محدودیت سالانه واریز و برداشت مشتریان بانکی اعلام شد/ سقف فعالیت مجاز کارمندان چقدر است؟

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با صدور بخشنامه‌ای تازه، تمامی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را موظف کرده است که سقف مشخصی برای گردش مالی سالانه مشتریان خود تعیین کنند. این اقدام بخشی از اجرای دستورالعمل تعیین سطح فعالیت مورد انتظار مشتریان است که بر اساس ماده ۶۷ آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی و با همکاری مرکز اطلاعات مالی وزارت اقتصاد تدوین شده است. هدف اصلی این طرح، کنترل رفتار مالی مشتریان، شفاف‌سازی تراکنش‌ها و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی در شبکه بانکی عنوان شده است.

سقف‌های تعیین‌شده برای مشتریان بانکی

طبق این دستورالعمل، مشتریان حقیقی و حقوقی با توجه به وضعیت شغلی و نوع فعالیت خود مشمول سقف‌های مشخصی خواهند شد:

• کارمندان: حداکثر گردش سالانه ۲۰۰ میلیارد ریال
• افراد فاقد شغل: حداکثر گردش سالانه ۵۰ میلیارد ریال
• اشخاص حقوقی غیرفعال: حداکثر گردش سالانه ۵ میلیارد ریال
• کسب‌وکارها و اشخاص حقوقی فعال: دریافت سقف‌های جداگانه برای حساب‌های تجاری و غیرتجاری

تعیین سطح فعالیت بالاتر از ۱۰۰ میلیارد ریال تنها با تأیید واحد مبارزه با پولشویی امکان‌پذیر است.

کنترل هوشمند تراکنش‌ها و جریمه‌های بانکی

بانک‌ها موظف شده‌اند سامانه‌های هوشمندی ایجاد کنند تا هرگونه مغایرت در رفتار مالی مشتریان را به‌صورت خودکار شناسایی کنند. در صورتی که مشتری ظرف یک هفته برای رفع ابهام اقدام نکند، خدمات غیرحضوری او مسدود و سقف برداشت کارت بانکی‌اش به ۱۰۰ میلیون ریال روزانه محدود خواهد شد.

همچنین اگر گردش حساب مشتری بیش از ۱۰ برابر سطح فعالیت مورد انتظار باشد، موضوع باید بلافاصله به مرکز اطلاعات مالی گزارش شود و تنها پس از تأیید این مرکز، سطح فعالیت قابل تغییر خواهد بود.

تکلیف تراکنش‌های غیرتجاری مثل خرید ملک و طلا

یکی از نکات مهم در این دستورالعمل، تفکیک تراکنش‌های غیرتجاری از فعالیت‌های مستمر مالی است؛ برای مثال، خریدوفروش املاک، خودرو یا فلزات گران‌بها مانند طلا به‌عنوان فعالیت بانکی محاسبه نمی‌شوند، اما همچنان باید در قالب فرم مغایرت رفتار مالی ثبت و بررسی شوند.

در صورتی که این تراکنش‌ها موجه تشخیص داده شوند، از محاسبات سامانه‌ای حذف خواهند شد؛ با این حال، اطلاعات آن‌ها در سوابق مشتری باقی می‌ماند. در مقابل، اگر مدارک ارائه‌شده کافی نباشد، بانک موظف است گزارش کامل را به مرکز اطلاعات مالی ارسال کند.

اتصال به سامانه نهاب و نظارت بانک مرکزی

تمامی داده‌ها و تغییرات سطح فعالیت مشتریان باید در سامانه «نهاب» بانک مرکزی ثبت و با شناسه شهاب تأیید شوند. همچنین بانک‌ها ملزم هستند تغییرات ایجادشده را از طریق پیامک یا وب‌سایت رسمی به مشتریان اطلاع دهند و امکان اعتراض یا بررسی مجدد را فراهم کنند.

بانک مرکزی تأکید کرده است که اجرای این دستورالعمل باید به‌صورت فوری و دقیق در تمامی بانک‌ها اعمال شود و نظارت سخت‌گیرانه‌ای بر حسن اجرای آن صورت خواهد گرفت.

جمع‌بندی

این بخشنامه گام تازه‌ای در راستای شفافیت مالی، کنترل تراکنش‌های غیرمتعارف و پیشگیری از پولشویی محسوب می‌شود. هرچند این اقدام می‌تواند به مدیریت بهتر جریان‌های مالی کشور کمک کند، اما در عین حال ممکن است برای برخی مشتریان بانکی، محدودیت‌هایی در تراکنش‌های بزرگ و غیرتجاری ایجاد کند.

سوالات متداول

۱. هدف اصلی بانک مرکزی از تعیین سقف گردش مالی حساب‌ها چیست؟

این اقدام با هدف اجرای قانون مبارزه با پولشویی، شفاف‌سازی جریان‌های مالی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی در نظام بانکی انجام می‌شود.

۲. چه کسانی بیشترین محدودیت را دارند؟

اشخاص حقوقی غیرفعال با سقف تنها ۵ میلیارد ریال بیشترین محدودیت را تجربه خواهند کرد. در مقابل، افراد مزدبگیر می‌توانند تا ۲۰۰ میلیارد ریال در سال تراکنش داشته باشند.

۳. تکلیف تراکنش‌هایی مثل خرید ملک یا طلا چیست؟

این تراکنش‌ها به‌عنوان فعالیت بانکی محسوب نمی‌شوند، اما باید به بانک گزارش شوند. در صورت تأیید واحد مبارزه با پولشویی، از محاسبات سامانه‌ای حذف خواهند شد.

۴. اگر مشتری مدارک کافی ارائه ندهد چه می‌شود؟

در چنین حالتی، سقف فعالیت او به‌طور پیش‌فرض کاهش می‌یابد (۵۰ میلیارد ریال برای اشخاص حقیقی و ۱۰۰ میلیارد ریال برای حقوقی‌های فعال) و گزارش مربوطه به مرکز اطلاعات مالی ارسال خواهد شد.