در صورت خروج ایران از لیست FATF چه بازارهایی زودتر رشد می‌کنند؟
اگر فردا ایران از فهرست سیاه FATF بیرون بیاید، کدام بازارها زودتر واکنش نشان می‌دهند؟ دلار، بورس، یا حتی ارزهای دیجیتال؟ این پرسشی است که امروز ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران را درگیر کرده است. برای پاسخ به آن باید کمی به عقب برگردیم و ببینیم ماجرای FATF از کجا آغاز شد و چه مسیری را طی کرده است.
FATF چیست و چرا اهمیت دارد؟
گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، نهادی بین‌دولتی است که برای مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم شکل گرفت. این نهاد با تعیین استانداردهایی جهانی، به کشورها نمره شفافیت و انضباط مالی می‌دهد.
کشورهایی که استانداردها را اجرا نمی‌کنند در «لیست خاکستری» یا حتی «لیست سیاه» قرار می‌گیرند. ایران در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل عدم تصویب لوایح پالرمو و CFT دوباره وارد لیست سیاه شد و از آن زمان تحت فشار اقدامات تقابلی قرار گرفته است.
چرا ایران به لیست سیاه رفت؟
از سال ۲۰۱۶ ایران متعهد شد اصلاحاتی در نظام مبارزه با پول‌شویی انجام دهد. بخشی از این اقدامات اجرا شد، اما دو لایحه مهم یعنی پالرمو و CFT هرگز تصویب نشدند. همین مسئله باعث شد FATF در سال ۲۰۲۰ ایران را دوباره در لیست سیاه قرار دهد. نتیجه آن هم قطع یا محدود شدن روابط بانکی بین‌المللی، افزایش هزینه نقل‌وانتقال پول و کاهش دسترسی به پوشش‌های بیمه‌ای بود؛ موضوعی که تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری را به‌شدت سخت کرد.
آخرین تحولات: پنجره‌ای برای خروج
در اردیبهشت ۱۴۰۴، مجمع تشخیص مصلحت نظام بالاخره لایحه پالرمو را تصویب کرد و حالا بحث تصویب CFT نیز در دستور کار است. مقام‌های اقتصادی می‌گویند اگر تقسیم کار ملی برای اجرای استانداردها شکل بگیرد، می‌توان طی ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده به سمت تعلیق اقدامات تقابلی حرکت کرد.
به بیان ساده‌تر، ایران هنوز در لیست سیاه است، اما مسیر خروج آغاز شده و FATF ممکن است در صورت تصویب CFT و اجرای عملی آن، اقدام تقابلی علیه ایران را تعلیق کند.
هزینه‌های ماندن در لیست سیاه
- بانک‌ها: قطع روابط کارگزاری و سختی در جابه‌جایی ارز.
- تجارت خارجی: افزایش هزینه واردات و صادرات.
- بیمه و حمل‌ونقل: محدودیت پوشش بیمه‌ای برای کشتی‌ها و محموله‌ها.
- سرمایه‌گذاری: ریسک بالاتر و فرار سرمایه.
همه این‌ها به یک نکته می‌رسند: باقی‌ماندن در لیست سیاه یعنی اقتصاد ایران همیشه با ترمز دستی حرکت می‌کند.
اگر ایران از لیست خارج شود، کدام بازارها زودتر واکنش نشان می‌دهند؟
۱. بازار ارز
اولین جایی که اثر خبر FATF دیده می‌شود، بازار دلار است. خروج از لیست سیاه باعث کاهش پرمیوم ریسک و تقویت ریال می‌شود. بنابراین در کوتاه‌مدت احتمال افت دلار در بازار آزاد و کاهش انتظارات تورمی وجود دارد.
۲. بازار طلا و سکه
ریزش دلار به معنای کاهش تقاضای پوششی برای طلاست. بنابراین قیمت سکه می‌تواند برای مدتی نسبت به نرخ جهانی طلا عقب‌نشینی کند.
