزیک کوانتومی، به نظر می‌رسد جهانی را ارائه می‌دهد که کاملاً با طرز تفکر ما بیگانه است.

فرضیه دکتر اورل

اقتصاد کوانتومی این ایده است که از همان مدل‌هایی که برای پیش‌بینی در فیزیک کوانتومی استفاده می‌شود، می‌توان برای شبیه‌سازی اقتصاد استفاده کرد. 

در مصاحبه اختصاصی اخیری که دکتر اورل با The Quantum Insider انجام داد، توضیح داد که اقتصاد کلاسیک، که مبتنی بر همان نوع ریاضیات دودویی است که زیربنای رایانه‌های کلاسیک است، عمق کافی برای مدل‌سازی واقعی اقتصاد را ارائه نمی‌کند.

کامپیوترهای کلاسیک از بیت‌ها برای انجام محاسبات استفاده می‌کنند. اینها در اصل کلیدهای روشن/خاموش (یعنی صفر و یک) هستند که می‌توانند برنامه‌ها را هدایت کنند. با این حال، در محاسبات کوانتومی، بیت‌ها با کیوبیت‌ها جایگزین می‌شوند. در جایی که بیت‌ها می‌توانند روشن یا خاموش باشند، کیوبیت‌ها می‌توانند همزمان روشن، خاموش، روشن و خاموش و یا هیچکدام باشند، یعنی می‌توانند چند حالت داشته باشند.

این مورد ممکن است غیرقابل تصور به نظر برسد، اما مکانیک کوانتومی از طریق مشاهده پدیده‌های کوانتومی توسعه یافت که به نظر می‌رسد خارج از مرزهای فیزیک کلاسیک تعریف شده توسط اسحاق نیوتن در اواخر قرن هفدهم عمل می‌کنند.

به گفته اورل:

«یک کیوبیت را می‌توان به طیفی از رنگ‌ها تشبیه کرد که سایه‌ها و پیچیدگی‌های مختلفی را ارائه می‌دهد. این مورد فقط صفر یا یک نیست. کیوبیت‌ها در هم پیچیده‌اند. آنها با یکدیگر تعامل دارند و عدم قطعیت در اندازه‌گیری ایجاد می‌کنند. این تفاوت اساسی همان چیزی است که آن را متمایز می‌کند و همانطور که اشاره کردم، نشان دادن اینکه مدل‌های مبتنی بر این اصل می‌توانند سودآور و مؤثر باشند، نکته کلیدی است.»

در این زمینه، اورل به فیزیک کوانتومی اشاره نمی‌کند، زیرا در مورد سخت افزار محاسبات کوانتومی کاربرد دارد. در عوض، او در مورد محاسبه کلاس و مدل‌های ریاضی زیربنایی مورد استفاده برای اندازه‌گیری و پیش‌بینی تغییرات اقتصادی صحبت می‌کند.

او به The Quantum Insider گفت: «این مورد فقط در مورد اقتصاد است و وقتی می‌گویم اقتصاد کوانتومی است، منظورم این نیست که ربطی به ذرات اتمی دارد.»

اورل که کتاب‌های متعددی در مورد اقتصاد نوشته است، از جمله «اقتصاد کوانتومی: علم جدید پول»، استدلال کرده است که مدل‌های ریاضی کوانتومی برای باز کردن پتانسیل کامل تحلیل اقتصادی ضروری هستند.

به گفته اورل، یکی از چالش‌هایی که اقتصاد کوانتومی را به جریان اصلی باز می‌دارد، مشکل اساسی آگاهی است. برای مبارزه با این موضوع، او مجله علمی خود به نام «اقتصاد و بخش مالی کوانتومی» را برای حمایت از مطالعات علمی بیشتر در این زمینه رو به رشد پیشنهاد کرد.

