نوسانات شاخص دلار کاهش یافت؛ عبور هیجان از بازار ارز؟

بازار ارز و طلا در روزهای اخیر شاهد نوسان‌های مثبتی بوده است؛ نوسانی که از یک‌سو ناشی از تحولات سیاستی در حوزه ارزی و از سوی دیگر متاثر از پیام‌های آرامش‌بخش در فضای سیاسی کشور است. افزایش قیمت دلار و سکه اگرچه توجه فعالان بازار را جلب کرده، اما در دل خود نشانه‌هایی از تعادل و کنترل بیشتر نیز دارد. با صدور مجوز جدید برای فروش ارز صادراتی فولادی و نفتی، رشد معاملات رسمی و ورود شمش‌های طلا به بازار مبادله، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اقتصاد ایران در حال ورود به مرحله‌ای از ثبات نسبی و نوسانات مدیریت‌شده است.

رشد هم‌زمان دلار، سکه و طلا در بازار آزاد

در معاملات روز گذشته (در زمان نگارش)، قیمت دلار آزاد با رشد ۱۱۵۰ تومانی به ۱۰۷ هزار و ۹۵۰ تومان رسید؛ رشدی معادل ۱.۰۱ درصد که بیشتر در ساعات ابتدایی معاملات رخ داد. هم‌زمان، سکه امامی با افزایش ۵۰۵ هزار تومانی در سطح ۱۱۳ میلیون و ۷۸۵ هزار تومان تثبیت شد و طلای ۱۸ عیار نیز با جهش ۲۰۸ هزار تومانی به ۱۱ میلیون و ۱۴۹ هزار تومان رسید.

کارشناسان بازار معتقدند که بخشی از این افزایش، اصلاح طبیعی قیمت‌ها پس از ریزش روزهای گذشته است. اما عامل مهم‌تر، تغییر انتظارات در پی اخبار مثبت از سیاست‌های ارزی و مرکز مبادله عنوان می‌شود؛ جایی که بانک مرکزی با سیاست‌های جدید در پی افزایش عرضه ارز و کنترل بازار آزاد است.

رکورد تازه در حجم معاملات ارزی؛ افزایش عمق بازار رسمی

طبق آمار رسمی، حجم مبادلات در مرکز مبادله ارز در ۲۷ مهرماه به بیش از ۱۱۱ میلیون دلار رسید. مجموع تراکنش‌های ارزی از ابتدای سال تا امروز نیز از مرز ۱۶ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار عبور کرده است.

به تفکیک نوع ارز، دلار با سهم ۵۹.۸ میلیون، درهم با ۱۵۸.۳ میلیون، یوآن با ۲۴.۵ میلیون و روبل با ۷۰.۵ میلیون واحد بیشترین نقش را در این مبادلات داشته‌اند.

افزایش وزن معاملات غیردلاری نشانه‌ای از تثبیت سیاست چند‌ارزی بانک مرکزی است؛ موضوعی که می‌تواند در کاهش نقش دلار به عنوان شاخص انتظارات تورمی و ایجاد ثبات در بازار مؤثر باشد.

مجوز فروش ارز فولادی و نفتی؛ گام مهم برای تعادل ارزی

بانک مرکزی به‌تازگی مجوز فروش ارز صادراتی کالاهای انتهای زنجیره فولادی و فرآورده‌های نفتی را در تالار دوم مرکز مبادله صادر کرده است.

بر اساس این تصمیم، صادرکنندگانی که در ۱۵ ماه گذشته حداقل ۲۰ درصد از تعهدات ارزی خود را از طریق روش‌های رسمی انجام داده‌اند، می‌توانند ارز حاصل از صادرات میلگرد، پروفیل، قیر و هیدروکربن‌ها را در بازار رسمی عرضه کنند.

این اقدام با همکاری وزارت صمت و اتاق بازرگانی ایران انجام شده و هدف آن افزایش عرضه ارز نیمه‌صنعتی و بازگشت سریع‌تر منابع ارزی است.

کارشناسان این تصمیم را ابزاری کارآمد برای کنترل تقاضای سفته‌بازانه می‌دانند؛ زیرا فروش این نوع ارزها می‌تواند روزانه میلیون‌ها دلار نقدینگی ارزی را به بازار رسمی تزریق کند و در نتیجه، فاصله نرخ دلار آزاد و تالار دوم را کاهش دهد.

افزایش تأمین ارز وارداتی و ورود شمش‌های طلا

گزارش تازه بانک مرکزی نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری تا پایان مهرماه، بیش از ۳۲ میلیارد و ۳۵۴ میلیون دلار ارز برای واردات کالاها و خدمات تأمین شده است.

از این رقم، ۲۳ میلیارد دلار به تجارت و بازرگانی، ۸ میلیارد دلار به کالاهای اساسی و دارو و حدود ۹۰۰ میلیون دلار به مصارف خدماتی اختصاص یافته است.

هم‌زمان، ورود ۷۰۰ کیلوگرم شمش طلا توسط بخش خصوصی در دستور کار قرار دارد.

به گفته سخنگوی دولت، این شمش‌ها در بستر مرکز مبادله عرضه می‌شوند؛ اقدامی که می‌تواند به افزایش ذخایر طلای رسمی کشور و کاهش نوسانات بازار سکه کمک کند.

پیام‌های سیاسی مثبت و اثر آن بر انتظارات تورمی

در کنار تحولات اقتصادی، فضای سیاسی نیز در روزهای اخیر سیگنال‌های آرامش‌بخشی به بازارها ارسال کرده است.

به گفته سخنگوی دولت، ایران همواره خواهان صلح و مذاکره بر اساس احترام متقابل بوده است. همچنین سخنگوی دبیرکل سازمان ملل از تمامی طرفین مذاکرات هسته‌ای خواسته تا با عزم سیاسی واقعی وارد گفت‌وگوهای هدفمند شوند.

این موضع‌گیری‌ها در کنار حمایت روسیه و چین از همکاری اقتصادی با ایران، موجب تعدیل انتظارات تورمی و کاهش هیجانات بازارهای مالی شده است. در نتیجه، حباب سکه کاهش یافته و نرخ‌های حواله‌ای نیز به ثبات نسبی رسیده‌اند.

جمع‌بندی؛ بازار در حال ورود به فاز نوسان‌های کنترل‌شده

ترکیب عواملی چون افزایش معاملات رسمی ارز، صدور مجوز فروش ارز صادراتی، تأمین پایدار نیازهای وارداتی و سیگنال‌های سیاسی مثبت، موجب شده بازار ارز و طلا در مسیر تعادل جدیدی حرکت کند.

اگرچه رشد فعلی دلار و سکه نشان‌دهنده بازگشت بخشی از تقاضا است، اما تا زمانی که عرضه منظم ارز و ورود شمش‌های طلا ادامه داشته باشد، احتمال جهش‌های هیجانی بسیار محدود خواهد بود.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد بازار ارز ایران در حال عبور از فاز ناپایداری و ورود به دوره‌ای از نوسان‌های مدیریت‌شده و پایدار است.