۳. بورس تهران
- گروه‌های بانکی‌ها و پرداخت: بزرگ‌ترین برنده خروج از لیست سیاه خواهند بود. هر گشایش در روابط کارگزاری، نخست بانک‌ها را منتفع می‌کند.
- گروه‌های بیمه و کشتیرانی: امکان دسترسی به پوشش‌های بیمه‌ای ارزان‌تر هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.
- گروه‌های خودرویی‌ها و وارداتی‌ها: زنجیره تأمین و واردات قطعه سریع‌تر ترمیم می‌شود.
- گروه‌های پتروشیمی و فلزات: هرچند تقویت ریال، سود ریالی صادرات را کاهش می‌دهد، اما رفع بخشی از هزینه‌های نقل‌وانتقال ارزی می‌تواند اثر مثبت میان‌مدت داشته باشد.
۴. بازار پول و اوراق
با کاهش ریسک سیستماتیک، نرخ سود در بازار بدهی می‌تواند تعدیل شود و فضای تأمین مالی بهتر گردد.
۵. ارزهای دیجیتال
اینجاست که برای ما به‌عنوان یک صرافی ارز دیجیتال موضوع جذاب‌تر می‌شود:
- کوتاه‌مدت: احتمال کاهش پرمیوم تتر و تقاضای دلاری در بازار رمزارز وجود دارد، چرا که ریال تقویت می‌شود.
- میان‌مدت: اجرای استانداردهای FATF در حوزه ارزهای دیجیتال به معنای KYC/AML سخت‌گیرانه‌تر و شفافیت بیشتر تراکنش‌ها است. این موضوع شاید آزادی عمل در بخش غیررسمی را کاهش دهد، اما در عوض می‌تواند راه ورود سرمایه‌گذاران نهادی و همکاری‌های رسمی را هموارتر کند.
چرا این موضوع برای معامله‌گران ارز دیجیتال مهم است؟
وقتی دلار دچار نوسان می‌شود، اولین دارایی جایگزین برای ذخیره ارزش در ایران ارزهای دیجیتال خواهند بود. خروج از لیست سیاه FATF می‌تواند فشار تقاضای سفته‌بازانه روی تتر و بیت کوین را موقتاً کاهش دهد، اما در عوض راه را برای توسعه رسمی بازار کریپتو در ایران باز کند.
برای معامله‌گران حرفه‌ای، این یعنی باید استراتژی خود را میان‌مدت تنظیم کنند: در کوتاه‌مدت کاهش پرمیوم تتر محتمل است، ولی در بلندمدت شفافیت بیشتر می‌تواند فرصت‌های جدیدی خلق کند.
جمع‌بندی: برندگان اولیه کدامند؟
- دلار و طلا: اولین واکنش کاهشی.
- بانکی‌ها و بیمه‌ای‌ها در بورس: اولین برندگان مثبت.
- خودرویی و حمل‌ونقل: سریع‌ترین واکنش‌دهندگان.
- رمزارزها: اصلاح کوتاه‌مدت در پرمیوم تتر و ایجاد فرصت‌های بزرگ‌تر برای برخورداری از بازاری قانون‌مند در آینده.
سخن آخر؛ نقش صرافی تبدیل
بازارهای مالی ایران پر از متغیرهای سیاسی و ژئوپلیتیک هستند و FATF تنها یکی از آن‌ها به شمار می‌رود. چه خروجی سریع از لیست سیاه رخ دهد، چه این مسیر زمان‌بر باشد، معامله‌گران باید همیشه آماده باشند.
در صرافی تبدیل ما تلاش کرده‌ایم زیرساختی امن، شفاف و مطابق با استانداردهای جهانی فراهم کنیم تا کاربران بتوانند در شرایط پرنوسان هم با خیال راحت معامله کنند. ضمنا نباید فراموش کرد که مدیریت ریسک، نگاه میان‌مدت و استفاده از ابزارهای معتبر معامله، کلید موفقیت در هر شرایطی است.
دیدگاه‌ها