این اولین باری نیست که اورل در زمینه اقتصاد از منحنی فناوری و ریاضیات پیشی می‌گیرد. در سال ۲۰۱۸ او پیش‌بینی کرد که ارزهای دیجیتال به جریان اصلی تبدیل می‌شوند و در آن زمان گفت که ارزهای دیجیتال پول آینده است اما وقتی حرف از آینده می‌شود یعنی ممکن است مدت زیادی طول باشد.

نگاهی عمیق‌تر به اقتصاد کوانتومی

بنابراین، اقتصاد کوانتومی ترکیبی از پول کوانتومی، بخش مالی کوانتومی و علوم اجتماعی کوانتومی است که به طور مستقل توسعه یافته‌اند، اما با هم جایگزینی مستقیم برای رویکرد سنتی نئوکلاسیک ارائه می‌کنند. همچنین پیش‌بینی‌های بسیار متفاوتی درباره نحوه رفتار اقتصاد انجام می‌دهد.

به طور خلاصه دیدگاه ارائه شده توسط اقتصاد نئوکلاسیک، اقتصاد را متشکل از تعداد زیادی از عوامل مستقل می‌داند که هر یک از آنها تقریباً قدرت مشابهی دارند، به طوری که امکان تمرکز بر روی مجموعه‌ها وجود دارد. فرض بر این است که مردم (تقریباً) برای بهینه‌سازی مطلوبیت خود، انتخاب‌های منطقی انجام می‌دهند و بنابراین رشد اقتصادی منجر به شادی اجتماعی بیشتر می‌شود.

اقتصاد کوانتومی اشاره می‌کند که اقتصاد، همانطور که در حال حاضر حفظ می‌شود، اساساً با محدودیت‌های محیطی ناسازگار است. سیستم پولی مبتنی بر بدهی ما به این معنی است که باید دائماً پول جدید ایجاد شود تا سود پول قدیمی پرداخت شود.

این مورد مستلزم نیاز به رشد اقتصادی دائمی است و ساده‌ترین راه برای کسب درآمد از دنیا، استخراج منابع و فروش آنهاست. بنابراین، تضاد بین اقتصاد ما و محیط زیست به اندازه تضاد ذاتی پول، بین قیمت عددی و ارزش واقعی اساسی است. 

نتیجه‌گیری

در نهایت، اقتصاد کوانتومی تشخیص می‌دهد که اقتصاد یک سیستم بازتابی است، بنابراین نظریه‌های اقتصاد بر آن تأثیر می‌گذارند، همانطور که یک اندازه‌گیری بر سیستم تأثیر می‌گذارد. به‌ویژه، نظریه‌ای که اقتصاد را ذاتاً با ثبات می‌داند، با ایجاد احساس امنیت کاذب و منجر به کاهش مقررات حمایتی، دقیقاً به نتیجه عکس آن منتهی می‌شود.

در نتیجه، حوزه اقتصاد کوانتومی نویدهای زیادی برای آینده مالی و فراتر از آن دارد. اقتصاد کوانتومی با به کارگیری اصول مکانیک کوانتومی، مانند برهم نهی و درهم تنیدگی، پتانسیل ایجاد انقلابی در رویکرد ما به تحلیل داده‌ها، مدل‌سازی مالی و فرآیندهای تصمیم‌گیری را ارائه می‌کند.

در حالی که این زمینه هنوز در مراحل اولیه خود است، تحقیقات و توسعه مداوم نشان می‌دهد که محاسبات کوانتومی می‌تواند به زودی ما را قادر سازد تا مسائل پیچیده بهینه‌سازی را حل کنیم، سیستم‌های اقتصادی را با دقت بی‌سابقه‌ای شبیه سازی کنیم و امنیت و کارایی تراکنش‌های مالی را افزایش دهیم.

همانطور که ما به بررسی مفاهیم اقتصاد کوانتومی ادامه می‌دهیم، واضح است که همکاری بین اقتصاددانان، فیزیکدانان و دانشمندان کامپیوتر بسیار مهم خواهد بود و باید دید که در آینده به صورت دقیق چه اتفاقی خواهد افتاد.