پیش‌ بینی حقوق کارگران در ۱۴۰۵

با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال، بحث تعیین حداقل دستمزد کارگران بار دیگر به یکی از مهم‌ترین موضوعات اقتصادی کشور تبدیل شده است.

اظهارات اخیر احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درباره آغاز جلسات بررسی افزایش حقوق طی دو هفته آینده، نشان می‌دهد که فرآیند تعیین دستمزد سال ۱۴۰۵ وارد مرحله‌ای حساس و تعیین‌کننده شده است. هنوز عدد نهایی مشخص نشده است، اما پرسش اصلی برای میلیون‌ها کارگر این است که اگر تورم مبنای افزایش حقوق قرار گیرد، حداقل حقوق یک کارگر مجرد و بدون سابقه در سال آینده به چه رقمی خواهد رسید.

افزایش دستمزد کارگران بر چه اساسی تعیین می‌شود؟

بر اساس قانون کار، تعیین حداقل دستمزد باید با توجه به دو معیار اصلی انجام شود:

• نرخ تورم رسمی
• هزینه سبد معیشت خانوار

در عمل اما این دو شاخص همیشه به‌صورت کامل در تصمیم نهایی اعمال نشده‌اند. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که افزایش حقوق اغلب کمتر از تورم اعلامی بوده و همین موضوع فاصله میان درآمد و هزینه‌های زندگی را عمیق‌تر کرده است.

در جلسات شورای عالی کار، تورم تنها یکی از متغیرهای مؤثر محسوب می‌شود و در کنار آن، توان بنگاه‌های اقتصادی، شرایط تولید و دیدگاه کارفرمایان و تشکل‌های کارگری نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. به همین دلیل، رقم نهایی حقوق نتیجه یک فرآیند چانه‌زنی و توافق چندجانبه خواهد بود.

چرا تورم نقطه ‌به ‌نقطه اهمیت بیشتری دارد؟

در ارزیابی وضعیت معیشت، تورم نقطه ‌به ‌نقطه نقش پررنگ‌تری نسبت به تورم سالانه ایفا می‌کند، زیرا تغییر واقعی قیمت‌ها در مقایسه با مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. طبق آمار رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطه ‌به ‌نقطه در آبان‌ماه ۱۴۰۴ به حدود ۴۹.۴ درصد رسیده است و عملاً در آستانه ۵۰ درصد قرار دارد.

اگر در ماه‌های باقی‌مانده از سال کاهش محسوسی در شتاب رشد قیمت‌ها رخ ندهد، افزایش حقوقی که فاصله معناداری با این سطح از تورم داشته باشد، با واقعیت‌های اقتصادی جامعه هم‌خوانی نخواهد داشت. به بیان ساده، دستمزدی که کمتر از رشد هزینه‌ها افزایش یابد، قدرت خرید کارگران را حفظ نخواهد کرد.

حقوق پایه کارگران چیست و کدام بخش افزایش می‌یابد؟

وقتی از افزایش حقوق صحبت می‌شود، منظور اصلی افزایش «حقوق پایه» است. حقوق پایه مبلغ ثابتی است که برای یک کارگر مجرد و بدون سابقه کار تعیین می‌شود و مبنای محاسبه سایر دریافتی‌ها قرار می‌گیرد. مزایایی مانند موارد زیر به این رقم اضافه می‌شوند:

• حق مسکن
• بن کارگری
• اضافه‌کاری

اما لزوماً همزمان و به یک میزان افزایش پیدا نمی‌کنند.

تمرکز مذاکرات مزدی معمولاً بر حقوق پایه قرار دارد و نحوه رشد مزایا بسته به تصمیم نهایی شورای عالی کار متفاوت خواهد بود. همین موضوع باعث می‌شود که افزایش حقوق اعلام‌شده همیشه به معنای افزایش یکسان کل دریافتی ماهانه نباشد.

پیش‌بینی حداقل حقوق کارگران در سال ۱۴۰۵

با توجه به تورم نزدیک به ۵۰ درصد و سابقه افزایش حدود ۴۵ درصدی حقوق در سال گذشته، انتظارات مزدی برای سال ۱۴۰۵ در همین بازه شکل گرفته است. اگر مبنا تورم نقطه‌به‌نقطه قرار گیرد، احتمال افزایش حقوق پایه در محدوده‌ای نزدیک به ۵۰ درصد وجود دارد.

در این سناریو، حقوق پایه یک کارگر مجرد و بدون سابقه می‌تواند رشد قابل توجهی را تجربه کند، اما رقم دقیق آن به تصمیم نهایی جلسات سه‌جانبه بستگی دارد. هنوز مشخص نیست که مزایایی مانند حق مسکن، حق تأهل و حق اولاد با چه نرخی افزایش خواهند یافت و ترکیب نهایی دریافتی کارگران چگونه خواهد بود. نتیجه این مذاکرات می‌تواند تصویر شفاف‌تری از وضعیت معیشت کارگران در سال ۱۴۰۵ ارائه دهد و جهت‌گیری سیاست‌های حمایتی دولت را روشن‌تر کند.

سوالات متداول

۱. آیا افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۵ قطعاً بر اساس تورم ۵۰ درصدی خواهد بود؟

خیر. تورم یکی از مبناهای اصلی مذاکره است، اما رقم نهایی به توافق میان دولت، کارفرمایان و نمایندگان کارگری بستگی دارد.

۲. منظور از حقوق پایه کارگر چیست؟

حقوق پایه حداقل مبلغ ثابت دریافتی یک کارگر مجرد و بدون سابقه است که سایر مزایا بر اساس آن محاسبه و به آن اضافه می‌شود.

۳. آیا همه مزایای مزدی هم‌زمان با حقوق پایه افزایش پیدا می‌کنند؟

الزاماً خیر. افزایش مزایا مانند حق مسکن یا بن کارگری ممکن است با درصدی متفاوت یا در زمان دیگری اعمال شود.

۴. چه زمانی رقم نهایی حداقل حقوق سال ۱۴۰۵ اعلام می‌شود؟

پس از برگزاری جلسات شورای عالی کار و نهایی شدن مذاکرات، معمولاً در ماه‌های پایانی سال رقم رسمی حداقل دستمزد اعلام خواهد شد.