سقف جدید دلار در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه کجاست؟

بازار ارز و طلا در ایران طی هفته‌های اخیر شاهد جهش‌های چشمگیری بوده است. دلار با عبور از مرز ۱۰۷ هزار تومان و سکه امامی که از  ۱۰۷میلیون تومان گذشت، بار دیگر نگاه‌ها را به خود معطوف کرده است. در حالی که بسیاری این رشد را به اثر روانی فعال شدن مکانیسم ماشه نسبت می‌دهند، کارشناسان اقتصادی تأکید می‌کنند که ریشهٔ این روند در جایی عمیق‌تر قرار دارد: ضعف سیاست‌های اقتصادی و تورم بالا.

ریشه‌یابی جهش قیمت: تورم، متهم اصلی

به گزارش خبرآنلاین اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز و طلا، معتقد است که افزایش قیمت‌ها یک روند طبیعی و قابل پیش‌بینی بر اساس اختلاف نرخ تورم داخلی و خارجی است.

«نرخ تورم داخلی حدود ۴۰ درصد و نرخ تورم کشورهای حوزهٔ دلار زیر ۴ درصد است. این اختلاف باعث می‌شود ارزش ریال کاهش یافته و قیمت دلار و سکه به طور طبیعی افزایش یابد.»

او اقدامات بانک مرکزی برای کنترل دستوری قیمت را به فشار دادن یک فنر تشبیه می‌کند؛ قیمت‌ها برای مدت کوتاهی کنترل می‌شوند، اما به محض کاهش فشار، فنر رها شده و نرخ ارز و طلا به سطح طبیعی خود که توسط تورم تعیین شده، بازمی‌گردد.

پیش‌بینی قیمت دلار تا سال ۱۴۰۵ (جدول)

سمیعی با ارائهٔ یک مدل ساده‌سازی‌شده بر اساس روند تورمی، نقشهٔ راه قیمت دلار را این‌گونه ترسیم می‌کند:

این کارشناس تأکید می‌کند: «سقف قیمت‌ها محدودیت مشخصی ندارد و تنها با کنترل تورم می‌توان از رشد غیرمنطقی جلوگیری کرد.»

راهکار چیست؟ فراتر از سیاست خارجی

به گفتهٔ این کارشناس، راهکارهای پلیسی یا مکانیسم‌های سیاسی مانند اسنپ بک، تأثیر بلندمدتی بر بازار ندارند. راه حل واقعی در اصلاح ساختاری اقتصاد داخلی نهفته است:

• مهار تورم: جلوگیری از خلق پول و کنترل کسری بودجه.
• حذف ارز چندنرخی: این سیاست به فساد و رانت دامن زده و باید با آزادسازی نرخ ارز جایگزین شود.
• حمایت از تولید: سمیعی توصیه می‌کند راهکاری ایجاد شود که مردم به جای نگهداری هیجانی دلار و طلا، سرمایهٔ خود را به سمت دارایی‌های مولد و واقعی مانند کشاورزی و صنعت هدایت کنند، مشروط بر اینکه دولت زیرساخت‌های حمایتی لازم را فراهم آورد.

پرسش‌های متداول (FAQ)

۱. به گفتهٔ کارشناسان، سقف قیمت دلار کجاست؟

بر اساس تحلیل اصغر سمیعی، سقف مشخصی برای قیمت دلار وجود ندارد و تا زمانی که تورم داخلی کنترل نشود، روند صعودی ادامه خواهد داشت. او پیش‌بینی می‌کند قیمت دلار تا ابتدای سال آینده می‌تواند به بیش از ۱۴۰ هزار تومان برسد.

۲. آیا مکانیسم ماشه دلیل اصلی افزایش قیمت دلار است؟

خیر. اگرچه این رویداد یک تأثیر روانی کوتاه‌مدت دارد، اما به گفتهٔ کارشناسان، عامل اصلی و بلندمدت، نرخ تورم بالای ساختاری در اقتصاد ایران و تضعیف ارزش پول ملی است.