امروزه که بازار سرمایه­گذاری در ارز دیجیتال حسابی داغ شده است، همه در تلاش هستند تا در این عرصه به بهترین نحو ممکن سود کنند. ارزها در دو دسته متمرکز و غیرمتمرکز دسته­بندی شده­اند. هر کدام از اینها بر روی پلتفرم­ها متفاوتی قابل عرضه­ هستند.

از دید کاربران هم هر کدام از این دو دسته دارای معایب و مزایایی هستند. صرافی­ها هم در این زمینه به دو دسته تقسیم شده­اند:

• صرافی­های متمرکز
• صرافی­های غیرمتمرکز

گاهی اوقات سرمایه­گذاران و معامله­گران این بازار بر سر دوراهی گیر می­کنند و انتخاب راه صحیح برای­شان سخت است و واقعا نمی­دانند با کدام ارز و در کدام صرافی معامله خود را انجام دهند.

برخی از کاربران علاوه بر ابهام فوق، با این سوال درگیر هستند که آیا ممکن است یکی از صرافی­ها از رشد ارز صرافی دیگری جلوگیری کند. مثلا صرافی­های متمرکز از رشد ارز غیرمتمرکز جلوگیری کنند. قبل از پرداختن به این بحث، باید تفاوت این دو نوع صرافی مشخص شود و بعد به پاسخ ابهام فوق می­پردازیم.

تفاوت بین صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی متمرکز ارزدیجیتال با معادل انگلیسی Decentralized exchange نوعی پلتفرم معاملاتی آنلاین است. این نوع صرافی رایج‌ترین نوع صرافی برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال محسوب می­شود. منظور از صرافی متمرکز این است که فرد یا واسطه که اعتبار دارد، برای انجام معاملات و نظارت بر آنها وجود داشته باشد.

بهتر است بگوییم که صرافی متمرکز دارای عملکردی شبیه به بانک است. حال بپردازیم به صرافی­های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال با معادل انگلیسی Centralized Exchange. در این گونه صرافی­ها کاربران بدون این که حسابی باز کنند، معامله خود را به شکل همتا به همتا یا همان کاربر به کاربر انجام می­دهند.

در صرافی غیرمتمرکز واسطه­ای وجود ندارد و در نتیجه مرجع کنترل­کننده­ای هم بر انجام تراکنش­ها نظارت ندارد.

حال به ابهام کاربران می­پردازیم که رشد ارز غیرمتمرکز به وسیله صرافی متمرکز تهدید می­شود؟

آیا صرافی متمرکز، مانعی برای ارز غیر متمرکز است؟

این یک واقعیت است که دنیای اقتصاد در حال پیشرفت به سمت راحت­ترین، امن­ترین و حتی بی­واسطه­ترین معاملات است. نمونه آن ارزهای دیجیتال متاورس است.

با استفاده از رمز ارزها در دنیای متاروس، زمین و لباس می­خرند. کاربران ارزهای دیجیتال متاروس حتی می­توانند در مورد محل سرمایه­گذاری پول خود و چند و چون هزینه کردن آن نظر بدهند. به این ترتیب آزادی عمل و گستره معاملات دیجیتال هر روز بیش از دیروز می­شود.

در خصوص فعالیت صرافی­های متمرکز و غیرمتمرکز و ارزهای مورد مبادله در آنها هم وضعیت به شرح گفته­شده است. هر چند انجام فعالیت­ها در همه ابعاد در صرافی­های متمرکز برای کاربران بهتر است اما امور مالی DeFi به سرعت هر چه تمام­تر در حال گسترش به سمت بی­واسطه­بودن هستند.

در این زمینه شاید بتوان گفت که آینده اقتصاد به محیط­های DeFi متعلق است. چرا که ذات ارزهای دیجیتال بر اساس سیستم نامتمرکز است. پس یک مقدار غیرطبیعی است که مبادله این ارزها در محیط کاملا متمرکز انجام شود.

تقریبا همه کاربران ارزهای دیجیتال بر این اعتقاد هستند که مبادله ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز می­بایست در محیط نامتمرکز انجام شوند. در غیر این صورت ویژگی نامتمرکز بودن ارزها خاصیت خود را از دست می­دهد.

البته نظرها در این باره هنوز به اجماع صد در صدی نرسیده­اند، اما اصل مطلب همین چیزی است که در بالا عنوان شد.

