شگفتی بورس در «پساماشه»

بازارهای دارایی ایران در روزهای اخیر شاهد تحولات غیرمنتظره‌ای بودند. با قطعی شدن بازگشت تحریم‌ها، معامله‌گران بازارهای مالی به خصوص بورس، دلار، طلا و سکه با حرکات همزمانی روبه‌رو شدند که بسیاری را غافلگیر کرد. شاخص کل بورس تهران پس از ۸۳ روز معاملاتی، رشد ۲.۱۱ درصدی را تجربه کرد و ورود حدود هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان پول از سوی سهامداران حقیقی نشان‌دهنده تغییر استراتژی سرمایه‌گذاران است. این تحولات، همسو با انتظارات تورمی، می‌تواند مسیر تازه‌ای را در بازار سرمایه رقم بزند.

بازگشت تحریم‌ها و اثر آن بر بازارهای موازی

به گزارش پروانه کُبره، با تحقق بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، بازارهای دارایی روزهای سرنوشت‌سازی را تجربه کردند. دلار آزاد در روز گذشته معاملات خود را از کانال ۱۱۰ هزار تومان آغاز کرد و با پیشروی دو کاناله به ۱۱۱ هزار تومان رسید. افزایش نرخ ارز، ناشی از رای نیاوردن قطعنامه تمدید مکانیزم ماشه در شورای امنیت بود که تأثیر قابل توجهی بر همه بازارها بر جای گذاشت.

با وجود پیش‌بینی تحلیلگران مبنی بر ریزش احتمالی بورس، شاخص کل برخلاف انتظار، صعود کرد. ورود هزار و ۳۷۵ میلیارد تومان نقدینگی حقیقی به تالار شیشه‌ای فضای روانی حاکم بر معاملات را متعادل ساخت. همچنین، هر گرم طلای ۱۸ عیار به کانال ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید و سکه امامی ۱۱۲ میلیون تومان قیمت خورد.

تلاقی ریسک‌ها و رشد بورس

کارشناسان بر این باورند که همزمانی ریسک‌های سیاسی و افزایش قیمت بازارهای موازی، موجب شد تا بورس‌بازان، ارزندگی سهام را فرصت مناسبی برای خرید بدانند. بورس تهران در هفته‌های گذشته با بازدهی منفی از رقبایش عقب مانده بود و بخشی از ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، پیش‌تر در قیمت‌ها لحاظ شده بود. در اردیبهشت ماه، بسیاری از فعالان بازار انتظار داشتند که سناریوی توافق میان ایران و آمریکا، رونق را به بورس بازگرداند؛ اما با بروز ریسک جنگ، شاخص کل به طور متوسط ۲۱ درصد کاهش یافت.

این وضعیت نشان می‌دهد که ریزش بیشتر شاخص کل توجیه منطقی ندارد، هرچند اعمال تحریم‌ها اثرات روانی قابل توجهی دارد. تجربه‌های گذشته نشان داده است که پس از تب و تاب اولیه، واکنش بازارها به مرور متعادل می‌شود. با این حال، به دلیل وجود ریسک‌های سیستماتیک متعدد، احتمال کاهش شاخص کل تا کف محدوده ۲.۵ میلیون واحد همچنان وجود دارد.

تحلیل آماری معاملات روز گذشته

در جریان معاملات روز گذشته، تمامی نماگرهای سهامی همگام با بازارهای موازی رشد کردند. شاخص کل با ۲.۱۱ درصد افزایش به ۲ میلیون و ۵۷۷ هزار واحد رسید که بیشترین بازدهی روزانه در ۸۳ روز گذشته محسوب می‌شود. شاخص هم‌وزن نیز بیش از ۱.۴ درصد رشد داشت. بیشترین میزان ورود پول حقیقی متعلق به گروه فلزات اساسی با ۱۳۰ میلیارد تومان بود و پس از آن گروه‌های پالایش و محصولات شیمیایی هر کدام حدود ۱۰۰ میلیارد تومان جذب نقدینگی کردند. برخی صنایع کوچک مانند انتشار و چوب با خروج پول حقیقی مواجه شدند.

