ارز مسافرتی گران شد

در روزهای اخیر، بانک مرکزی تصمیمی جدید برای سازوکار محاسبه نرخ ارز مسافرتی اتخاذ کرده است که عملاً یارانه پنهان سفرهای خارجی را از بین برده است و گامی مهم در جهت اصلاح ساختار بازار ارز به شمار می‌آید. پیش از این، نرخ ارز مسافرتی حدود ۷۱ هزار تومان بود، اما با اجرای روش جدید محاسبه بر اساس تالار دوم مرکز مبادله و احتساب کارمزد، قیمت هر دلار برای مسافران به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسید. این تغییر نه‌تنها شکاف نرخ ارز رسمی و آزاد را کاهش می‌دهد، بلکه از ایجاد رانت ارزی حدود ۱۵ میلیون تومانی برای هر مسافر جلوگیری می‌کند.

سازوکار جدید بانک مرکزی و تأثیر آن بر ارز مسافرتی

از سوم آبان، بانک مرکزی نرخ ارز مسافرتی را بر اساس نرخ روزانه تالار دوم ارز تجاری مرکز مبادله به علاوه هزینه تبدیل و نقل ‌و انتقال تعیین می‌کند. این تغییر شامل سایر سرفصل‌های خدماتی مانند ارز دانشجویی، درمانی و ورزشی نمی‌شود و خرید و تحویل ارز فعلاً از طریق بانک‌های ملی، ملت و سامان ادامه دارد. بر اساس اعلام مرکز مبادله، نرخ ارز مسافرتی از محدوده ۷۰ تا ۷۲ هزار تومان به حدود ۹۶ هزار و ۴۶۸ تومان افزایش یافته است و با احتساب کارمزد، قیمت تمام‌شده برای هر دلار حدود ۱۰۱ هزار تومان است.

این اقدام باعث همگرایی بیشتر نرخ‌ها، کاهش رانت ارزی و شفافیت در تخصیص منابع ارزی می‌شود. کارشناسان اقتصادی معتقدند که اجرای این سازوکار می‌تواند به تدریج انتظارات بازار را به سمت ثبات هدایت کند و مانع شکل‌گیری تقاضای سفته‌بازانه شود.

واکنش بازارهای داخلی

در پی اعلام این تصمیم، بازارهای ارز و طلا با نوسان محدود اما کاهشی مواجه شدند. دلار آزاد با کاهش ۱۰۵۰ تومانی به ۱۰۷ هزار و ۵۰۰ تومان رسید و سکه امامی با افت ۸۹۰ هزار تومانی به ۱۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کاهش یافت. بهای هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۱۳۴ هزار تومان کاهش یافته و به ۱۰ میلیون و ۷۶۱ هزار تومان رسید. این نوسانات محدود نشان‌دهنده احتیاط معامله‌گران در واکنش به تغییرات نرخ ارز مسافرتی و انتظار برای تثبیت روند بازار است.

همگرایی نرخ‌ها و اصلاح بازار

با اصلاح نرخ ارز مسافرتی، شکاف میان نرخ پیشین حدود ۷۰ هزار تومان و نرخ جدید ۱۰۰ هزار تومان عملاً کاهش یافته و یارانه پنهان ارزی برای هر مسافر حدود ۱۵ میلیون تومان کمتر شده است. هم‌راستا شدن قیمت‌ها در بازارهای مختلف، از انحراف منابع ارزی جلوگیری کرده و شفافیت بیشتری در تخصیص ارز ایجاد می‌کند. این سیاست، در میان‌مدت، می‌تواند به اصلاح ساختاری و کاهش چند نرخی بودن بازار ارز کمک کند و زمینه را برای تعادل بلندمدت بازار و تقویت سیاست پولی فراهم سازد.

همزمان، حراج شمش طلا در مرکز مبادله نیز ادامه یافته است. تاکنون ۳۳ جلسه حراج برگزار و بیش از ۲۵۱۶ کیلوگرم شمش طلا به ارزش ۲۴.۷ هزار میلیارد تومان فروخته شده است. این روند به ثبات نسبی بازار طلا کمک کرده و نوسانات کوتاه‌مدت قیمت‌ها را محدود کرده است.