مهمترین تفاوت صرافی­های متمرکز و غیرمتمرکز در چیست؟

در مراجعه کاربران به صرافی ارز دیجیتال تبدیل جهت انجام معاملات، بین صرافی­های متمرکز و غیرمتمرکز تفاوت­هایی وجود دارد که مهمترین آن به وضعیت حق مالکیت برمی­گردد.

در صرافی­های نوع متمرکز، مالکیت ارزهای دیجیتال در اختیار صرافی است. در مقابل، در صرافی­های غیرمتمرکز صرافی نمی­تواند دارایی کاربر را ذخیره کند و حق مالکیتی روی آن ندارد.

در ادامه به طور مختصر به سایر تفاوت­های این دو نوع صرافی می­پردازیم:

صرافی­های غیرمتمرکز میزان نقدینگی پایینی دارند. مشکل نقدینگی پایین باعث محدودشدن امکان خرید و فروش می­شود. در مقابل صرافی­های متمرکز امنیت صرافی­های غیرمتمرکز را ندارند. پس باید به مسئله امنیت در مورد این دو نوع صرافی دقت لازم را داشت.

دارایی کاربران در صرافی از نوع غیرمتمرکز ذخیره نمی­شود و به این علت امکان این که هکرها حمله کنند به شدت پایین می­آید. شاید بتوان ادعا کرد که هک شدن صرافی­های غیرمتمرکز غیر ممکن است. این در حالی است که تا به حال صرافی­های متمرکز بارها مورد حملات هکرها قرار گرفته و مشکلاتی در این زمینه برای کاربران به وجود آمده است.

میزان کارمزد در معاملات ارزهای دیجیتال هم دارای اهمیت بسیار زیادی است. در صرافی­های غیرمتمرکز درصد بسیار ناچیزی از تراکنش به عنوان کارمزد کسر می­شود که باعث مقرون­به­صرفه شدن انجام تراکنش­ها می­شود. در حالی که در صرافی­های متمرکز درصد معینی به عنوان کارمزد از هر تراکنش کسر می­شود.

در مورد قانون­گذاری بین این دو نوع صرافی هم تفاوت­هایی وجود دارد. نوع غیرمتمرکز آن تحت نظارت هیچ قانونی نیست. هر چند تلاش­ها در راستای ایجاد قوانین برای آن صورت گرفته اما به نتیجه مشخصی ختم نشده است. در مقابل صرافی­های متمرکز تحت نظارت هستند و هر گونه تراکنش در آن قابل ردیابی است.

سخن آخر

استقبال از انجام معاملات ارزهای دیجیتال در حال افزایش است. شاید استقبال از ارزهای غیرمتمرکز بیش از ارزهای متمرکز باشد چرا که نیازی به احراز هویت نیست و با کمترین میزان کارمزد در هر جای دنیا می­توان بدون واسطه معامله را انجام داد.

اما ارزهای متمرکز قابلیت ردگیری دارند و نظارت بر آنها انجام می­گیرد. بنابراین هر دو ارز با مزایا و معایبی همراه هستند. طرفداران هر کدام از این ارزها هم نگران عدم رشد ارز مورد استفاده خود هستند.

مثلا معامله­گران ارزهای غیرمتمرکز با این سوال مواجه هستند که آیا این نوع ارز بوسیله صرافی­های متمرکز دچار محدودیت می­شود یا نه؟ در این مقاله به صورت مبسوط به پاسخ این سوال پرداخته­ایم.

سوالات متداول

در ادامه بحث از چگونگی فعالیت صرافی­های متمرکز و غیرمتمرکز، به ابهامات احتمالی که ممکن است در ذهن شما به عنوان کاربر شکل گرفته باشد پاسخ می­دهیم.

مبادلات خود را بهتر است در صرافی­های متمرکز انجام دهیم یا در صرافی­های غیرمتمرکز؟

این روزها این سوال برای اکثر کاربران ارزهای دیجیتال پیش آمده است. در پاسخ باید گفت که انجام تراکنش در پلتفرم­های غیرمتمرکز دارای نکاتی مثل این است که امکان ردیابی تراکنش­ها وجود ندارد و همینطور قوانینی برای آنها تعیین نشده است، در حالی که در پلتفرم­های متمرکز اینگونه نیست.

 بنابراین انجام معاملات در هر کدام از این صرافی­ها کاملا به کاربر و نیازهای او بستگی دارد. این اهداف و نیازها مشخص­کننده نوع صرافی برای انجام معامله هستند.