در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های مبتنی بر طلا و سکه بیش از دو همت ورود پول حقیقی ثبت کردند و صندوق‌های سهامی نیز حدود ۵۱۴ میلیارد تومان جذب نقدینگی داشتند. در مقابل، صندوق‌های با درآمد ثابت بیش از ۲.۶۷۰ میلیارد تومان خروج نقدینگی را تجربه کردند.

عوامل صعود غیرمنتظره بورس

تحلیلگران بازار، صعود ناگهانی بورس پس از ریسک‌های مهم را تا حدی به اقدامات بازارساز نسبت می‌دهند. به گفته علیرضا خان‌محمدی، کارشناس بازار سرمایه، سبز بودن یکدست بازار در شرایطی رخ داد که هنوز ریسک‌ها و چالش‌های اقتصادی پابرجاست و هیچ اقدام اساسی برای رفع آن‌ها صورت نگرفته است. وی بر این نکته تأکید کرد که تزریق پول به کل بازار معمولاً اثر کوتاه‌مدت دارد و اصلاح بازار پس از چند روز صعود مصنوعی رخ می‌دهد.

خان‌محمدی افزود، هدایت منابع مالی به سمت سهامی که توانایی بهره‌مندی از تحولات جاری را دارند، می‌تواند اثر مثبت پایدارتر و منطقی‌تری داشته باشد. افزایش نرخ ارز و اثر آن بر شرکت‌های صادرات‌محور، همچنین بازگشایی تالار دوم برای عرضه ارز شرکت‌ها، زمینه رشد بازار سهام را فراهم می‌کند. با شفاف‌تر شدن نسبی شرایط سیاسی، معامله‌گران با تحلیل داده‌های موجود، خریدهای خود را انجام می‌دهند.

وی ادامه داد:

نسبت P/E بازار حدود ۵.۴ است و با توجه به نرخ تورم و افزایش فروش ریالی شرکت‌ها، می‌تواند بازدهی مناسبی ایجاد کند؛ هرچند تداوم روند مثبت بازار قطعی نیست و ارزش معاملات همچنان پایین است.

حوزه‌های جذاب سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی

در وضعیت فعلی، برخی صنایع قابلیت بررسی و سرمایه‌گذاری دارند:

• صنایع غذایی و کشاورزی به دلیل اهمیت امنیت غذایی و خودکفایی.
• شرکت‌های استارت‌آپی و فناوری‌محور به علت روندهای نوین.
• حوزه انرژی به دلیل چالش‌های جاری کشور.
• شرکت‌های صادرات‌محور که از نرخ ارز و سهم بالای صادرات منتفع می‌شوند.

همچنین، برخی تحلیلگران توصیه به خرید سهام DPSمحور و دریافت سود نقدی دارند؛ اما این سیاست بدون توجه به شرایط نقدینگی شرکت‌ها، می‌تواند چالش‌زا باشد و لازم است پیامدهای آن با دقت بررسی شود.

سوالات متداول

۱. چرا بورس تهران برخلاف پیش‌بینی‌ها رشد کرد؟

رشد بورس در شرایط بازگشت تحریم‌ها ناشی از همزمانی افزایش قیمت دلار و طلا، ورود نقدینگی حقیقی و تلاقی ریسک‌ها با فرصت‌های خرید سهام بود. بخشی از این رشد ناشی از اقدامات بازارساز نیز بود.

۲. اثر بازگشت مکانیزم ماشه بر بازارها چیست؟

فعال شدن مکانیزم ماشه اثرات روانی قابل توجهی بر بازارها دارد، اما تجربه‌های گذشته نشان داده است که این اثرات کوتاه‌مدت است و بازار به مرور متعادل می‌شود.

۳. کدام صنایع در شرایط فعلی جذاب‌تر هستند؟

صنایع غذایی، کشاورزی، انرژی، فناوری‌محور و شرکت‌های صادرات‌محور به دلیل توانایی بهره‌مندی از نرخ ارز و روندهای نوین، جذابیت بیشتری دارند.

۴. آیا رشد بورس پایدار است؟

با توجه به نسبت P/E و ارزش معاملات، رشد بورس در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر است اما تداوم آن قطعی نیست. هدایت منابع مالی به سمت سهام منتخب می‌تواند اثر مثبت پایدارتر داشته باشد.

منبع