تحولات بازار جهانی طلا

در بازارهای جهانی، طلا پس از ثبت رکورد تاریخی، وارد فاز اصلاحی شد و با افت حدود ۴۰۰ دلار مواجه گردید. با انتشار داده‌های تورم آمریکا، قیمت جهانی طلا دوباره به بالای ۴۱۰۰ دلار بازگشت. این نوسانات تحت تأثیر انتظارات کاهش نرخ بهره فدرال رزرو و تغییرات بازدهی اوراق خزانه‌داری قرار گرفته است.

با وجود حمایت‌های بنیادی، برخی تحلیلگران هشدار می‌دهند که رشد سریع قیمت طلا ممکن است منجر به اصلاح کوتاه‌مدت شود. شاخص قدرت نسبی (RSI) ماهانه طلا بالای ۹۰ است و قیمت بیش از ۲۰ درصد بالاتر از میانگین متحرک ۲۰۰ روزه قرار دارد؛ این شرایط معمولاً نشانه اشباع خرید و احتمال فشار فروش است.

بر اساس نظرسنجی هفتگی کیتکو، تنها ۱۸ درصد تحلیلگران انتظار رشد قیمت طلا دارند و بیش از ۳۵ درصد کاهش و ۴۷ درصد حرکت خنثی را پیش‌بینی کرده‌اند. تحلیلگران معتقدند بازار وارد مرحله تثبیت شده و قیمت‌ها احتمالا در بازه ۴۰۰۰ تا ۴۳۰۰ دلار نوسان خواهند داشت تا سیگنال جدید از سوی بانک‌های مرکزی یا داده‌های اقتصادی دریافت شود.

جمع‌بندی

تصمیم بانک مرکزی برای اصلاح نرخ ارز مسافرتی، با هدف کاهش یارانه پنهان و همگرایی بازارها، نشان‌دهنده گامی مهم در مسیر اصلاح ساختار بازار ارز است. واکنش محتاطانه بازارهای داخلی و ثبات نسبی قیمت‌ها، نویدبخش مرحله‌ای آرام‌تر و شفاف‌تر در آینده نزدیک است. همزمان، بازار جهانی طلا با نوسانات محدود، همچنان تحت تأثیر سیاست‌های پولی و داده‌های اقتصادی باقی مانده است.

پرسش‌های متداول

۱. نرخ ارز مسافرتی جدید چه تاثیری بر سفرهای خارجی دارد؟

با افزایش نرخ از حدود ۷۱ هزار تومان به بیش از ۱۰۰ هزار تومان، یارانه پنهان ارزی حذف شده و هزینه سفر برای هر مسافر به طور محسوسی افزایش یافته است. این اقدام به کاهش رانت ارزی و همگرایی بازار کمک می‌کند.

۲. چرا بانک مرکزی نرخ ارز مسافرتی را تغییر داد؟

هدف اصلی همگرایی نرخ‌ها، کاهش شکاف میان بازار رسمی و غیررسمی، اصلاح ساختار چند نرخی ارز و جلوگیری از ایجاد رانت‌های ارزی است. این تصمیم همچنین زمینه را برای شفافیت بیشتر و مدیریت بهتر منابع ارزی فراهم می‌کند.

۳. تأثیر تصمیم جدید بانک مرکزی بر بازار طلا و ارز چیست؟

این تصمیم باعث نوسان محدود و کاهشی دلار، سکه و طلا شد و روند بازار را به سمت ثبات و همگرایی پیش برد. در میان‌مدت، انتظار می‌رود کاهش چند نرخی بودن و اصلاح ساختاری، ثبات بیشتری را در بازار ایجاد کند.

۴. روند قیمت جهانی طلا در هفته‌های آینده چگونه خواهد بود؟

با وجود نوسانات کوتاه‌مدت و اصلاح اخیر، بازار طلا در بازه ۴۰۰۰ تا ۴۳۰۰ دلار تثبیت شده است و روند قیمت‌ها به تصمیمات بانک‌های مرکزی و داده‌های اقتصادی کلیدی وابسته خواهد بود.