رونمایی بنیان‌گذار تلگرام از شبکه هوش مصنوعی غیرمتمرکز مبتنی بر TON

پاول دورف، بنیان‌گذار و مدیرعامل پیام‌رسان محبوب تلگرام، در تازه‌ترین اقدام خود از پروژه‌ای بزرگ و آینده‌نگرانه با محوریت هوش مصنوعی غیرمتمرکز پرده برداشت. این پروژه که بر بستر بلاک‌چین اوپن نتورک (TON) توسعه می‌یابد، با نام Confidential Compute Open Network یا به اختصار Cocoon شناخته می‌شود و هدف آن، ارائه‌ قابلیت‌های هوش مصنوعی به کاربران بدون نیاز به اعتماد به ارائه‌دهندگان متمرکز است.

کوکون (Cocoon): پلی میان هوش مصنوعی و آزادی دیجیتال

دورف در سخنرانی خود در کنفرانس بلاک چین لایف ۲۰۲۵ (Blockchain Life 2025) در ابوظبی اعلام کرد که کوکون قرار است بستری ایجاد کند که در آن، کاربران بتوانند از قدرت پردازشی کارت‌های گرافیکی (GPU) خود برای اجرای مدل‌های هوش مصنوعی استفاده کنند و در ازای آن، تون کوین، ارز بومی شبکه تون، دریافت نمایند.

به گفته‌ او، این پروژه پاسخی به روند نگران‌کننده‌ای است که طی دو دهه‌ی اخیر در فضای دیجیتال شکل گرفته است:

دنیا به سمتی عجیب پیش می‌رود. در بیست سال گذشته به‌تدریج آزادی‌های دیجیتال خود را از دست داده‌ایم. به همین دلیل باید به جای مدل‌های متمرکز، راهکارهای آزاد و غیرمتمرکز بسازیم.

چرا هوش مصنوعی غیرمتمرکز اهمیت دارد؟

در سال‌های اخیر، بسیاری از توسعه‌دهندگان و کارشناسان حوزه‌ هوش مصنوعی و بلاک ‌چین بر خطرات مدل‌های متمرکز تأکید کرده‌اند. در سیستم‌های سنتی، داده‌های کاربران در سرورهای متمرکز ذخیره می‌شود و این امر نه‌تنها خطر نفوذ و سرقت اطلاعات را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند منجر به سانسور، تحریف یا دستکاری داده‌ها در زمان واقعی شود.

به همین دلیل، پروژه‌هایی مانند Cocoon تلاش می‌کنند قدرت تصمیم‌گیری و کنترل داده‌ها را به کاربران بازگردانند. با استفاده از فناوری دفترکل توزیع‌شده (بلاک‌چین)، می‌توان اطمینان حاصل کرد که داده‌های تولیدشده توسط مدل‌های هوش مصنوعی غیرقابل‌دستکاری، شفاف و قابل‌ردیابی باقی بمانند.

بلاک‌چین؛ سپری در برابر آسیب‌پذیری‌های هوش مصنوعی متمرکز

کارشناسان حوزه‌ی وب۳ معتقدند که ادغام بلاک‌چین و هوش مصنوعی می‌تواند تحولی بنیادین در حفظ حریم خصوصی رقم بزند.

به گفته‌ دیوید هولتزمن (David Holtzman)، مدیر استراتژی پروتکل امنیتی نائوریس (Naoris)، ذخیره‌ حجم عظیمی از داده‌های کاربران بر روی سرورهای متمرکز، آن‌ها را به «اهدافی جذاب برای هکرها» تبدیل می‌کند. در مقابل، بلاک‌چین این امکان را فراهم می‌سازد که زنجیره‌ مالکیت و منبع داده‌ها به‌صورت شفاف و دائمی در دفترکل ثبت شود.

این موضوع به‌ویژه در زمانی که مدل‌های هوش مصنوعی در تصمیم‌سازی‌های حساس (از سیاست تا سلامت) به‌کار می‌روند، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. چرا که اطمینان از اصالت داده و عدم‌دستکاری الگوریتم‌ها، یکی از کلیدهای اصلی برای اعتماد به سیستم‌های هوش مصنوعی است.

پروژه کوکون؛ قدمی به‌سوی آینده‌ای آزادتر

پاول دورف در سال‌های اخیر بارها بر لزوم استقلال کاربران از پلتفرم‌های متمرکز تأکید کرده است. از راه‌اندازی شبکه TON تا توسعه‌ کیف پول‌های غیرمتمرکز در تلگرام، مسیر او به‌روشنی نشان می‌دهد که هدفش ایجاد اکوسیستمی آزاد، امن و کاربرمحور است.

پروژه Cocoon را می‌توان گام بعدی در تحقق این چشم‌انداز دانست؛ جایی که هوش مصنوعی نه ابزاری در خدمت شرکت‌های بزرگ، بلکه قدرتی در اختیار مردم خواهد بود.

جمع‌بندی

رونمایی از شبکه هوش مصنوعی غیرمتمرکز کوکون توسط پاول دورف، می‌تواند نقطه‌ عطفی در مسیر همگرایی بلاک‌چین و هوش مصنوعی باشد. در حالی که غول‌های فناوری مسیر متمرکز و تجاری را در پیش گرفته‌اند، تلگرام با این حرکت تازه، بار دیگر نشان داد که آزادی دیجیتال و مالکیت داده‌ها هنوز هم ارزش‌هایی هستند که باید برایشان جنگید.

سوالات متداول

۱. پروژه Cocoon چیست؟

کوکون یا Confidential Compute Open Network، پروژه‌ای از پاول دورف است که با هدف ارائه‌ خدمات هوش مصنوعی غیرمتمرکز بر بستر بلاک‌چین TON طراحی شده است.

۲. کاربران چگونه می‌توانند از این شبکه درآمد کسب کنند؟

کاربران می‌توانند توان پردازشی کارت‌های گرافیکی (GPU) خود را در اختیار شبکه بگذارند و در ازای مشارکت، ارز تون کوین دریافت کنند.

۳. چرا هوش مصنوعی غیرمتمرکز اهمیت دارد؟

مدل‌های متمرکز هوش مصنوعی ممکن است داده‌ها را سانسور یا تحریف کنند و خطر نشت اطلاعات بالایی دارند. ساختار غیرمتمرکز از این خطرات جلوگیری کرده و شفافیت و آزادی کاربران را تضمین می‌کند.

۴. نقش بلاک‌چین در امنیت داده‌های هوش مصنوعی چیست؟

بلاک‌چین با ثبت منبع و مسیر داده‌ها در دفترکل غیرقابل‌تغییر، اطمینان می‌دهد که داده‌ها دستکاری‌نشده، قابل‌ردیابی و شفاف باقی بمانند.

منبع